Εντουάρντ Ντερ Γαζαριάν

Το με­γα­λεί­ο ε­νός μι­κρό­κοσμου

Αν ο Θε­ός , στο γνω­στό πα­ρα­μύ­θι που δι­η­γού­νται σε μι­κρούς και με­γά­λους, δημιούρ­γη­σε τον κό­σμο σε έ­ξι μέ­ρες και κά­θι­σε την έ­βδο­μη η­μέ­ρα να ξε­κου­ρα­στεί, ο Αρ­μέ­νιος Ε­ντουάρ­ντ Ντερ Γα­ζα­ριάν- με σάρ­κα και ο­στά- έ­δω­σε ζω­ή στο μι­κρό­κο­σμο των μι­νια­τού­ρων μέ­σα σε ε­πτά εξαι­ρε­τι­κά γό­νι­μες δε­κα­ε­τί­ες και… μα το Θε­ό, δε λέ­ει να ξε­κου­ρα­στεί ού­τε λε­πτό!

Ε­νε­νή­ντα χρο­νών πλέ­ον, ο τα­λα­ντού­χος Ντερ Γα­ζα­ριάν συ­νε­χί­ζει α­κά­θε­κτος να φτιά­χνει μι­κρο­μι­νια­τού­ρες στο ερ­γα­στή­ρι του σπι­τιού του, στο Ε­ρε­βάν, με τη βο­ή­θεια ει­δι­κών ερ­γα­λεί­ων και ε­νός σύγ­χρο­νου μι­κρο­σκο­πί­ου, δε­δο­μέ­νου ότι μια ζω­ή α­σχο­λεί­ται με… τρί­χες και ό­χι μό­νο!

Φα­ντα­στεί­τε τρί­α βιο­λιά μέ­σα σε μια τρί­χα, μια υ­πέ­ρο­χη μπα­λα­ρί­να να ι­σορρο­πεί πά­νω σε μια τρί­χα, δύ­ο πυγ­μά­χοι που πα­λεύ­ουν και πά­λι πά­νω σε μια τρίχα, το μι­κρο­α­γαλ­μα­τί­διο του Τσάρ­λι Τσά­πλιν, ό­πως και έ­να ολό­κλη­ρο κα­ρα­βά­νι α­πό κα­μή­λες στο «μά­τι» μιας βε­λό­νας. Οι πο­δο­σφαι­ρό­φι­λοι μπο­ρούν να θαυ­μά­σουν ό­λη την ε­θνι­κή Βρα­ζι­λί­ας πά­νω σε μι­σό κόκ­κο ρυ­ζιού, ε­νώ οι θα­μώ­νες των κα­φε­νεί­ων το μι­κρό­τε­ρο τά­βλι του κόσμου και πά­λι το­πο­θε­τη­μέ­νο σε κόκ­κο ρυ­ζιού. Πρό­κει­ται για έρ­γα σε με­γέ­θη υπερ­βο­λι­κά μι­κρά για να γί­νουν ε­παρ­κώς α­ντι­λη­πτά α­πό το αν­θρώ­πι­νο μά­τι, πό­σο μάλ­λον για να τε­λειο­ποι­η­θούν με την πα­ρα­μι­κρή λε­πτο­μέ­ρεια, την ο­ποί­α βλέ­πει κα­νείς α­βί­α­στα μό­λις χρη­σι­μο­ποι­ή­σει τον ει­δι­κό με­γε­θυ­ντι­κό φακό.

Η λί­στα με τα έρ­γα που φέ­ρουν την υ­πο­γρα­φή του Ντερ Γα­ζα­ριάν δε ε­ξα­ντλεί­ται στα πα­ρα­πά­νω (φτά­νει πε­ρί­που τις 600 μι­κρο­μι­νια­τού­ρες) και ού­τε ο ί­διος ο καλ­λι­τέ­χνης ή­ξε­ρε μέ­χρι που θα έ­φτα­νε, ό­ταν το 1947 για πρώ­τη φο­ρά πα­ρου­σί­α­σε μερι­κές α­πό τις δη­μιουρ­γί­ες του στο Ε­θνι­κό Μου­σεί­ο του Ε­ρε­βάν.

