Δυτικοαρμενική: Μια γλώσσα που κινδυνεύει να εξαφανιστεί (;)

Πρό­σφα­τη έ­ρευ­να γλωσ­σο­λό­γων έ­δειξε ό­τι η δυ­τι­κο­αρ­με­νι­κή εί­ναι α­νά­με­σα στις χι­λιά­δες γλώσ­σες που κιν­δυ­νεύ­ουν να ε­ξα­φα­νι­στούν τα ε­πό­με­να ε­κα­τό χρό­νια. Με α­φορ­μή την προ­βο­λή της σει­ράς ντο­κι­μα­ντέρ Greektown α­πό την ΕΤ1 με θέ­μα τους Έλλη­νες της δια­σπο­ράς και την προ­σπά­θειά τους να δια­τη­ρή­σουν ζω­ντα­νή την ελ­ληνι­κή γλώσ­σα και πα­ρά­δο­ση μέ­σα στο τε­ρά­στιο χω­νευ­τή­ρι των λα­ών που λέ­γε­ται Α­με­ρι­κή, η σύ­γκρι­ση με την α­ντί­στοι­χη πε­ρί­πτω­ση της αρ­με­νι­κής δια­σπο­ράς δεν θα ή­ταν ά­σκο­πη.

Η «με­γά­λη δια­σπο­ρά» δη­μιουρ­γή­θη­κε με­τά τη γε­νο­κτο­νί­α του 1915 και τη σο­βιετο­ποί­η­ση της Αρ­με­νί­ας μέ­σα στα ε­λά­χι­στα σύ­νο­ρά της. Η πρώ­τη γε­νιά των αρ­μενί­ων προ­σφύ­γων γεν­νή­θη­κε στην «πα­τρί­δα» (γερ­γκίρ) και έ­ζη­σε τα διά­φο­ρα ε­πει­σό­δια που ο­δή­γη­σαν στη γε­νο­κτονί­α. Οι Αρ­μέ­νιοι αυ­τής της γε­νιάς κυ­ριο­λε­κτι­κά ξε­ρι­ζω­μέ­νοι, μι­λώ­ντας ά­σχημα ή α­γνο­ώ­ντας τε­λεί­ως τη γλώσ­σα της χώ­ρας υ­πο­δο­χής, πε­ρι­θω­ριο­ποι­η­μέ­νοι και βα­σα­νι­σμέ­νοι α­πό τα προ­βλή­μα­τα της κα­θη­με­ρι­νής ε­πι­βί­ω­σης, πα­ρέ­μειναν μέ­χρι το θά­να­τό τους «προ­σω­ρι­νοί φι­λο­ξε­νού­με­νοι» που ζού­σαν στο «ε­ξωτε­ρι­κό».

Η δεύ­τε­ρη γε­νιά, αυ­τή των ορ­φα­νών ή των παι­διών που γεν­νή­θη­καν στα στρα­τόπε­δα προ­σφύ­γων στην Ελ­λά­δα, στην Κύ­προ, στη Μέ­ση Α­να­το­λή ή στη Γαλ­λί­α, ερ­γάστη­κε σκλη­ρά, ε­ξά­σκη­σε ό­λα τα ε­παγ­γέλ­μα­τα, βελ­τί­ω­σε αι­σθη­τά το ε­πί­πε­δο της ζω­ής της, αλ­λά ε­λά­χι­στοι ή­ταν αυ­τοί που εί­χαν τη δυ­να­τό­τη­τα να φοι­τή­σουν σε κο­λέ­για ή πα­νε­πι­στή­μια. Η χρή­ση της αρ­με­νι­κής ή­ταν κά­τι το φυ­σιο­λογι­κό, αν και μι­λού­σαν σχε­τι­κά κα­λά την ελ­λη­νι­κή, γαλ­λι­κή ή α­ρα­βι­κή γλώσ­σα στους χώ­ρους ερ­γα­σί­ας. Οι άν­θρω­ποι αυ­τοί δια­τή­ρη­σαν τους θε­σμούς και τις πα­ρα­δό­σεις και ε­ξα­σφά­λι­σαν τη με­τα­βί­βα­ση της μνή­μης.

