Ναρινέ Αγαμπαλιάν

Υ­πουρ­γός Πο­λι­τι­σμού και Νε­ο­λαί­ας της Δη­μο­κρα­τί­ας

του ο­ρει­νού Καρα­μπάχ (Αρ­τσάχ)

Η Να­ρι­νέ Α­γα­μπα­λιάν γεν­νή­θη­κε στο Στε­πα­να­κέρ­τ το 1967. Σπού­δα­σε φι­λο­λο­γί­α στο Κρα­τι­κό Πα­νε­πι­στή­μιο του Αρ­τσάχ. Α­πό το 1988 μέ­χρι το 1995 ερ­γά­στη­κε ως πα­ρου­σιά­στρια ει­δή­σε­ων και στη συ­νέ­χεια μέ­χρι το 2005 στη διεύ­θυν­ση σύ­ντα­ξης του κρα­τικού τη­λε­ο­πτι­κού σταθ­μού του Αρ­τσάχ. Α­πό το 2004 μέ­χρι το 2009 ή­ταν α­ντα­πο­κρί­τρια της αρ­με­νι­κής τη­λε­ό­ρα­σης. Το 2001 α­να­κη­ρύ­χθη­κε α­πό το Ε­θνι­κό Συμ­βούλιο του Αρ­τσάχ ως η κα­λύ­τε­ρη δη­μο­σιο­γρά­φος της χρο­νιάς. Το 2009 διο­ρί­στη­κε Υπουρ­γός Πο­λι­τι­σμού και Νε­ο­λαί­ας. Ο σύ­ζυ­γός της Ε­ντμόν Παρ­σε­χιάν θυ­σιά­στη­κε στον πό­λε­μο για την α­νε­ξαρ­τη­σί­α του Αρ­τσάχ.

“Οι νέ­οι σήμερα έ­χουν να ε­πι­τε­λέ­σουν

μια με­γά­λη α­πο­στολή, τη δη­μιουρ­γί­α

ε­νός ι­σχυ­ρού Αρ­τσάχ”

Με ποιο τρό­πο ο νε­ο­σύ­στα­τος σύλ­λο­γος Ελ­λη­νο-αρ­με­νι­κής Φι­λί­ας θα μπο­ρού­σε να συμ­βάλ­λει ε­νερ­γά στη σύ­σφι­ξη στε­νό­τε­ρων σχέ­σε­ων α­νά­μεσα στους δύ­ο λα­ούς και ι­διαί­τε­ρα με το Αρ­τσάχ ;
Δί­νου­με με­γά­λη ση­μα­σί­α στη συ­νερ­γα­σί­α με αυ­τούς τους συλ­λό­γους, διό­τι το εγ­χεί­ρη­μα έ­χει δεί­ξει ό­τι αυ­τή η σύ­μπρα­ξη εί­ναι πιο α­πο­τε­λε­σμα­τική ι­διαί­τε­ρα ό­σον α­φο­ρά την α­να­γνώ­ρι­ση του Αρ­τσάχ. Διό­τι αν πολ­λές χώ­ρες α­δυ­να­τούν σή­με­ρα να συ­νά­ψουν σχέ­σεις με έ­να μη α­να­γνω­ρι­σμέ­νο κράτος, τό­τε οι σύλ­λο­γοι αυ­τοί μπο­ρούν να βο­η­θή­σουν στο θέ­μα της ε­νη­μέ­ρω­σης έχο­ντας με­γα­λύ­τε­ρη ε­λευ­θε­ρί­α δρά­σης κα­θώς ο πε­ρισ­σό­τε­ρος κό­σμος δεν γνωρί­ζει τι α­κρι­βώς συμ­βαί­νει με το ζή­τη­μα του Κα­ρα­μπάχ. Νο­μί­ζουν ό­τι ο πό­λεμος στην πε­ριο­χή μας συ­νε­χί­ζε­ται και δεν γνω­ρί­ζουν ό­τι η δη­μο­κρα­τι­κή πορεί­α στη χώ­ρα μας εί­ναι μια πραγ­μα­τι­κό­τη­τα. Σή­με­ρα το Αρ­τσάχ εί­ναι μια α­νεξάρ­τη­τη χώ­ρα με κρα­τι­κές δο­μές, δη­μό­σιες υ­πη­ρε­σί­ες, κοι­νο­βού­λιο, σχο­λεί­α, ι­δρύ­μα­τα κ.λπ. Α­πό το Αρ­τσάχ ξε­κί­νη­σε η χρι­στια­νι­κή θρη­σκεί­α και με­τά διαδό­θη­κε σ’ ο­λό­κλη­ρη την Αρ­με­νί­α, που υ­πήρ­ξε το πρώ­το χρι­στια­νι­κό κρά­τος στον κό­σμο. Μέ­σω αυ­τών των συλ­λό­γων, ο κό­σμος μπο­ρεί να μας γνω­ρί­σει κα­λύ­τε­ρα.

