H Αρμενική Ευαγγελική Εκκλησία

Ένα παγωμένο απόγευμα του περασμένου Φεβρουαρίου, καθώς περνούσαμε την πόρτα των γραφείων της Ευαγγελικής Εκκλησίας στην Κοκκινιά για να πάρουμε μια συνέντευξη από τον αιδεσιμότατο Βικέν Τσολακιάν, βρεθήκαμε μπροστά σε έναν άνθρωπο που με την ευγένεια, την αμεσότητα και τη φιλικότητά του ζέστανε αμέσως την ατμόσφαιρα. Η ευχέρεια που έχει στο να δημιουργεί ευχάριστο κλίμα στο συνομιλητή του, δείχνει έναν ιερέα ο οποίος είναι απόλυτα συνεπής με το λειτούργημά του και το βασικότερο, δείχνει να πιστεύει και να θεωρεί αυτονόητο να τηρεί στο ακέραιο και την τελευταία λέξη που θα ξεστομίσει, είτε σε μια συνέντευξη, είτε στο εκκλησιαστικό του κήρυγμα.

«Πιστεύουμε στη κοινωνική προσφορά, όχι μόνο ως φιλανθρωπία, αλλά ως συνειδητη καθημερινή δραστηριότητα»

 

Κύριε Τσολακιάν καταρχάς θέλω να κάνω μια γενική ερώτηση. Είστε Διαμαρτυρόμενοι (πογοκαγκάν) ή Ευαγγελικοί (αβενταραναγκάν);

Διαμαρτυρόμενους (πογοκαγκάν) μας ονόμασαν οι Καθολικοί το 17ο αιώνα -ίσως και λίγο υποτιμητικά- λόγω των θέσεων διαμαρτυρίας του Λούθηρου απέναντι στην παρακμή και τη σήψη που επικρατούσε στην εκκλησία την εποχή εκείνη. Εμείς είμαστε Ευαγγελικοί (αβενταραναγκάν) δηλαδή μελετητές και κήρυκες του Ευαγγελίου.

 

Θα μπορούσατε να μας κάνετε μια σύντομη ιστορική αναδρομή για το πώς ξεκίνησε η Αρμενική Ευαγγελική Εκκλησία;

Το 1846 στην Κωνσταντινούπολη, μια ομάδα από 40 πιστούς με 2 ιερείς, προσπάθησαν να φέρουν κάτι καινούργιο στην Αρμενική Ορθόδοξη Εκκλησία, την Αποστολική Εκκλησία όπως την αποκαλούμε μέχρι και σήμερα, δείχνοντας το σεβασμό και την εκτίμηση που τρέφουμε σ’αυτήν. Πρέπει να σας πω, παρεπιπτόντως, ότι αυτό το οποίο μας διαφοροποιεί από όλους τους άλλους Ευαγγελικούς είναι, ότι είμαστε οι μόνοι που προήλθαμε από τα σπλάχνα μιας ορθόδοξης εκκλησίας και όχι από την καθολική, όπως οι υπόλοιποι ομόδοξοί μας σε όλο τον κόσμο.

Για να ξαναγυρίσουμε όμως στην αναδρομή μας, η κίνηση αυτή αρχικά δεν είχε ως σκοπό τη διάσπαση αλλά ήθελε να φέρει μια ανανέωση στις συντηρητικές πρακτικές του ιερατείου, να δώσει μια ελευθερία συνείδησης και σκέψης. Κύριο αίτημα ήταν η μετάφραση του Ευαγγελίου στη δημοτική, ώστε αυτό να γίνει κατανοητό από τους πιστούς. Να σημειώσουμε, ότι είχε αρχίσει να γίνεται εκτεταμένη μελέτη του Ευαγγελίου σε όλες τις εκκλησίες, παντού όπου βρίσκονταν χριστιανοί και περισσότερο από οπουδήποτε στη Ρωσία, κάτι το οποίο επηρέασε άμεσα τους Αρμενίους.

