Αντρανίκ Κζιριάν

Υ­πε­ρή­φα­νος για την κα­τα­γω­γή του, με θέ­σεις για τα «καυ­τά» αρ­με­νικά ζη­τή­μα­τα, ο ου­τί­στας Α­ντρα­νίκ Κζι­ριάν πα­ρα­χώ­ρη­σε στα «Αρ­με­νι­κά» μια συνέ­ντευ­ξη εφ’ ό­λης της ύ­λης. Με­τα­ξύ άλ­λων, μί­λη­σε για το ρό­λο της μου­σι­κής στη διά­δο­ση μη­νυ­μά­των, για τις συ­νερ­γα­σί­ες του με τους Α­ρά Ντιν­κτζιάν και Σερτζ Ταν­κιάν, κα­θώς και για το πό­σο α­δη­μο­νεί να δη­μο­σιευ­τεί η έ­ρευ­νά του για τους Aμε­ρι­κα­νο­-αρ­μέ­νιους ου­τί­στες.

Ο Α­ντρανίκ Κζι­ριάν εί­ναι έ­νας α­πό τους κα­λύ­τε­ρους βιρ­τουό­ζους στο ού­τι πα­γκο­σμί­ως, ζει μό­νι­μα στις Η­ΠΑ, οι μου­σι­κές δια­δρο­μές του τον έ­χουν φέ­ρει στον Κα­να­δά αλ­λά και την Ευ­ρώ­πη. Ε­πι­πρό­σθε­τα, εί­ναι μέ­λος του Aravod Ensemble και του συ­γκρο­τή­μα­τος των VIZA, οι ο­ποί­οι την προ­η­γού­με­νη χρο­νιά πε­ριό­δευ­σαν με ε­πι­τυ­χί­α μα­ζί με τον Σερ­τζ Τανκιάν. Στο ε­νερ­γη­τι­κό του έ­χει πολ­λές συ­νερ­γα­σί­ας με πολ­λούς καλ­λι­τέ­χνες ό­πως ο διά­ση­μος ου­τί­στας Α­ρά Ντινκτζιάν, ε­νώ πα­ράλ­λη­λα δεν παύ­ει να πει­ρα­μα­τί­ζε­ται και να ε­ξε­λίσ­σει την τέ­χνη του, ως συν­θέ­της, μου­σι­κός αλ­λά και ως στι­χουρ­γός. Κα­θό­τι γνή­σιος ρι­ζο­σπά­στης, ο Α­ντρα­νίκ δεν δι­στά­ζει να προ­σεγ­γί­σει α­να­λυ­τι­κά τον ε­θνο­μου­σι­κο­λο­γι­κό ρό­λο που έ­χει το ού­τι στην αρ­με­νι­κή ταυ­τό­τη­τα της Δια­σπο­ράς, προ­σπα­θώ­ντας πά­ντα να συν­δυά­σει το παλιό με το νέ­ο. Ε­κτός α­πό ού­τι δι­δά­σκει και κι­θά­ρα στην υ­πη­ρε­σί­α της διά­δο­σης της αρ­με­νι­κής κουλ­τού­ρας και μου­σι­κής πα­ρά­δο­σης. Έ­χει σπου­δά­σει Δι­πλω­μα­τί­α και Διε­θνή Οι­κο­νο­μί­α στο Πα­νε­πι­στή­μιο της Κο­λού­μπια, εί­ναι πτυ­χιού­χος στις Διε­θνείς Σχέ­σεις του Πα­νε­πι­στη­μί­ου της Πεν­συλ­βάνια και α­πό­φοι­τος της νο­μι­κής του Πα­νεπι­στη­μί­ου Βι­λα­νό­βα.