Οι Αρ­μέ­νιοι τρί­της και τέ­ταρ­της γε­νιάς που γεν­νή­θη­καν και με­γά­λω­σαν μακριά α­πό την «πα­τρί­δα» δια­φο­ρο­ποιού­νται ρι­ζι­κά α­πό τις δύ­ο προ­η­γού­με­νες. Ε­πι­τυ­χη­μέ­νοι ε­παγ­γελ­μα­τί­ες, πτυ­χιού­χοι και α­πό­λυ­τα ε­νταγ­μέ­νοι στις μεσαί­ες α­στι­κές τά­ξεις, έ­πα­ψαν να εί­ναι α­μι­γώς αρ­με­νό­φω­νοι, με ε­ξαί­ρε­ση τις πα­ροι­κί­ες της Μέ­σης Α­να­το­λής.

Με­τά α­πό έ­να σχε­δόν αιώ­να ύ­παρ­ξης της δια­σπο­ράς, δια­φαί­νε­ται πώς ο­ρι­σμένες κοι­νό­τη­τες έ­χουν α­να­πτύ­ξει μια α­παι­σιό­δο­ξη και μοι­ρο­λα­τρι­κή στά­ση απέ­να­ντι στο ζή­τη­μα της δια­τή­ρη­σης και χρη­σι­μό­τη­τας της αρ­με­νι­κής γλώσ­σας. Ας δού­με κά­ποια α­πό τα ε­ρω­τή­μα­τα που «βα­σα­νί­ζουν» τους ση­με­ρι­νούς Αρμέ­νιους:

-Ζω μό­νι­μα στην Ελ­λά­δα και έ­χω την ελ­λη­νι­κή υ­πη­κο­ό­τη­τα. Για­τί θα πρέπει να μι­λά­ω αρ­μέ­νι­κα;

-Τώ­ρα πια εί­μαι Γάλ­λος. Σε τι θα βο­η­θήσει να μι­λά­ω αρ­μέ­νι­κα στη Γαλ­λί­α;

-Εί­μαι Α­με­ρι­κα­νός. Αι­σθά­νο­μαι Α­με­ρικα­νός. Το γε­γο­νός ό­τι οι πρό­γο­νοί μου ή­ταν Αρ­μέ­νιοι πριν α­πό 100 χρό­νια δεν έχει κα­μιά ση­μα­σί­α για μέ­να.

-Για­τί πρέ­πει να δυ­σκο­λέ­ψω τη ζωή μου; Ποιος νιά­ζε­ται αν θα μι­λά­ει κά­ποιος αρ­μέ­νι­κα;

- Για­τί να πιέ­σω τα παι­διά μου να μά­θουν αρ­μέ­νι­κα, α­φού δεν πρό­κει­ται πο­τέ να ε­πι­στρέ­ψου­με στην Αρ­με­νί­α ή στη δυ­τι­κή Αρ­με­νί­α;

-Δεν μι­λά­ω αρ­μέ­νι­κα αλ­λά αι­σθάνο­μαι Αρ­μέ­νιος.

-Ας το πα­ρα­δε­χτού­με. Στη ση­με­ρι­νή ε­πο­χή τ’ αρ­μέ­νι­κα εί­ναι μια γλώσ­σα που δεν χρη­σι­μεύ­ει σε τί­πο­τα.

-Τ’ αρ­μέ­νι­κα εί­ναι δύ­σκο­λη γλώσσα, ε­νώ τα ελ­λη­νι­κά, τ’ αγ­γλι­κά, τα γαλ­λι­κά έ­χουν γί­νει πλέ­ον η μη­τρι­κή μου γλώσ­σα.

-Δεν μπο­ρώ ν’ α­να­πτύ­ξω έ­να θέ­μα σε μια συ­ζή­τη­ση, το λε­ξι­λό­γιό μου εί­ναι φτω­χό στ’ αρ­μέ­νι­κα.

-Ξέ­χα­σέ το εί­ναι μια χα­μέ­νη υ­πόθε­ση. Α­κό­μη και οι Αρ­μέ­νιοι της Αρ­με­νί­ας μι­λούν πε­ρί­ερ­γα και α­να­κα­τεύ­ουν πολ­λές ρω­σι­κές λέ­ξεις στην ο­μι­λί­α τους.

-Η ζω­ή εί­ναι δύ­σκο­λη, ας μην τη δυσκο­λεύ­ου­με πε­ρισ­σό­τε­ρο.