Το πατριαρχείο είχε ιδρύσει αναγνωστήρια στα οποία ιερείς και πιστοί μελετούσαν την Αγία Γραφή, κάτι το οποίο στάθηκε βασικός παράγοντας της κίνησης των νεαρών αυτών. Είναι δε αξιοσημείωτο να αναφέρω ότι μεταξύ αυτών ήταν και τρείς γυναίκες. Ο πατριάρχης όχι μόνο δε δέχτηκε καμία από τις προτάσεις τους, αλλά τους αποκήρυξε ως αιρετικούς και τους αφόρισε. Επειδή εκείνη την εποχή η οθωμανική αυτοκρατορία αναγνώριζε μόνο τις θρησκευτικές μειονότητες, αυτοί οι άνθρωποι βρέθηκαν ξαφνικά εκτεθειμένοι, καθώς είχαν βρεθεί εκτός της εκκλησίας και δεν μπορούσαν να πραγματοποιήσουν ούτε κηδείες, ούτε γάμους και το βασικότερο δεν μπορούσαν να εγγραφούν σε μητρώα και καταλόγους. Για να δώσει λύση στο πρόβλημα που είχε δημιουργηθεί, η κυβέρνηση έπρεπε να τους εντάξει κάπου, οπότε δημιούργησε την προτεσταντική κοινότητα των Αρμενίων και έτσι την 1η Ιουνίου του 1846 ιδρύθηκε η Αρμενική Ευαγγελική Εκκλησία.

 

Ποια είναι η σχέση σας με την παγκόσμια προτεσταντική εκκλησία; Διοικητικά ανήκετε σ’ αυτήν;

Πρέπει να διευκρινίσω, ότι ουδέποτε στα 165 χρόνια της ιστορίας μας είχαμε κάποια σχέση διοικητικής ή οποιασδήποτε άλλης εξάρτησης από άλλα θρησκευτικά κέντρα, κάτι που εσφαλμένα πιστεύουν πολλοί. Είμαστε αυτοκέφαλη Αρμενική Εκκλησία και η σχέση μας με το εξωτερικό είναι η ίδια ακριβώς με αυτήν που έχει η Αρμενική Ορθόδοξη Αποστολική Εκκλησία με τις άλλες ορθόδοξες εκκλησίες. Έχουμε φιλικές και αδερφικές, θα μπορούσαμε να πούμε, σχέσεις. Έχουμε κάποιες επιρροές: στα σχολεία μας γίνεται αναφορά σε αμερικανικά ή γερμανικά προτεσταντικά κέντρα, αλλά μόνο μέχρι εκεί, τίποτα παραπάνω.

Και για να μη χρειαστεί να επανέλθουμε στο θέμα σχέσης - βοήθειας - εξάρτησης από ξένες ομόδοξες εκκλησίες, να σας τονίσω ότι η βοήθεια που μας έδιναν, υλική ή ηθική, κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας αλλά και αργότερα με την εγκατάστασή μας στην Ελλάδα, ήταν η ίδια ακριβώς που δινόταν σε όλους τους Αρμενίους ανεξάρτήτως δόγματος, έστω και αν οι παρέχοντες τη βοήθεια στη συντριπτική τους πλειοψηφία ήταν Ευαγγελικοί (οι Ελβετοί στο Καστρί, η Μις Μαίρη, κ.ά.) και πολλές φορές μάλιστα αισθανόμασταν αδικημένοι καθώς παίρναμε το μικρότερο «κομμάτι της πίτας».

 

Λέγεται, ότι κατά τη γενοκτονία η συμπεριφορά των Τούρκων απέναντι στους Ευαγγελικούς ήταν πιο ήπια. Συμφωνείτε;

Πιθανόν να ήταν καλή έως πολύ καλή η συμπεριφορά τους απέναντι στους αμερικανούς ή γερμανούς Ευαγγελικούς, αλλά απέναντι στους Αρμένιους δεν είχαν την παραμικρή διαφοροποίηση σε σχέση με τους άλλους ομοεθνείς μας.