Οι πο­λε­μι­κές α­να­κοι­νώ­σεις του Α­ζερ­μπα­ϊ­τζάν και τα συ­νο­ριακά ε­πει­σό­δια το τε­λευ­ταί­ο διά­στη­μα, πώς ε­πι­δρούν στην ψυ­χι­κή κα­τά­στα­ση και στην κα­θη­με­ρι­νό­τη­τα των κα­τοί­κων της χώ­ρας ;

Ο Αρ­μέ­νιος του Αρ­τσάχ έ­χει συ­νη­θί­σει σ’ αυ­τόν τον τρό­πο ζω­ής. Για μας δεν εί­ναι κά­τι το και­νούρ­γιο. Στα 20 χρό­νια που έ­χει ε­πι­βλη­θεί προ­σω­ρι­νή ε­κε­χει­ρί­α υ­πήρ­ξαν σχε­δόν κα­θη­με­ρι­νά α­ψι­μα­χί­ες και συ­νο­ρια­κά ε­πει­σό­δια. Συ­νή­θως γί­νο­νται πα­ρα­μο­νές πο­λι­τι­κών γε­γο­νό­των, διό­τι στην πραγ­μα­τικό­τη­τα υ­πάρ­χουν κά­ποιοι λό­γοι και συμ­φέ­ρο­ντα κα­θώς και λό­γοι ε­σω­τε­ρι­κής πο­λι­τι­κής α­πό την πλευ­ρά των Α­ζέ­ρων. Με αυ­τόν τον τρό­πο δια­τη­ρούν το πρόβλη­μα του Κα­ρα­μπάχ στην ε­πι­και­ρό­τη­τα θέ­λο­ντας να δεί­ξουν στον κό­σμο τους ό­τι δεν το έ­χουν ξε­χά­σει και δεν έ­χουν πα­ραι­τη­θεί α­πό την ε­πα­νά­κτη­σή του. Γνω­ρί­ζουν ό­τι έ­χουν χά­σει τον πό­λε­μο και προ­σπα­θούν με άλ­λα μέ­σα να α­παντή­σουν. Ω­στό­σο γνω­ρί­ζουν πο­λύ κα­λά ό­τι αν ε­πι­χει­ρή­σουν ο­τι­δή­πο­τε, η α­πάντη­ση που θα λά­βουν θα εί­ναι δέ­κα φο­ρές με­γα­λύ­τε­ρη. Ε­μείς έ­χου­με δη­λώ­σει ε­πανει­λημ­μέ­νως πά­νω σ’ αυ­τό το ζή­τη­μα ό­τι οι στρα­τιώ­τες μας έ­χουν ε­ντο­λή να μην έρ­χο­νται σε α­ντι­πα­ρά­θε­ση με τον ε­χθρό, αλ­λά ό­τι σε κά­θε πυ­ρο­βο­λι­σμό θα α­πα­ντούν στο δε­κα­πλά­σιο. Οι Α­ζέ­ροι γνω­ρί­ζουν πο­λύ κα­λά ό­τι το Κα­ρα­μπάχ εί­ναι μια χα­μέ­νη υ­πό­θε­ση γι’ αυ­τούς. Πα­ρό­λα αυ­τά συ­νε­χί­ζουν την ί­δια τα­κτι­κή και μά­λι­στα πολ­λές φο­ρές α­πο­κρύ­πτουν τις α­πώ­λειές τους. Για πα­ράδειγ­μα στο πρό­σφα­το ε­πει­σό­διο τον πε­ρα­σμέ­νο Ια­νουά­ριο, προ­σπά­θη­σαν να προ­ω­θη­θούν και συ­νά­ντη­σαν ι­σχυ­ρή α­ντί­στα­ση με α­πο­τέ­λε­σμα να υ­πο­στούν μεγά­λες α­πώ­λειες. Ε­κεί­νες τις μέ­ρες οι ε­φη­με­ρί­δες στο Α­ζερ­μπα­ϊ­τζάν έ­γρα­ψαν τε­λεί­ως δια­φο­ρε­τι­κά πράγ­μα­τα, ό­τι δη­λα­δή έ­νας στρα­τιώ­της τους πέ­θα­νε από κά­ποια α­σθέ­νεια ή α­πό άλ­λη αι­τί­α. Δεν α­νέ­φε­ραν ό­τι οι στρα­τιώ­τες τους σκο­τώ­θη­καν ε­πει­δή ε­πι­τέ­θη­καν χω­ρίς λό­γο ε­να­ντί­ον της αρ­με­νι­κής πλευ­ράς.        