Ποια ση­μα­σί­α έ­χει για σέ­να η αρ­μενι­κή κα­τα­γω­γή σου;

Η κα­τα­γω­γή μου εί­ναι έ­να πο­λύ ευαί­σθη­το θέ­μα. Οι πρό­γο­νοί μου ή­ταν α­πό τις πε­ριο­χές της Σε­βα­στί­ας, του Α­ραμπκίρ, του Γιορ­ζάτ και του Μα­ράς, οι ο­ποί­ες α­νή­κουν σή­με­ρα στην Τουρ­κί­α και πλέ­ον το αρ­μενι­κό στοι­χεί­ο έ­χει χα­θεί σε με­γά­λο βαθ­μό. Εί­μαι πε­ρή­φα­νος για την Αρ­με­νί­α και αι­σθά­νο­μαι πο­λύ δε­μέ­νος με αυ­τήν, αλ­λά κά­ποιες φο­ρές εί­ναι α­να­πόφευ­κτο να νοιώ­θω α­πο­κομ­μέ­νος ό­ντας Αρ­μέ­νης της δια­σπο­ράς. Αυ­τή η πα­ρά­δο­ξη κα­τά­στα­ση εί­ναι και η πη­γή της έ­μπνευ­σής μου.

Ως α­με­ρι­κα­νός πο­λί­της με αρ­με­νι­κή κα­τα­γω­γή πώς σχο­λιά­ζεις τη στά­ση των Η­ΠΑ και την άρ­νη­ση της τουρ­κι­κής κυ­βέρ­νη­σης στο θέ­μα της γενο­κτο­νί­ας των Αρ­με­νί­ων;

Εί­ναι πο­λύ λυ­πη­ρό το γε­γο­νός της πο­λι­τικής «με­τα­στρο­φής» του Ο­μπά­μα, που ό­σο ή­ταν υ­πο­ψή­φιος πρό­ε­δρος των Η­ΠΑ υπο­σχό­ταν ό­τι η γε­νο­κτο­νί­α των Αρ­με­νί­ων θα α­να­γνω­ρι­στεί και έ­πει­τα άλ­λα­ξε τε­λεί­ως στά­ση. Πα­ρό­τι ό­τι ο ί­διος δεν θε­ω­ρεί ό­τι πρό­δω­σε τις πρω­ταρ­χι­κές του α­πό­ψεις. Παρ’ ό­λα αυ­τά, χά­θη­κε α­κό­μη μια ευ­και­ρί­α που θα συ­νει­σέ­φε­ρε στη συμ­φι­λί­ω­ση της Τουρ­κί­ας με το σκο­τει­νό πα­ρελ­θόν της. Την α­να­γνώ­ρι­ση της Γε­νο­κτο­νί­ας πρέ­πει να την βλέ­που­με σαν μια α­νοι­χτή δια­δι­κα­σί­α ε­λεύθε­ρης α­νταλ­λα­γής α­πό­ψε­ων σχε­τι­κά με αυ­τό το ι­στο­ρι­κό ζή­τη­μα, χω­ρίς εκ­βιασμούς, φό­βο και α­πει­λές. Σε α­ντί­θε­τη πε­ρί­πτω­ση, η νο­ση­ρή δυ­να­μι­κή κα­τα­λή­γει σε τρα­γι­κές κα­τα­στά­σεις, ό­πως η δο­λο­φο­νί­α του Χρά­ντ Ντιν­κ.

Αυ­τά συμ­βαί­νουν ό­ταν σε μια κοι­νω­νί­α δεν της ε­πι­τρέ­πε­ται να αγ­γί­ξει με ει­λι­κρί­νεια το πα­ρελ­θόν της και ό­σο οι κυ­βερ­νη­τι­κές πο­λι­τι­κές ευ­νο­ούν τη μι­σαλ­λο­δο­ξί­α. Αν και έ­χει ση­μειω­θεί κάποια πρό­ο­δος στον εκ­δη­μο­κρα­τι­σμό της Τουρ­κί­ας, ε­ξα­κολου­θούν να υ­πάρ­χουν σο­βαρά προ­βλή­μα­τα στην ι­σό­τι­μη με­τα­χεί­ρι­ση των μειο­νο­τή­των. Στις Η­νω­μέ­νες Πο­λι­τεί­ες ζη­τή­μα­τα τέ­τοια φύ­σε­ως δεν α­πο­τε­λούν τα­μπού, ό­πως για παρά­δειγ­μα η γε­νο­κτο­νί­α των ι­θα­γε­νών Α­με­ρι­κα­νών. Η Γερ­μα­νί­α α­πό την άλ­λη ζή­τη­σε επί­ση­μα συγ­γνώ­μη για τα θύ­μα­τα του Ο­λο­καυ­τώματος. Η Τουρ­κί­α πό­τε θα το πρά­ξει;