-Δεν γεν­νή­θη­κα στην Αρ­με­νί­α. Για­τί πρέ­πει να μι­λά­ω αρ­μέ­νι­κα;

-Πώς θα βο­η­θή­σουν τ’ αρ­μέ­νι­κα ώστε να βρει δου­λειά το παι­δί μου; Δεν υ­πάρ­χει μέλ­λον στ’ αρ­μέ­νι­κα.

Ό­ταν τα μέ­λη μιας κοι­νό­τη­τας, η γλώσ­σα της ο­ποί­ας α­πει­λεί­ται με ε­ξα­φά­νιση, σκέ­φτο­νται κατ’ αυ­τόν τον τρό­πο, εί­ναι α­λή­θεια ό­τι οι κοι­νω­νιο­λό­γοι και οι γλωσ­σο­λό­γοι δεν μπο­ρούν να κά­νουν και πολ­λά πράγ­μα­τα. Τα πε­ρισ­σό­τερα Αρ­με­νό­που­λα δεν δι­δά­σκο­νται την αρ­με­νι­κή γλώσ­σα και κά­ποια στιγ­μή, όταν οι γο­νείς τους θα έ­χουν φύ­γει α­πό τη ζω­ή, δεν θα υ­πάρ­χει πλέ­ον κα­νείς για να συ­νε­χί­σει την αρ­με­νι­κή πα­ρά­δο­ση, γλώσ­σα και κουλ­τού­ρα.

Ω­στό­σο, η κοι­νω­νιο­λό­γος-γλωσ­σο­λό­γος Άρ­ντα Τζε­μπε­τζιάν α­πό τη Λευ­κω­σί­α, σ’ έ­να εν­δια­φέ­ρον άρ­θρο της, που δη­μο­σί­ευ­σε το δια­δι­κτυα­κό Ramgavar Mamoul στις 21.5.2012, πι­στεύ­ει α­κρι­βώς το α­ντί­θε­το και υ­πο­στη­ρί­ζει την ά­πο­ψή της α­να­φέ­ρο­ντας τις διά­φο­ρες δρα­στη­ριό­τη­τες τις ο­ποί­ες θα μπο­ρού­σαν να ε­ξα­σκή­σουν το ά­το­μο, η οι­κο­γέ­νεια και η κοι­νό­τη­τα προ­κει­μέ­νου ν’ α­ντι­στρέ­ψουν το κλί­μα και να δια­τη­ρή­σουν και να ξα­να­ζω­ντα­νέ­ψουν τη δυ­τι­κο­αρ­μενι­κή γλώσ­σα στη δια­σπο­ρά. Πα­ρα­θέ­του­με τους πί­να­κες που συ­νέ­τα­ξε κα­τά κατη­γο­ρί­α:

Τι μπο­ρεί να κά­νει έ­να ά­το­μο

Να α­να­πτύ­ξει μια θε­τι­κή στά­ση α­πέ­να­ντι στην αρ­με­νι­κή γλώσσα και τον αρ­με­νι­σμό.

Να α­κού­ει αρ­μέ­νι­κα τρα­γού­δια.

Να πα­ρευ­ρί­σκε­ται σε πο­λι­τι­στι­κές, κοι­νω­νικές, πο­λι­τι­κές και θρη­σκευ­τι­κές εκ­δη­λώ­σεις.

Να αι­σθά­νε­ται υ­πε­ρή­φα­νος για την αρ­με­νι­κή του κλη­ρο­νο­μιά.

Να εν­θαρ­ρύ­νει τα μέ­λη της οι­κο­γέ­νειας να μιλούν με­τα­ξύ τους την αρ­με­νι­κή γλώσ­σα ό­σο το δυ­να­τόν πε­ρισ­σό­τε­ρο.

Να ε­πι­σκέ­πτε­ται την πα­τρί­δα μό­νος ή με Αρ­μένιους ή μη Αρ­μέ­νιους φί­λους.

Να γί­νει μέ­λος μιας πο­λι­τι­στι­κής ή πο­λι­τικής ορ­γά­νω­σης.

Να α­πο­φεύ­γει να «α­να­κα­λύ­πτει» α­δυ­να­μί­ες στην αρ­με­νι­κή κουλ­τού­ρα ε­παι­νώ­ντας μο­νί­μως αυ­τήν της χώ­ρας υ­πο­δο­χής.

Να πα­ντρεύ­ε­ται Αρ­μέ­νιο ή να νυμ­φεύ­ε­ται Αρ­μέ­νισ­σα.