Ποια εί­ναι τα ε­πι­τεύγ­μα­τα στον το­μέ­α του πο­λι­τι­σμού τα τε­λευταί­α χρό­νια στο Αρ­τσάχ ;  

Δί­νου­με με­γά­λη ση­μα­σί­α στον πο­λι­τι­σμό διό­τι για μάς εί­ναι κα­θο­ριστι­κός πα­ρά­γων της ε­θνι­κής μας ταυ­τό­τη­τας και μέ­σω αυ­τού αυ­το­προσ­διο­ριζό­μα­στε ε­νώ­πιον της διε­θνούς κοι­νό­τη­τας. Γι’ αυ­τόν τον λό­γο έ­χου­με χα­ράξει την πο­λι­τι­κή μας πά­νω σε δύ­ο κα­τευ­θυ­ντή­ριες γραμ­μές: η πρώ­τη εί­ναι ν’ α­νυ­ψώ­σου­με και να δια­τη­ρή­σου­με την πο­λι­τι­στι­κή μας παράδοση και η δεύτε­ρη ν’ α­να­πτύ­ξου­με συ­νερ­γα­σί­α και πο­λι­τι­στι­κές α­νταλ­λα­γές με άλ­λες χώρες. Έ­τσι το Αρ­τσάχ χω­ρίς να εί­ναι α­να­γνω­ρι­σμέ­νο κρά­τος, θα μπο­ρεί να συμ­με­τέ­χει σε διά­φο­ρες πο­λι­τι­στι­κές εκ­δη­λώ­σεις στο ε­ξω­τε­ρι­κό και α­ντί­στοιχα να διορ­γα­νώ­νει πα­ρό­μοιες στο έ­δα­φός του προ­σκα­λώ­ντας ό­ποιες χώ­ρες το ε­πι­θυ­μούν. Διορ­γα­νώ­νου­με διε­θνές φε­στι­βάλ κλα­σι­κής μου­σι­κής και κά­θε φο­ρά συμ­με­τέ­χουν πολ­λές χώ­ρες με τους κα­λύ­τε­ρους μου­σι­κούς και διε­θνές συ­μπό­σιο γλυ­πτικής. Τα τε­λευ­ταί­α χρό­νια έχουμε μια πο­λύ εν­δια­φέ­ρου­σα ε­ξέ­λι­ξη στον μου­σεια­κό το­μέ­α. Α­πό το 2013 λει­τουρ­γεί μου­σεί­ο ει­κα­στι­κών τε­χνών και έ­να και­νούρ­γιο μου­σεί­ο τα­πή­των με μό­νι­μες συλ­λο­γές στο Σου­σί. Το μου­σεί­ο ει­κα­στι­κών τε­χνών δη­μιουρ­γή­θη­κε από το μη­δέν. Σή­με­ρα δια­θέ­τει 400 πε­ρί­που πί­να­κες απ’ ό­λο τον κό­σμο, πί­να­κες τους ο­ποί­ους προ­σέ­φε­ραν διά­φο­ροι δω­ρη­τές και συλ­λέ­κτες, με 100 έ­ως 150 ε­πι­σκέπτες την η­μέ­ρα, που είναι ση­μα­ντι­κός α­ριθ­μός για την πό­λη του Σου­σί. Ό­σον α­φο­ρά το μου­σεί­ο τα­πή­των, να θυ­μί­σω ό­τι πα­λαιό­τε­ρα το Αρ­τσάχ ή­ταν έ­να α­πό τα κέντρα τα­πη­τουρ­γί­ας, αλ­λά η κυ­βέρ­νη­ση του Α­ζερ­μπα­ϊ­τζάν στα χρό­νια της Σο­βιετι­κής Έ­νω­σης εί­χε