Ποια εί­ναι η γνώ­μη σου για την εν­δε­χό­με­νη έ­ντα­ξη της Τουρ­κί­ας στην Ε­.Ε.;

Ή­ταν θε­τι­κό το ό­τι η Ε­.Ε. α­παι­τού­σε α­πό την Τουρ­κί­α να α­να­γνω­ρί­σει τη γε­νο­κτο­νί­α των Αρ­με­νί­ων ρη­τώς, προ­κει­μένου να ε­ντα­χθεί στους κόλ­πους της Έ­νω­σης. Παρ’ ό­λα αυ­τά η διά­τα­ξη αυ­τή δεν εί­ναι πλέ­ον σε ι­σχύ. Γε­νι­κά, υ­πάρ­χουν αρ­κε­τά γε­ω­πο­λι­τι­κά ζη­τήματα που κα­θι­στούν δύ­σκο­λη την υ­πο­ψη­φιό­τη­τα της Τουρ­κί­ας, τα ο­ποί­α συ­νο­ψί­ζο­νται κυρί­ως στο Κυ­πρια­κό, τον τε­ρά­στιο πλη­θυ­σμό της Τουρ­κί­ας και την οι­κο­νο­μι­κή της κα­τά­στα­ση. Για το Αρ­μενι­κό ζή­τη­μα ει­δι­κό­τε­ρα, η ε­φαρ­μο­γή της κοι­νο­τι­κής νο­μο­θεσί­ας και των προ­τύ­πων των αν­θρω­πί­νων δι­καιω­μά­των στην Τουρ­κί­α θα ή­ταν μια θε­τι­κή ε­ξέ­λι­ξη για κά­θε Αρ­μέ­νιο ή Έλ­λη­να, κα­θώς και για ο­ποια­δή­πο­τε άλ­λη μειο­νό­τη­τα της Α­να­τολί­ας με α­ντί­στοι­χα προ­βλή­μα­τα.

Θα έ­δι­νες πο­τέ μια συ­ναυ­λί­α στην Τουρ­κί­α, ε­άν σε προ­σκα­λού­σαν να παί­ξεις ε­κεί;

Μα φυ­σι­κά. Εί­χα πολ­λούς Τούρ­κους φί­λους και συμ­μα­θη­τές ό­λα τα χρό­νια. Δεν πρέ­πει να συγ­χέ­ουμε τη δια­φω­νί­α μας με την τουρ­κι­κή κυ­βερ­νη­τι­κή πολι­τι­κή με προ­κατά­λη­ψη σε προ­σω­πι­κό ε­πί­πε­δο. Ως μου­σικός και καλ­λιτέ­χνης πά­ντα μ’ α­ρέ­σει να γνω­ρί­ζω νέ­ους αν­θρώ­πους, να μοι­ρά­ζο­μαι νέες ε­μπει­ρί­ες και να συ­νερ­γά­ζο­μαι με άλ­λους καλ­λι­τέ­χνες.