Ό­ταν η εί­δη­ση τα­ξί­δε­ψε σε ό­λο τον κό­σμο, η γερ­μα­νι­κή ε­φη­με­ρί­δα Berliner Zeitung φι­λο­ξέ­νη­σε μια ε­πι­στο­λή δυ­σπι­στί­ας ε­νός α­να­γνώ­στη σχε­τι­κά με το «α­πί­θα­νο» εγ­χεί­ρη­μα του Ντερ Γα­ζα­ριάν. Ο Αρ­μέ­νιος έ­στει­λε στην ε­φη­μερί­δα μια ά­σπρη τρί­χα α­πό τα μαλ­λιά της μη­τέ­ρας του, πά­νω στην οποί­α εί­χε χα­ρά­ξει την λα­κω­νι­κή α­πά­ντη­σή του: «Α­δερ­φι­κοί χαι­ρε­τι­σμοί α­πό τον αρ­με­νι­κό στο γερ­μα­νι­κό λα­ό». Ο θό­ρυ­βος ε­νός τόσο μι­κρού πράγ­μα­τος ή­ταν εκ­κω­φα­ντι­κός.

Η νε­ό­πλα­στη τέ­χνη του εί­χε τό­σο με­γά­λη α­πή­χη­ση που αρ­κε­τές α­πό τις μι­κρο­μι­νια­τού­ρες του προ­σφέρ­θη­καν ως δώ­ρα σε προ­σω­πι­κό­τη­τες ό­πως ο Βα­ζγκέν Α’, ο Στά­λιν και η Ε­λι­σά­βετ Β’, ε­νώ ό­ταν- αρ­κε­τά χρό­νια αρ­γό­τε­ρα- ο καλ­λι­τέ­χνης ε­ξέ­θε­σε τα έρ­γα του στο ε­ξω­τε­ρι­κό και συ­γκε­κρι­μέ­να στο Λος Ά­ντζε­λες, το α­με­ρι­κα­νι­κό κοι­νό τα χα­ρα­κτή­ρι­σε ως το «ό­γδο­ο θαύ­μα» του κόσμου.

 

Ει­ρη­νι­στής και πο­λυ­πράγ­μων

Την ί­δια ε­πο­χή, μια α­κό­μη ε­πι­τυ­χί­α- οι κι­νού­με­νες μι­κρο­μι­νια­τού­ρες- έ­μελλε να α­πο­τε­λέ­σει ο­ρό­ση­μο για τη ζω­ή και το έρ­γο του καλ­λι­τέ­χνη. Μπο­ρεί να ακού­γε­ται α­πί­στευ­το κι ό­μως, ο Ντερ Γα­ζα­ριάν κα­τά­φε­ρε να κά­νει τις μι­νια­τού­ρες του να κι­νού­νται χω­ρίς να ε­πα­να­λαμ­βά­νε­ται κα­μί­α κί­νη­ση. Έ­να α­πό αυ­τά τα δη­μιουρ­γή­μα­τα εί­ναι οι πυγ­μά­χοι, οι ο­ποί­οι πά­νω στη λε­πτή τρί­χα κι­νού­νται α­διά­κο­πα χω­ρίς να πέ­φτουν α­πό πά­νω της. Εί­ναι ά­ξιο α­να­φο­ράς ό­τι το φαι­νόμε­νο αυ­τό δεν έ­χουν κα­τα­φέ­ρει να το ερ­μη­νεύ­σουν ε­πι­στή­μο­νες, που με­λέ­τησαν τη μυ­στή­ρια δυ­να­μι­κή των εν λό­γω μι­νια­τού­ρων, ού­τε ό­μως και ο ί­διος ο Ντερ Γα­ζα­ριάν. Μάλ­λον η πα­ρα­πά­νω δυ­να­μι­κή προ­έρ­χε­ται α­πό τον ί­διο.