α­φαι­ρέ­σει ό­λους τους πα­λαιούς τά­πη­τες α­πό το μου­σεί­ο και τους εί­χε α­ντι­κα­τα­στή­σει με και­νούρ­γιους που δεν εί­χαν κα­μιά α­ξί­α. Ειδι­κό­τε­ρα τά­πη­τες πριν α­πό τον 20ό αιώ­να, που ο κα­θέ­νας εί­χε τη δι­κή του ι­στορί­α και το δι­κό του «κρυ­πτο­γρα­φη­μέ­νο» μή­νυ­μα. Το Α­ζερ­μπα­ϊ­τζάν α­πό την πλευρά του δεν χά­νει ευ­και­ρί­α στις διά­φο­ρες εκ­θέ­σεις που διορ­γα­νώ­νει στο ε­ξωτε­ρι­κό να δια­φη­μί­ζει τους τά­πη­τες ως α­ζε­ρι­κή τέ­χνη. Πρό­σφα­τα ορ­γα­νώ­σα­με διε­θνή έκθε­ση στο Ε­ρε­βάν ό­που ή­ταν πα­ρών και έ­νας πο­λύ γνω­στός Γερμα­νός ει­δι­κός. Η δι­δα­κτο­ρι­κή δια­τρι­βή του εί­χε ως θέ­μα «ο χρι­στια­νι­κός τά­πη­τας της Α­να­το­λής» και α­πο­δεί­κνυε ό­τι η τα­πη­τουρ­γί­α εί­ναι αρ­με­νι­κή τέ­χνη και έ­χει δια­δο­θεί α­πό την Αρ­με­νί­α και ό­τι έ­να α­πό τα κέ­ντρα της ήταν το Αρ­τσάχ. Έ­τσι λοι­πόν σή­με­ρα προ­σπα­θού­με να α­πο­κα­τα­στή­σου­με αυτήν την τέ­χνη, αυ­τήν την πα­ρά­δο­ση και να γνω­ρί­σου­με στον έ­ξω κό­σμο την πο­λιτι­στι­κή μας κλη­ρο­νο­μιά. Α­ξί­ζει να α­να­φέ­ρω ό­τι τα τε­λευ­ταί­α χρό­νια προ­σωπι­κό­τη­τες πα­γκο­σμί­ου φή­μης έ­χουν δεί­ξει με­γά­λο εν­δια­φέ­ρον για το Αρ­τσάχ, ό­πως η με­γά­λη Ι­σπα­νί­δα σο­πρά­νο Μον­σε­ρά Κα­μπα­γιέ που ήρ­θε και τρα­γού­δη­σε στο Γκα­ντσα­σάρ έρ­γα του Κο­μι­τάς. Η ε­πί­σκε­ψή της σε ε­πτά εκ­κλη­σί­ες και μονα­στή­ρια στην Αρ­με­νί­α και στο Αρ­τσάχ α­πο­τυ­πώ­θη­κε σ’ έ­να κα­λαί­σθη­το λεύκω­μα που πα­ρου­σιά­σα­με σε εκ­δή­λω­ση στο Πα­ρί­σι στις 12 Δε­κεμ­βρί­ου 2013. Να λοι­πόν έ­νας τρό­πος για να κά­νει αι­σθη­τή την πα­ρου­σί­α του το Αρ­τσάχ στη διε­θνή κοι­νό­τη­τα. Το Α­ζερ­μπα­ϊ­τζάν α­πό την πλευ­ρά του διέ­πρα­ξε άλ­λη μια γκά­φα, προσθέ­το­ντας έ­να α­κό­μη ό­νο­μα, την Κα­μπα­γιέ, στη μαύ­ρη λί­στα των α­νε­πι­θύ­μη­των προ­σώ­πων.              