Η μου­σι­κή τε­λι­κά εί­ναι έ­να ι­σχυ­ρό ερ­γα­λεί­ο ε­πι­κοι­νω­νί­ας;

Ναι, σί­γου­ρα. Ορ­γα­νώ­νου­με συ­ναυ­λί­ες κάθε Α­πρί­λιο στη μνή­μη της Γε­νο­κτο­νί­ας. Τα κέρ­δη πά­νε σε ορ­φανο­τρο­φεί­α, ι­δρύ­μα­τα α­στέ­γων και άλ­λα φιλαν­θρω­πι­κά ι­δρύ­μα­τα. Γε­νι­κά, στό­χος μας εί­ναι να δί­νου­με το πα­ρά­δειγ­μα ε­νός κοι­νω­νι­κά συ­νει­δη­το­ποι­η­μέ­νου συγκροτήμα-τος και να υ­πε­ρα­σπι­ζό­μα­στε πά­ντα την ε­λευ­θε­ρί­α του λό­γου. Εί­ναι ση­μα­ντι­κό να μπο­ρείς να δια­δί­δεις έ­να μή­νυ­μα μέ­σω της τέ­χνης και έ­τσι να έ­χει με­γα­λύ­τε­ρη α­πή­χη­ση προς το κοι­νό.

Πώς θα πε­ριέ­γρα­φες τη μου­σι­κή των VIZA;

Ε­πι­θε­τι­κή, συ­γκι­νη­τι­κή, ι­σχυ­ρή, ι­διό­τρο­πη. Εί­ναι μου­σική με πλού­σια ο­πτι­κο­α­κου­στι­κά ε­ρε­θί­σμα­τα που αιχ­μα­λω­τί­ζει την καρ­διά και προ­κα­λεί έ­ντο­να συ­ναι­σθή­μα­τα. Η μου­σι­κή των VIZA εί­ναι μια ά­γρια και συγ­χρό­νως συ­ναρ­πα­στι­κή βόλ­τα. Εί­ναι η «σύ­ντη­ξη» που προ­κύ­πτει α­πό την ε­μπει­ρί­α και την καλ­λι­τε­χνι­κή ι­διο­συ­γκρα­σί­α του κάθε μέ­λους.

Α­λη­θεύ­ει ό­τι παί­ζεις και μπου­ζού­κι;

Με­γά­λω­σα στις α­να­το­λι­κές Η­νω­μέ­νες Πο­λι­τεί­ες σε αρμε­νι­κές κοι­νό­τη­τες, ό­που δια­φο­ρε­τι­κές κουλ­τού­ρες και πολι­τι­σμοί μπλέ­κο­νται και το α­μάλ­γα­μα που προ­κύ­πτει α­φή­νει έ­να ξε­χω­ρι­στό στίγ­μα στη μου­σι­κή. Ό­πως γι­νό­ταν δη­λα­δή και στην Α­να­το­λί­α πριν τη γενο­κτο­νί­α των Αρ­με­νί­ων.

Έ­νας Αρ­μέ­νιος μου­σι­κός ή­ταν α­να­με­νό­με­νο ό­τι θα ερ­χό­ταν σε ε­πα­φή, α­νά­με­σα σε άλ­λες, και με την ελ­λη­νική μου­σι­κή και κά­ποιες φο­ρές θα μά­θαι­νε να παί­ζει και ελ­λη­νι­κά όρ­γα­να, ό­πως το μπου­ζού­κι. Κατά κύριο λόγο αυτά που ξέ­ρω να παίζω καλά εί­ναι η κι­θά­ρα και το ού­τι. Α­πλά παίζω και λί­γο μπου­ζού­κι.

Τι α­πο­κό­μι­σες α­πό τη συ­νερ­γασία σου με τον Αρά Ντιν­κτζιάν;