Πώς αλ­λιώς να ε­ξη­γή­σου­με το γε­γο­νός ό­τι ε­κτός α­πό ά­ρι­στος χει­ρο­τέ­χνης, έ­χει συγχρό­νως υ­πάρ­ξει για πολ­λά χρό­νια το πρώ­το βιο­λί της φι­λαρ­μο­νι­κής ορ­χή­στρας της Αρ­με­νί­ας, φτιά­χνο­ντας πα­ράλ­λη­λα μου­σι­κά όρ­γα­να- κυ­ρί­ως βιο­λιά, τα ο­ποί­α σε ή­χο μπο­ρούν να α­ντα­γω­νι­στούν αυ­τά του Στρα­τι­βά­ριους (α­νά­με­σα τους και έ­να βιο­λί 16 χι­λιο­στών με το ο­ποί­ο έ­χει δώ­σει συ­ναυ­λί­α);

H πο­λυ­πραγ­μο­σύ­νη του δεν στα­μα­τά ε­δώ, κα­θώς ο ί­διος τρέ­φει ι­διαί­τε­ρη α­γά­πη και για την… κα­νο­νι­κού με­γέ­θους ζω­γρα­φική, έ­χο­ντας ζω­γρα­φί­σει πε­ρί τις 1500 κα­ρι­κα­τού­ρες. Ε­πί­σης, εί­ναι ο­δο­ντί­ατρος με ση­μα­ντι­κή προ­σφο­ρά στον ευ­ρύ­τε­ρο χώ­ρο της ια­τρι­κής, καθώς έ­χει κα­τα­σκευά­σει μι­κρο­σκο­πι­κά ερ­γα­λεί­α, χά­ρη στα ο­ποί­α πλέ­ον μπο­ρούν να πραγ­μα­το­ποι­η­θούν συ­γκε­κρι­μέ­νες χει­ρουρ­γι­κές ε­πεμ­βά­σεις.

Καλ­λι­τέ­χνης, αν­θρω­πι­στής και κατ’ ε­πέ­κτα­ση ει­ρη­νι­στής, ο Ντερ Γα­ζα­ριάν α­ποφά­σι­σε τη δε­κα­ε­τί­α του 1980 να δώ­σει ρε­σι­τάλ ει­ρή­νης, εν μέ­σω του α­πει­λη­τι­κά θερ­μού Ψυ­χρού Πο­λέ­μου στο δι­χο­το­μη­μέ­νο Βε­ρο­λί­νο, «πυ­ρο­βο­λώ­ντας» μου­σική σε ό­σους πα­ρευ­ρέ­θη­σαν στη συ­ναυ­λί­α του ε­κεί­νη την η­μέ­ρα.

Εί­χε πά­ρει ένα κοι­νό Κα­λά­σνι­κοφ, το­πο­θε­τώ­ντας πά­νω του -και παί­ζο­ντας- σα­ρά­ντα δι­κά του μου­σι­κά όρ­γα­να.

Δυ­στυ­χώς ό­μως, ό­πως α­ποδεί­χθη­κε τις ε­πό­με­νες δύ­ο δε­κα­ε­τί­ες, οι πρό­ε­δροι και οι στρα­τη­γοί μάλ­λον προ­τί­μη­σαν την πα­ρα­δο­σια­κή χρή­ση του Κα­λά­σνι­κοφ…

Σή­με­ρα, τα η­νί­α έ­χει α­να­λά­βει ο γιος του, ο ο­ποί­ος -ό­πως ό­λα δεί­χνουν- θα είναι έ­νας α­πό τους λί­γους συ­νε­χι­στές της τέ­χνης αυ­τής στον 21ο αιώ­να. Μέ­χρι ό­μως τον 22ο που θα ψά­χνου­με για τον ε­πό­με­νο …ας α­πο­λαύ­σου­με!

Του Αρ­μάν Με­νε­τιάν



Πηγή: armenika.gr