Σε ποιο στά­διο βρί­σκο­νται οι ερ­γα­σί­ες για την α­να­πα­λαί­ω­ση και α­πο­κα­τά­στα­ση των ζη­μιών στην πό­λη Σου­σί;

Να σας αναφέρω ένα παράδειγμα. Α­πό τον Ο­κτώ­βριο του 2012 το υπουρ­γεί­ο Πο­λι­τι­σμού και Νε­ο­λαί­ας στε­γάζε­ται στο Σου­σί, σ’ έ­να κτί­ριο 100 χρο­νών που ή­ταν πα­λιά παρ­θε­να­γω­γεί­ο. Το κτί­ριο αυ­τό με το ό­νο­μα «Σχο­λεί­ο Θη­λέ­ων Μα­ρια­μιάτ­ς» εί­χε χτι­στεί με χρή­ματα των α­δελ­φών Γου­γκα­σιάν, που εί­χαν μια ε­ται­ρί­α ε­ξό­ρυ­ξης και πα­ρα­γω­γής πε­τρε­λαί­ου στην Κα­σπί­α, στη μνή­μη της πρό­ω­ρα χα­μέ­νης α­δελ­φής τους Μα­ριάμ Γου­γκα­σιάν. Με­τά α­πό 100 χρό­νια ο πρό­ε­δρός μας Πά­κο Σα­χα­κιάν α­πευ­θύν­θη­κε σ’ έ­ναν άλ­λο δω­ρη­τή α­πό τη Ρω­σί­α, τον Κον­στα­ντίν Μα­νου­κιάν, για να βο­η­θή­σει στην α­να­καί­νι­ση του κτι­ρί­ου. Και η ι­στο­ρί­α αυ­τή ε­πα­να­λή­φθη­κε με­τά α­πό τόσα χρόνια με χρή­μα­τα που δια­τέ­θη­καν για ένα παρόμοιο σκο­πό.    

Πώς ε­κτι­μά­τε τη συμ­βο­λή του Πα­ναρ­με­νι­κού Τα­μεί­ου «Χα­για­στάν» στην α­νά­πτυ­ξη του Αρ­τσάχ;

Ό­λα αυ­τά τα χρό­νια η βο­ή­θεια του Πα­ναρ­με­νι­κού Τα­μεί­ου και των Αρ­μενί­ων της δια­σπο­ράς εί­ναι α­ναμ­φί­βο­λα τε­ρά­στια. Έ­χουν κα­τα­σκευα­στεί με­γάλης στρα­τη­γι­κής ση­μα­σί­ας έρ­γα ό­πως δρό­μοι, σχο­λεί­α, ια­τρι­κά κέ­ντρα, δη­λαδή ό­λα αυ­τά που εί­ναι α­πα­ραί­τη­τα για την κα­θη­με­ρι­με­νή ζω­ή των κα­τοί­κων μιας χώ­ρας. Οι προ­σπά­θειες του Α­ζερ­μπα­ϊ­τζάν για την α­πο­μό­νω­ση του Αρ­τσάχ εί­ναι α­πο­τυ­χη­μέ­νες, διό­τι η δια­σπο­ρά και η Αρ­με­νί­α στέ­κο­νται πά­ντα στο πλευ­ρό μας. Τε­λευ­ταί­α ε­γκαι­νιά­σα­με στο Στε­πα­να­κέρ­τ έ­να νο­σο­κο­μεί­ο α­πό τα κα­λύ­τε­ρα που δια­θέ­του­με στην Αρ­με­νί­α και ί­σως σ’ ο­λό­κλη­ρη την πε­ριο­χή με χρή­μα­τα που ε­ξα­σφά­λι­σε το Πα­ναρ­με­νι­κό Τα­μεί­ο α­πό έ­ναν Αρ­μέ­νιο της Ρωσί­ας, τον Σαμ­βέλ Γκα­ρα­μπε­τιάν.