Ο Α­ρά Ντιν­κτζιάν εί­ναι πο­λύ ση­μα­ντι­κός για ε­μέ­να. Εί­ναι κα­τά κά­ποιο τρό­πο ο μέ­ντο­ράς μου. Εί­χα την ευ­και­ρί­α και τη χα­ρά να συνερ­γα­στώ μα­ζί του ό­ταν ή­μουν φοι­τη­τής στην Κο­λού­μπια της Νέ­ας Υόρ­κης. Γνω­ρι­ζό­μα­σταν α­πό πα­λιά, ο­πό­τε κά­ποια στιγ­μή α­πο­φα­σί­στη­κε να κάνου­με μια κοι­νή συ­ναυ­λί­α, παί­ζο­ντας μα­ζί μό­νο ού­τι σε συν­θέ­σεις Αρ­με­νί­ων, ό­πως ο Κο­μι­τάς και ο Σα­γιάτ Νο­βά, αλ­λά και με­ρικούς λι­γό­τε­ρο γνω­στούς αρ­μέ­νιους συν­θέ­τες α­πό την ο­θω­μανι­κή πε­ρί­ο­δο. Έ­χω μά­θει πολ­λά χά­ρη στον Α­ρά. Εί­ναι μια τε­ρά­στια προ­σω­πι­κό­τη­τα, έ­να μο­να­δικό τα­λέ­ντο και κά­ποιος που εν­δια­φέ­ρε­ται βα­θιά για τη μου­σι­κή και την κα­θα­ρό­τη­τα της καλ­λι­τε­χνι­κής έκ­φρα­σης. Δεν χρειά­ζε­ται να α­να­φερ­θώ στο έρ­γο και τις ε­πι­τυ­χί­ες του.

Άλ­λω­στε γρά­φει έρ­γα για πολ­λούς δια­κε­κρι­μέ­νους καλ­λι­τέ­χνες σε ό­λο τον κό­σμο. Η ε­μπει­ρί­α μα­ζί του ή­ταν με­γά­λη τι­μή για μέ­να και ελπί­ζω μελλοντικά να έ­χου­με την ευ­και­ρί­α να κά­νου­με μια πα­ρό­μοια συ­ναυ­λί­α στο Λος Ά­ντζε­λες.

Πώς ή­ταν η ε­μπει­ρί­α της πε­ριο­δεί­ας με τον Σερτζ Ταν­κιάν;

Η πε­ριο­δεί­α με τον Σερτζ το πε­ρα­σμέ­νο κα­λο­καί­ρι ή­ταν μια κα­τα­πληκτι­κή ε­μπει­ρία για μας. Μας δό­θη­κε η δυ­να­τό­τητα να βρεθού­με μα­ζί στην ί­δια μου­σι­κή σκη­νή και να α­νοι­χτού­με σε έ­να νέ­ο κοι­νό, μέ­σω του Σερ­τζ. Συ­γκε­κρι­μέ­να μά­λι­στα, θυ­μά­μαι ό­τι η συ­ναυ­λί­α στην Ελ­λά­δα ή­ταν μια ιδιαί­τε­ρη πε­ρί­πτω­ση για ε­μάς λό­γω της α­πίστευ­της ε­νέρ­γειας του πλή­θους. Ο Σερ­τζ δεν εί­ναι μό­νο έ­νας με­γά­λος καλ­λι­τέ­χνης, αλ­λά κά­ποιος που πί­στε­ψε στην μπά­ντα μας και μας έ­δω­σε την ευ­και­ρί­α να α­νοί­ξου­με τις συ­ναυ­λί­ες του κα­τά τη διάρ­κεια της ευ­ρω­πα­ϊ­κής του πε­ριο­δεί­ας. Τον ευ­γνω­μο­νούμε πραγ­μα­τι­κά και ευ­χό­μα­στε να συ­νε­χί­σει να έ­χει ε­πι­τυ­χί­ες και στο μέλ­λον.

Ποια εί­ναι τα μελ­λο­ντι­κά σου σχέ­δια;

Κυ­ρί­ως η συγ­γρα­φή, νέ­ες πε­ριο­δεί­ες και πολ­λές η­χο­γρα­φή­σεις. Πε­ρι­μέ­νω με α­νυ­πο­μο­νησί­α τη δη­μο­σί­ευ­ση της έ­ρευ­νάς μου για τους Aμε­ρι­κα­νο­-αρ­μέ­νιους ου­τί­στες και τη μου­σι­κή πα­ρά­δοσή τους. Τέ­λος, δεν κρύ­βω ότι θέ­λω να παί­ξω μου­σι­κή ξα­νά μα­ζί με τον Α­ρά Ντιν­κτζιάν στο Λος Ά­ντζε­λες.

Στον Α­ράμ Ελ­μα­σιάν

Πηγή: armenika.gr