Εκτιμήσεις επιπτώσεων συμφωνίας ΕΕ-Αρμενίας για τελωνειακή ένωση
Η παρουσίαση της μελέτης «Αρμενία-ΕΕ: Οικονομικές Σχέσεις: Επιπτώσεις της εμβάθυνσης των διμερών οικονομικών σχέσεων από την συμφωνία τελωνειακής σύνδεσης» που έγινε στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Μελετών του Ερεβάν, έδωσε την ευκαιρία για μια συνολική αποτίμηση της μέχρι σήμερα πορείας της προσπάθειας αναβάθμισης της ανταγωνιστικότητας της αρμενικής οικονομίας, μέσω της συμμετοχής της σε διαφορετικές δράσεις που η ΕΕ έχει προωθήσει από το 1993.
Ο κύριος στόχος της έρευνας ήταν να αξιολογήσει σφαιρικά τις επιδράσεις της δημιουργίας Ζώνης Ελευθέρων Συναλλαγών (DCFTA) με την ΕΕ, τόσο από την πλευρά της Αρμενίας, όσο και για την ΕΕ.
Παρουσιάζοντας τα αποτελέσματα της έρευνας, ο επικεφαλής της ομάδας εργασίας στην Αρμενία Levon Barkhudaryan υπογράμμισε ότι αν και η ΕΕ είναι ένας από τους βασικούς εταίρους της Αρμενίας, η υπογραφή και υιοθέτηση της DCFTA δεν θα οδηγήσει σε γρήγορες αλλαγές στην οικονομία της Αρμενίας.
Τόνισε ότι η υπογραφή της συμφωνίας θα ενισχύσει σαφώς την αρμενική οικονομία από την άποψη των μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων στόχων. Η Ελεύθερη Ζώνη Εμπορίου συνεπάγεται όχι μόνο μηδέν φόρους για μια σειρά προϊόντων, αλλά και τις επενδύσεις, την αύξηση των θέσεων εργασίας και την εξασφάλιση ανταγωνιστικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Σύμφωνα με τον ίδιο, σε περίπτωση ύπαρξης μονοπωλίων σε συγκεκριμένους τομείς της οικονομίας, η εν λόγω συμφωνία δεν θα αποβεί δημιουργική και αποτελεσματική, καθώς είναι σαφές ότι μετά την υπογραφή της συμφωνίας, ένα ανταγωνιστικό επιχειρηματικό περιβάλλον θα πρέπει να διαμορφωθεί και να ευνοηθεί σε όλους τους τομείς στην Αρμενία, διαφορετικά η συμφωνία δεν θα αποφέρει αποτελέσματα. Συμπερασματικά υποστηρίχθηκε ότι υπάρχουν βασικές πτυχές για την ανάπτυξη της ανταγωνιστικότητας στην Αρμενία μετά την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων για την υπογραφή της συμφωνίας με την ΕΕ και συγκεκριμένες προϋποθέσεις επιτυχίας, ώστε να υπάρξει βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη.
Ειδικότερα τονίστηκε ότι για να αναπτυχθεί με βιώσιμο τρόπο η Αρμενία θα πρέπει: (i) να υπάρξει στροφή προς την αύξηση της παραγωγής σε εμπορεύσιμους τομείς, με την ενθάρρυνση των επενδύσεων σε αυτούς τους τομείς (ii) μέτρα για την ανακατανομή του εργατικού δυναμικού σε πιο παραγωγικές δράσεις, (iii) πολιτικές που στοχεύουν στη διαφοροποίηση των εξαγωγών προς την επίτευξη υψηλότερων επιδόσεων προστιθέμενης αξίας. Απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για την βελτίωση και διαμόρφωση ευνοϊκού επιχειρηματικού περιβάλλοντος (συμπεριλαμβανομένων των προτύπων ποιότητας), καθώς και τη διαφάνεια στα δημόσια οικονομικά (περιλαμβανομένων των φόρων και των πολιτικών δαπανών). Απαιτείται παράλληλα βελτιστοποίηση της οργάνωσης των μεθόδων για την εκπόνηση δράσεων που είναι απαραίτητες για το πώς θα χρησιμοποιηθούν οι πόροι της αρμενικής διασποράς, ώστε σε αυτή τη φάση να επικεντρωθούν κυρίως στην συσσώρευση γνώσης και μετατροπή της σε δημιουργία καινοτόμων επιχειρηματικών δράσεων.
Η μακροοικονομική σταθερότητα στο νέο περιβάλλον που η DCFTA θα επιβάλλει επίσης βρέθηκε στο επίκεντρο της εν λόγω μελέτης, καθώς είναι απαραίτητη για την ελαχιστοποίηση της ευπάθειας στις κρίσεις, γεγονός που αυξάνει τις προοπτικές για βιώσιμη ανάπτυξη, αλλά όχι επαρκής προϋπόθεση για τη βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη. Παράγοντες όπως η χαμηλή παραγωγικότητα, το υψηλό και κακής διαχείρισης χρέους, η εξάρτηση στενά από τις εξαγωγές, συγκεκριμένων κλάδων (πολυτίμων λίθων και ορυκτών) και τα εμβάσματα μπορούν να προκαλέσουν οικονομική ύφεση και μείωση του τωρινού ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ. Η προώθηση της υλοποίησης των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων μπορεί να βελτιώσει το επιχειρηματικό περιβάλλον και την ανταγωνιστικότητα, επομένως να υποστηρίξει αβίαστα της ιδιωτικές επενδύσεις και την αύξηση της παραγωγικότητας. Επιπλέον, η βιώσιμη ανάπτυξη θα απαιτήσει πιο ισόρροπη κατανομή του φυσικού κεφαλαίου σε όλους τους τομείς, αύξηση των επενδύσεων στον τομέα της εκπαίδευσης ώστε να διαμορφωθεί ένα πιο παραγωγικό εργατικό δυναμικό. Η ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της δημοσιονομικής εξυγίανσης θα μπορούσε να είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της ανάπτυξης. Η κινητοποίηση των φορολογικών εσόδων έχει γίνει βέβαια η αχίλλειος πτέρνα της αρμενικής οικονομίας. Εκτιμάται ότι η χρόνια δυσχέρεια να αυξηθούν τα φορολογικά έσοδα, αν συνεχιστεί, αναγκαστικά θα οδηγήσει σε περιορισμό των δαπανών και βέβαια θα έχει συνέπειες για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη.
Πηγή: Γραφείο Ο.Ε.Υ. Ερεβάν