Φα­ντα­στεί­τε πό­σα τέ­τοια προ­γράμ­μα­τα έ­χουν πραγ­μα­το­ποι­η­θεί και α­πό ά­τομα και α­πό κοι­νό­τη­τες της δια­σπο­ράς. Το πρό­γραμ­μα για την κα­τα­σκευ­ή του οδι­κού ά­ξο­να Κελ­μπα­τσάρ-Βαρ­τε­νίς που ε­ξήγ­γει­λε το Πα­ναρ­με­νι­κό Τα­μεί­ο το 2013 εί­ναι υ­ψί­στης στρα­τη­γι­κής ση­μα­σί­ας κα­θώς θα συν­δέ­ει τις βό­ρειες ε­παρχί­ες του Κα­ρα­μπάχ με την Αρ­με­νί­α αλ­λά θα συμ­βά­λει και στην αύ­ξη­ση του πλη­θυσμού αυ­τών πε­ριο­χών.  

Ποιες εί­ναι οι α­νά­γκες και οι προ­τε­ραιό­τη­τες για την α­νά­πτυξη των πα­ρα­με­θό­ριων χω­ριών και κω­μο­πό­λε­ων του Αρ­τσάχ;

Εί­ναι πο­λύ ση­μα­ντι­κό να βρί­σκο­νται σε κα­λή κα­τά­στα­ση τα πα­ρα­με­θόρια χω­ριά μας και ο κό­σμος να εί­ναι δε­μέ­νος με τη γη του. Στην α­ντί­θε­τη πε­ρίπτω­ση δεν έ­χει νό­η­μα να έ­χου­με στρα­τιώ­τες στην πρώ­τη γραμ­μή πυ­ρός για να φυ­λάσ­σουν τα σύ­νο­ρα. Ο στρα­τιώ­της πρέ­πει να α­φου­γκρά­ζε­ται την α­νά­σα του κό­σμου. Γι’ αυ­τό τον λό­γο υ­πάρ­χουν διά­φο­ρα κρα­τι­κά σχέ­δια σε ε­ξέ­λι­ξη για την ε­πί­λυ­ση αυ­τού προ­βλή­μα­τος. Ό­σο κι αν προ­σπα­θού­με να βά­λου­με προ­τεραιό­τη­τες και να δια­θέ­σου­με χρή­μα­τα με τη βο­ή­θεια του Πα­ναρ­με­νι­κού Τα­μείου και άλ­λων ορ­γα­νώ­σε­ων, πά­ντα υ­πάρ­χει α­νά­γκη για και­νούρ­για προ­γράμ­ματα. Και θα ή­θε­λα τα α­δέλ­φια μας στη δια­σπο­ρά να έ­χουν πά­ντα υπ’ ό­ψη τους ότι εί­ναι πο­λύ ση­μα­ντι­κό να στη­ρί­ζου­με αυ­τούς τους αν­θρώ­πους που ζουν στις πα­ρα­με­θό­ριες πε­ριο­χές. Η ψυ­χή αυ­τών των αν­θρώ­πων εί­ναι που μας βο­η­θά­ει να ξε­περ­νά­με τα ε­μπό­δια και αυ­τή η ψυ­χή εί­ναι που πρέ­πει να δια­τη­ρή­σου­με όρθια και δυ­να­τή.

Η φι­λο­ξε­νί­α που προ­σφέ­ρε­ται κά­θε χρό­νο στους νε­α­ρούς Αρ­μέ­νιους του Αρ­τσάχ α­πό το Δή­μο Σύ­ρου πώς ε­πι­δρά στην ψυ­χι­κή τους κα­τά­στα­ση; Το πρό­γραμ­μα φι­λο­ξε­νί­ας θα συ­νε­χι­στεί;