Να μι­λά­ει την αρ­με­νι­κή γλώσ­σα με τα παι­διά του.

Αν μι­λά ή­δη την αρ­με­νι­κή γλώσ­σα να εν­θαρ­ρύνει και άλ­λους να μι­λούν ε­πί­σης.

Να μην ει­ρω­νεύ­ε­ται αυ­τούς που πα­σχί­ζουν να μι­λή­σουν την αρ­με­νι­κή γλώσ­σα.

Να συ­χνά­ζει τα­κτι­κά στην εκ­κλη­σί­α.

Τι μπο­ρούν να κά­νουν οι οι­κο­γέ­νειες

Να α­να­πτύ­ξουν μια θε­τι­κή στά­ση α­πέ­να­ντι στην αρ­με­νι­κή γλώσ­σα και τον αρ­με­νι­σμό.

Να μην ντρέ­πο­νται να γιορ­τά­ζουν την αρ­με­νική πα­ρά­δο­ση.

Να εν­θαρ­ρύ­νουν τη δι­γλωσ­σί­α στα παι­διά τους κα­θώς αυ­ξά­νει την πνευ­μα­τι­κή α­νά­πτυ­ξη και τη σκέ­ψη τους.

Να βο­η­θή­σουν τα παι­διά τους και τα μέ­λη άλ­λων οι­κο­γε­νειών να λύ­σουν «το ζή­τη­μα της ντρο­πής».

Να θυ­μού­νται πά­ντα ό­τι τα δί­γλωσ­σα παι­διά εί­ναι πιο έ­ξυ­πνα α­πό τα α­ντί­στοι­χα μο­νό­γλωσ­σα.*

Να γί­νουν το πα­ρά­δειγ­μα στις άλ­λες οι­κο­γένειες και να τις εν­θαρ­ρύ­νουν να μι­λούν την αρ­με­νι­κή γλώσ­σα ό­που εί­ναι δυνα­τόν.

Να ορ­γα­νώ­σουν ο­μά­δες γο­νέ­ων υ­πο­στή­ρι­ξης που θα έ­χουν ως στό­χο να μι­λούν την αρ­με­νι­κή γλώσ­σα.

Να εν­θαρ­ρύ­νουν τα παι­διά τους να α­κούν αρ­μένι­κα τρα­γού­δια στο youtube ή στα i-pods.

Να συ­στή­σουν στα παι­διά τους σε άλ­λα Αρ­με­νόπου­λα ώ­στε να με­γι­στο­ποι­ή­σουν τις ευ­και­ρί­ες τους να μι­λούν την αρ­με­νι­κή γλώσ­σα.

Να ορ­γα­νώ­σουν κα­λο­και­ρι­νές δρα­στη­ριό­τητες γύ­ρω α­πό τη γλώσ­σα.

Να εν­θαρ­ρύ­νουν τα παι­διά τους να πα­ντρεύ­ονται Αρ­μέ­νιους.

Να α­πο­φεύ­γουν να μι­λούν υ­πο­τι­μη­τι­κά σ’ αυτούς που δεν μι­λούν ή μι­λούν μέ­τρια την αρ­με­νι­κή γλώσ­σα.

Να εν­θαρ­ρύ­νουν τους γο­νείς και τους η­λι­κιωμέ­νους να μι­λούν την αρ­με­νι­κή γλώσ­σα.

Να γιορ­τά­ζουν αρ­με­νι­κές ε­θνι­κές και θρη­σκευ­τι­κές ε­πε­τεί­ους.

Να συ­χνά­ζουν τα­κτι­κά στην εκ­κλη­σί­α.

Τι μπο­ρούν να κάνουν οι κοι­νό­τη­τες

Να εν­θαρ­ρύ­νουν τους με­γα­λύ­τε­ρους να μι­λούν την αρ­με­νι­κή γλώσ­σα.

Να ορ­γα­νώ­νουν πο­λι­τι­στι­κές εκ­δη­λώ­σεις που θα βο­η­θούν στην προ­ώ­θη­ση της αρ­με­νι­κής γλώσ­σας.

Να το­πο­θε­τή­σουν πι­να­κί­δες στην αρ­με­νι­κή γλώσ­σα σε διά­φο­ρους χώ­ρους της κοι­νό­τη­τας.

Να ε­νη­με­ρώ­νουν τους αρ­μέ­νιους γο­νείς και τα μέ­λη για τις α­ρε­τές της δι­γλωσ­σί­ας.