Το 1914 σε όλο τον κόσμο υπήρχαν 70.000 αρμένιοι Ευαγγελικοί, εκ των οποίων οι 51.000  διαβιούσαν στην Τουρκία. Επίσης, στην Τουρκία είχαμε 137 οργανωμένες εκκλησίες, 82 αιδεσιμότατους  κήρυκες πάστορες και 97 πάστορες. Μετά τη Γενοκτονία απέμειναν μόνο 14.000 μέλη, 31 εκκλησίες, καθώς επίσης 25 αιδεσιμότατοι κήρυκες και 13 πάστορες.

 

Θα θέλαμε να μας πείτε τις βασικές αρχές της Ευαγγελικής Εκκλησίας και ποιες είναι οι διαφορές της με την ορθοδοξία και το ρωμαιοκαθολικισμό;

Ξεκινάμε με την αρχή ότι ο χριστιανός πρέπει να είναι γνώστης του λόγου του Κυρίου και να είναι συνεπής σ’ αυτόν. Από εκεί και πέρα έχουμε τέσσερα βασικά σημεία:

Θέλουμε τις διδαχές της Αγίας Γραφής να τις τηρούμε κατά γράμμα. Σκοπός μας είναι, ο λόγος του Ευαγγελίου να γίνει καθημερινότητα και κάτι τέτοιο το έχουμε καταφέρει σε μεγάλο βαθμό από την αρχή της ιστορίας μας.

Η διάδοση του Ευαγγελίου. Όπως οι απόστολοι γύρισαν όλο τον κόσμο για να διαδώσουν το λόγο του Χριστού, το ίδιο ακριβώς οφείλουμε να κάνουμε κι εμείς, ως άνθρωποι που σκεπτόμαστε και αγαπάμε το διπλανό μας.

Η κοινωνική προσφορά, όχι μόνο ως φιλανθρωπία, αλλά ως συνειδητή καθημερινή δραστηριότητα.

Η παιδεία νομίζω ότι είναι το βασικότερο εφόδιο που μπορεί να πάρει ένας νέος. Αν θέλουμε να πραγματοποιηθούν όλα όσα αναφέραμε προηγουμένως, πρέπει να έχουμε ανθρώπους μορφωμένους, όχι με στείρα εξειδικευμένη γνώση που θα χρησιμοποιείται μόνο για απόκτηση προσωπικού κέρδους, αλλά με βαθιά ψυχική, πνευματική και εγκυκλοπαιδική μόρφωση η οποία θα ανοίγει το μυαλό του νέου και θα τον φέρνει πιο κοντά στις πραγματικές αξίες και τα πιστεύω. Το βάρος που δίνει η εκκλησία μας στην εκπαίδευση αποδεικνύεται από το ότι, το μοναδικό αρμενικό πανεπιστήμιο της διασποράς είναι το «Χαϊγκαζιάν» το οποίο ανήκει στην ευαγγελική κοινότητα. Ένα ίδρυμα, το οποίο παρέχει υψηλής ποιότητας σπουδές στους φοιτητές του και κατέχει αξιοζήλευτη θέση ανάμεσα σε αμερικανικά και ευρωπαϊκά πανεπιστήμια.

Τώρα,όσον αφορά τις διαφορές μας με τις άλλες δύο εκκλησίες, είναι ότι εμείς πιστεύουμε και πρεσβεύουμε όλα όσα λέει το Ευαγγέλιο. Όλες οι άλλες δοξασίες έξω από τις γραφές δεν μας αφορούν. Δεν είναι ότι δεν τις πιστεύουμε ή τις καταδικάζουμε, αλλά δεν τις κηρύσσουμε και δεν τους δίνουμε τη βαρύτητα των λόγων της Αγίας Γραφής. Οι εκκλησίες μας δεν έχουν εικόνες αγίων, δεν ανάβουμε κεριά ούτε τελούμε λειτουργία. Είναι περισσότερο αίθουσες συνάρθροισης των πιστών για να προσευχηθούμε και να διατρανώσουμε την πίστη μας στον Κύριο. Σε όλες αυτές τις διεργασίες ο ρόλος μου ως ιερέα είναι απλά οργανωτικός και καθοδηγητικός καθώς δεν είμαι κάτι παραπάνω από αυτούς. Οι πιστοί με έχουν εκλέξει και με έχουν τοποθετήσει στη θέση που βρίσκομαι.