Ο α­ντί­κτυ­πος ή­ταν πο­λύ θε­τι­κός, διό­τι τα παι­διά που με­γά­λω­σαν σε συνθή­κες πο­λέ­μου εί­χαν πιε­στεί ψυ­χο­λο­γι­κά, και μά­λι­στα πολ­λά απ’ αυ­τά είχαν χά­σει τον πα­τέ­ρα τους, εί­χαν υ­πο­στεί έ­ντο­νο ψυ­χο­λο­γι­κό κλο­νι­σμό, δί­χως να υ­πο­λο­γί­σου­με τις πο­λυά­ριθ­μες στε­ρή­σεις που έ­ζη­σαν. Η με­γα­λύ­τε­ρη α­πώλεια ή­ταν η α­πώ­λεια του πα­τέ­ρα τους και α­ναμ­φί­βο­λα αυ­τό το πρό­γραμ­μα φιλο­ξε­νί­ας δεν μπο­ρεί να την α­να­πλη­ρώ­σει. Ω­στό­σο, η α­πελ­πι­σί­α α­πό την ά­σχη­μη ψυ­χο­λο­γι­κή κα­τά­στα­ση, έ­δω­σε τη θέ­ση της στην ελ­πί­δα για έ­να κα­λύ­τε­ρο αύριο. Θυ­μά­μαι πριν με­ρι­κά χρό­νια που τα εί­χα συ­νο­δεύ­σει στην Ελ­λά­δα πό­σο είχαν εκ­πλα­γεί έ­χο­ντας έρ­θει α­πό έ­να μέ­ρος ό­που δεν υ­πήρ­χαν α­μύ­γδα­λα, δεν υπήρ­χε νε­ρό, και μά­λι­στα πό­σι­μο νε­ρό την πε­ρί­ο­δο των βομ­βαρ­δι­σμών κα­θώς πε­ρι­μέ­νο­ντας στην ου­ρά με τις ώ­ρες για λί­γο νε­ρό έ­σκα­γαν οι βόμ­βες, ο­πό­τε ήταν υ­πο­χρε­ω­μέ­να να τρέ­ξουν για να σω­θούν. Τέ­τοιες κα­τα­στά­σεις εί­χαν ζή­σει. Α­σφα­λώς χρό­νο με τον χρό­νο η ει­κό­να άλ­λα­ζε. Οι κά­τοι­κοι της Σύ­ρου το παρα­τή­ρη­σαν αυ­τό, δη­λα­δή τα παι­διά που εί­χαν έρ­θει τα πρώ­τα χρό­νια και αυ­τά που έρ­χο­νται τα τε­λευ­ταί­α χρό­νια εί­ναι τε­λεί­ως δια­φο­ρε­τι­κά. Αλ­λά χά­ρις σ’ αυ­τό το πρό­γραμ­μα μια φω­τει­νή ελ­πί­δα γεν­νή­θη­κε μέ­σα τους για έ­να κα­λύτε­ρο μέλ­λον και γι’ αυ­τό ο λα­ός μας κι ε­γώ εί­μα­στε ευ­γνώ­μο­νες στους Έλ­ληνες φί­λους μας και σε ό­λους αυ­τούς που μας α­γκά­λια­σαν με τό­ση θέρ­μη στις δε­κα­πέ­ντε μέ­ρες πα­ρα­μο­νής μας στην Ελ­λά­δα. Στο κτί­ριο που διέ­με­ναν κυ­μά­τιζε η ση­μαί­α του Κα­ρα­μπάχ. Ό­λοι οι κά­τοι­κοι του νη­σιού και οι κα­τα­στη­μα­τάρχες τους πρό­σφε­ραν α­να­μνη­στι­κά δώ­ρα και ορ­γά­νω­ναν τα γεύ­μα­τά τους. Εί­ναι το μό­νο πρό­γραμ­μα που συ­νε­χί­ζε­ται ε­δώ και τό­σα χρό­νια.              