Να προ­κα­λούν το εν­δια­φέ­ρον των γο­νέ­ων για αρμε­νι­κά θέ­μα­τα.

Να εν­θαρ­ρύ­νουν τους γο­νείς να μι­λούν την αρμε­νι­κή γλώσ­σα στα παι­διά τους.

Να δη­μιουρ­γούν πο­λι­τι­στι­κές δρα­στη­ριό­τητες που θα ε­μπνεύ­σουν υ­πε­ρη­φά­νεια στη νέ­α γε­νιά.

Να ορ­γα­νώ­νουν τα­ξί­δια στην Αρ­με­νί­α.

Να ε­ξα­λεί­ψουν την α­ντι­πα­λό­τη­τα α­νά­με­σα στα πο­λι­τι­κά κόμ­μα­τα.

Να κά­νουν γνω­στό τον αρ­με­νι­κό πο­λι­τι­σμό στην κυ­ρί­αρ­χη κουλ­τού­ρα.

Να ορ­γα­νώ­νουν σε­μι­νά­ρια στην αρ­με­νι­κή γλώσσα μέ­σα στην κοι­νό­τη­τα που θα ε­στιά­ζουν και θα θα ε­πι­λύ­ουν διά­φο­ρα θέ­ματα και προ­βλή­μα­τα.

Να α­να­πτύ­ξουν προ­γράμ­μα­τα γο­νέ­ων για να μάθουν και να χρη­σι­μο­ποιούν την αρ­με­νι­κή γλώσ­σα.

Να ε­νη­με­ρώ­νουν τα μέ­λη της κοι­νό­τη­τας για τους διά­φο­ρους ι­στό­το­πους στο δια­δί­κτυο ό­που δι­δά­σκεται η αρ­με­νι­κή γλώσ­σα.

Να ορ­γα­νώ­νουν συ­να­ντή­σεις ό­που θα ε­στιά­ζεται η προ­σο­χή στον κίν­δυ­νο ε­ξα­φά­νι­σης της δυ­τι­κο­αρ­με­νι­κής γλώσ­σας και στη σπου­δαιό­τη­τα της δια­τή­ρη­σης και α­να­βί­ω­σής της.

Να εν­θαρ­ρύ­νουν ά­το­μα και ορ­γα­νώ­σεις να α­νακα­λύ­ψουν με­θό­δους εκ­μά­θη­σης της αρ­με­νι­κής γλώσ­σας.

Να γρά­φουν συ­στα­τι­κές ε­πι­στο­λές που να υ­ποστη­ρί­ζουν την αρ­με­νι­κή γλώσ­σα.

Να εν­θαρ­ρύ­νουν τους γά­μους με­τα­ξύ Αρ­με­νί­ων και να α­πο­θαρ­ρύ­νουν τους μι­κτούς γά­μους.

Να δη­μιουρ­γή­σουν α­φί­σες, μπλου­ζά­κια και δια­φη­μι­στι­κά με σλό­γκαν «αν εν­δια­φέ­ρε­σαι για την αρ­με­νι­κή γλώσ­σα, να μι­λάς αρ­μέ­νι­κα», «μι­λά­ω αρ­μέ­νι­κα στα παι­διά μου».

Να κά­νουν γνω­στό ό­σο το δυ­να­τόν πε­ρισ­σό­τερο τον κίν­δυ­νο ε­ξα­φά­νι­σης της δυ­τι­κο­αρ­με­νι­κής γλώσ­σας.

Να ε­πι­δει­κνύ­ουν θε­τι­κή στά­ση και διά­θε­ση απέ­να­ντι στην Αρ­με­νί­α.