 

Ορμώμενοι από την τελευταία σας πρόταση θα μπορούσαμε να μάθουμε τη δομή της Εκκλησίας σας;

Η δομή μας έχει ως εξής: Μια ομάδα πιστών δημιουργεί μια εκκλησία με την έννοια που αναφέραμε πιο πάνω. Αυτοί εκλέγουν τον ποιμενάρχη τους, τον πρεσβύτερο. Πολλές τέτοιες εκκλησίες μιας περιοχής δημιουργούν μια ένωση Εκκλησιών. Στην περίπτωσή μας, η Αρμενική Ευαγγελική Εκκλησία της Ελλάδας ανήκει στην Ένωση Αρμενικών Ευαγγελικών Εκκλησιών της Μ. Ανατολής με έδρα τη Βηρυτό. Αυτή η ένωση έχει τον πρόεδρό της, ο οποίος εκλέγεται από ένα συνέδριο στο οποίο μετέχουν αντιπρόσωποι από κάθε χώρα, με βάση τον αριθμό των πιστών και συγκαλείται κάθε χρόνο. Ο πρόεδρος είναι πάντα αιδεσιμότατος άνω των 40 ετών. Επίσης, εκλέγεται μια διοικούσα επιτροπή 11 ατόμων των οποίων το έργο είναι να υλοποιούν τις αποφάσεις του συνεδρίου. Αυτοί έχουν δικαίωμα να παίρνουν μόνοι τους αποφάσεις αν κρίνουν ότι αυτό θα βοηθήσει. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν πέντε τέτοιες ενώσεις. Μέσης Ανατολής, Βορείου Αμερικής,Νοτίου Αμερικής, Αρμενίας, Γαλλίας. Η τελευταία έχει δική της ένωση λόγω των πολλών εκκλησιών και του μεγάλου αριθμού πιστών που διαθέτει, έχει γίνει όμως πρόταση να δημιουργηθεί Ένωση Ευρώπης στην οποία θα προσχωρήσουν η Γαλλία, η Ελλάδα και άλλες ευρωπαϊκές χώρες με μικρότερο αριθμό πιστών.

 

Ποιος είναι ο αριθμός των αρμενίων Ευαγγελικών σήμερα;

Όταν ξεκίνησε η κίνηση για τη δημιουργία μιας νέας εκκλησίας το 1846, συγκεντρώθηκε ένας σημαντικός αριθμός πιστών που στα τέλη του 19ου αιώνα ξεπερνούσε τους 40.000, ιδιαίτερα στην περιοχή της Κιλικίας. Σε όλο τον κόσμο συμπεριλαμβανομένης και της Αρμενίας είμαστε περίπου 100.000.

 

Ποια είναι η συμμετοχή σας ως Ευαγγελική Εκκλησία στην Αρμενία;

Από την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης ακόμη, υπήρχαν Ευαγγελικοί στην Αρμενία όπου διατηρούσαμε και δύο εκκλησίες στις οποίες συναρθροίζονταν οι πιστοί όποτε μπορούσαν λόγω του υφιστάμενου καθεστώτος. Μετά την ανεξαρτησία έγινε μια σοβαρή κίνηση και δεδομένου ότι η Ορθόδοξη Αρμενική Αποστολική Εκκλησία δε δραστηριοποιήθηκε όπως θα έπρεπε, δείχνοντας μια κάποια νωχελικότητα, άρχισαν να συρρέουν στη χώρα κήρυκες διαφόρων ξενόφερτων και αιρετικών δογμάτων όπως οι μορμόνοι. Αυτός ήταν ένας λόγος παραπάνω να εντείνουμε τις προσπάθειές μας. Αυτή τη στιγμή δραστηριοποιούμαστε σε πενήντα πόλεις, έχοντας εκκλησίες σε εικοσιπέντε από αυτές και θα μπορούσα να πω ότι έχουμε μια αξιοπρόσεκτη παρουσία στη χώρα.

 

Πηγή: armenika.gr