Κα­τά την πα­ρα­μο­νή σας στη χώ­ρα μας εί­χα­τε κά­ποιες συ­να­ντή­σεις με εκ­προ­σώ­πους της ελ­λη­νι­κής πο­λι­τεί­ας. Πώς ε­κτι­μά­τε τα α­πο­τε­λέ­σμα­τα αυ­τών των συ­να­ντή­σε­ων;

Στη διάρ­κεια της ε­πί­σκε­ψής μου εί­χα­με μια σει­ρά συ­να­ντή­σε­ων με την κοι­νο­βου­λευ­τι­κή ο­μά­δα φι­λί­ας Αρ­με­νί­ας-Ελ­λά­δας με ε­πι­κε­φα­λής τον πρώ­ην πρό­ε­δρο της Βου­λής Α­πό­στο­λο Κα­κλα­μά­νη. Εί­χα­με μια πο­λύ εν­δια­φέ­ρου­σα και ου­σια­στι­κή συ­ζή­τη­ση. Έ­δει­ξαν ι­διαί­τε­ρο εν­δια­φέ­ρον για τις τε­λευ­ταί­ες ε­ξε­λί­ξεις και τη δια­πραγ­μα­τευ­τι­κή δια­δι­κα­σί­α γύ­ρω α­πό το θέ­μα της α­να­γνώ­ρι­σης του Αρ­τσάχ. Νο­μί­ζω ό­τι έ­γι­νε μια δη­μιουρ­γι­κή συ­ζή­τη­ση.

Ποιο μή­νυ­μα στέλ­νε­τε στην ελ­λη­νο­αρ­με­νι­κή κοι­νό­τη­τα και ι­διαί­τε­ρα στους νέ­ους;

Έ­χω ε­πι­σκε­φθεί πολ­λές πα­ροι­κί­ες της δια­σπο­ράς και πά­ντα ό­ταν α­πευ­θύ­νο­μαι στους νέ­ους λέ­ω ό­τι έ­χουν να ε­πι­τελέ­σουν μια με­γά­λη α­πο­στο­λή. Πριν α­πό 26 χρό­νια, οι γο­νείς μας, μάς εμ­ψύ­χω­σαν και με τη βο­ή­θειά τους κα­τα­φέ­ρα­με να υ­περ­νι­κή­σου­με τις δυ­σκο­λί­ες και να κερ­δί­σου­με τον πό­λε­μο. Σή­με­ρα εί­ναι η σει­ρά των νέ­ων να συ­νε­χί­σουν αυ­τό το έρ­γο, α­πο­στο­λή τους θα εί­ναι η δη­μιουρ­γί­α ε­νός ι­σχυ­ρού Αρ­τσάχ. Σπού­δα­σαν στα πα­νε­πι­στή­μια διά­φο­ρες ει­δι­κό­τη­τες για να εί­ναι κά­ποια στιγ­μή χρή­σι­μοι στην πα­τρί­δα. Διό­τι ε­κεί­νη την πε­ρί­ο­δο στο Αρ­τσάχ που ή­ταν α­πομο­νω­μέ­νο υ­πήρ­χε η δυ­να­τό­τη­τα να σπου­δά­σουν εκεί. Πά­ντα έχουμε α­νά­γκη για ει­δι­κευ­μέ­νους ε­πι­στή­μο­νες. Έ­χουν λοι­πόν τη δυ­να­τό­τη­τα να με­τα­δώ­σουν τις γνώ­σεις τους ή με κά­ποιον άλ­λο τρό­πο τις ε­μπει­ρί­ες τους στο Αρ­τσάχ. Πα­ράλ­λη­λα η πα­ρα­μο­νή τους ε­κεί θα εί­ναι και έ­να κί­νη­τρο ό­σον α­φορά τη δια­τή­ρη­ση της αρ­με­νι­κής ε­θνι­κής συ­νεί­δη­σης και μια πα­ρό­τρυν­ση ώ­στε η γε­νιά αυ­τή να με­τα­δώ­σει στην ε­πό­με­νη τα ε­θνι­κά ι­δε­ώ­δη. Και θα ή­θε­λα ό­λοι οι νέ­οι, ο κά­θε νέ­ος Αρ­μέ­νιος να κα­τα­λά­βει ό­τι μπο­ρεί να γί­νει χρή­σι­μος στην πα­τρί­δα του και να έ­χει μέ­σα του την ε­πι­θυ­μί­α να ε­πι­σκε­φθεί ο­πωσδή­πο­τε το Αρ­τσάχ, διό­τι με­τά ό­λα μπο­ρεί ν’ αλ­λά­ξουν...

Σαρκίς Αγαμπατιάν

Πηγή: armenika.gr