Ζού­με σε δύ­σκο­λους και­ρούς. Πρέ­πει να υ­πάρ­ξει προ­βλη­μα­τι­σμός και να ση­μάνει συ­να­γερ­μός ό­χι μό­νο στη δια­σπο­ρά, αλ­λά και στην ί­δια την Αρ­με­νί­α, να δοθεί βά­ρος στην προ­ε­τοι­μα­σί­α και εκ­παί­δευ­ση νέ­ων δα­σκά­λων που θα στελε­χώ­σουν τα ή­δη υ­πάρ­χο­ντα ή και υ­πό ί­δρυ­ση σχο­λεί­α.** Η αρ­με­νι­κή γλώσ­σα που ο­μι­λεί­ται ε­δώ και τρεις χι­λιά­δες χρό­νια, κα­τά­φε­ρε να δια­σω­θεί χά­ρις στους 38 «στρα­τιώ­τες» (τα γράμ­μα­τα του αρ­με­νι­κού αλ­φα­βήτου) που ε­πι­νό­η­σε ο σο­φός Μεσ­ρώπ Μα­στότ­ς το 405 μ.Χ. Στο ε­ξής, η δια­τή­ρη­ση και διά­σω­ση της δυ­τι­κο­αρ­με­νι­κής δεν θα εί­ναι εύ­κο­λη υ­πό­θε­ση για τους Αρ­μέ­νιους της δια­σπο­ράς, κα­θώς η λαί­λα­πα της πα­γκο­σμιο­ποί­η­σης και της οι­κο­νο­μι­κής κρί­σης που σα­ρώ­νει ό­λο τον κό­σμο, δυ­σκο­λεύ­ει το έρ­γο τους. Ω­στό­σο, με με­θο­δι­κό­τη­τα και ορ­γά­νω­ση α­κο­λου­θώ­ντας κά­ποιους α­πό τους «κα­νό­νες» που προ­α­να­φέρ­θη­καν, με έ­να μα­κρό­πνο­ο πρό­γραμ­μα και σε συ­νερ­γα­σί­α με το Υ­πουρ­γεί­ο Δια­σπο­ράς της Αρ­με­νί­ας, ο­φεί­λουν να εμ­φυ­σή­σουν υ­πε­ρη­φά­νεια στη νέ­α γε­νιά για την Ι­στο­ρί­α, τον Πο­λι­τι­σμό και τη Γλώσ­σα των προ­γό­νων, δη­μιουρ­γώντας τους κα­τάλ­λη­λους δε­σμούς α­νά­με­σα στους νέ­ους γο­νείς, τα παι­διά και τους έ­φη­βους για την α­να­γκαιό­τη­τα δια­τή­ρη­σης και χρή­σης της δυ­τι­κο­αρ­μενι­κής γλώσ­σας που θα με­τα­λα­μπα­δευ­τεί στις ε­πό­με­νες γε­νιές.

Η γλώσ­σα εί­ναι ο πλού­τος μας. Έ­χου­με κα­θή­κον ως Αρ­μέ­νιοι να τη δια­φυ­λά­ξου­με στη μνή­μη των ε­κα­το­ντά­δων χι­λιά­δων νε­κρών μας.

*Εξ άλ­λου, σύμ­φω­να με δη­μο­σί­ευ­μα της Γκάρ­ντιαν, έ­ρευ­να των ψυ­χο­λό­γων-ε­ρευ­νη­τριών Helen Bialystok στο πα­νε­πι­στή­μιο York του Το­ρό­ντο και Judith Krol στο πα­νε­πιστή­μιο της Πεν­συλ­βά­νια έ­δει­ξε, ό­τι ά­το­μα που με­γα­λώ­νουν ως δί­γλωσ­σα, εμ­φανί­ζουν (ε­νι­σχυ­μέ­νες) ε­γκε­φα­λι­κές γνω­σια­κές και συ­μπε­ρι­φο­ρι­κές λει­τουργί­ες, οι ο­ποί­ες με τη σει­ρά τους λει­τουρ­γούν ως α­σπί­δα προ­στα­σί­ας α­πέ­ναντι στην ά­νοια και τη νό­σο του Αλ­τσχά­ι­μερ σε προ­χω­ρη­μέ­νη η­λι­κί­α.

**Εί­ναι ά­κρως εν­θαρ­ρυ­ντικό το γε­γο­νός ό­τι στη Γαλ­λί­α την τε­λευ­ταί­α ει­κο­σα­ε­τί­α ι­δρύ­θη­καν τα σχολεί­α του Χα­μα­σκα­ΐν στη Μασ­σα­λί­α, Μπαρ­σα­μιάν στη Νις, Μαρ­κα­ριάν στη Λυών, Αρ­με­νί­ων Με­τα­φρα­στών (Ι­σύ λε Μου­λι­νό), Μεσ­ρο­πιάν (Αλ­φορ­βίλ ), Σια­μα­ντό (Μπα­νιέ ) στα προ­ά­στια του Πα­ρι­σιού.

Σαρκίς Αγαμπατιάν

Πηγή: armenika.gr