Το Αρμενικό Κονιάκ

Στην πρωτεύουσα της Αρμενίας Ερεβάν στους πρόποδες του βιβλικού βουνού Αραράτ κάθε άνοιξη ανθοβολούν οι αμπελώνες που είναι γνωστοί ως κήποι του Νώε. Σύμφωνα με το μύθο, μετά τη νεροποντή, ο Νώε κατέβηκε στους πρόποδες του βουνού όπου είχε προσαράξει η κιβωτός και εγκαταστάθηκε στις εύφορες πεδιάδες, όπου ασχολήθηκε με την αμπελοκαλλιέργεια. Είναι γνωστό πως όπου βρίσκονται σταφύλια, εκεί υπάρχει κρασί και κονιάκ. Το αρμενικό κονιάκ απολαμβάνει παγκόσμια φήμη. Ίσως, αυτός ήταν και ο λόγος που η πατρίδα του κονιάκ, η Γαλλία, ήταν η πρώτη που έσπευσε ν’ αγοράσει το εργοστάσιο παραγωγής του αρμενικού κονιάκ.
Η Αρμενία είναι η χώρα με την αρχαιότερη παράδοση στην καλλιέργεια των σταφυλιών και στην παραγωγή κρασιού. Οι αρχαιολογικές ανασκαφές πιστοποιούν την ύπαρξη αμπελώνων, με συστήματα άρδευσης, πριν από 3000 έτη τουλάχιστον, δηλαδή από τους χρόνους του κράτους των Ουραρτού. Οι αρχαίοι έλληνες συγγραφείς και ιδιαίτερα ο Ηρόδοτος και ο Ξενοφών, έχουν αναφορές σχετικά με κρασιά που προέρχονταν από την περιοχή του όρους Αραράτ. Επιλεγμένες γλυκιές ποικιλίες των τοπικών σταφυλιών, τα κρυστάλλινα νερά από τις ορεινές πηγές, ο καυτός ήλιος και το εύφορο χώμα της πεδιάδας είναι τα συστατικά της επιτυχημένης παραγωγής του αρμενικού κονιάκ. Η αρμονική γεύση του έχει σύνθετα αρώματα και μοναδική βελούδινη γεύση. Είναι ικανό να προσφέρει αξέχαστα συναισθήματα και πληρότητα ζωής.
Η παραγωγή κονιάκ στην Αρμενία άρχισε το 1887 όταν ο επιχειρηματίας Νερσές Ταϊριάντς επιστρέφοντας από τη Γαλλία έφερε μαζί του τις τεχνικές παραγωγής που εφαρμόζονταν.
Το πρώτο εργοστάσιο κρασιού-αλκοόλ, που απασχολούσε 40 υπαλλήλους, κτίστηκε από τον ίδιο τον Ταϊριάντς το 1877 στην ευρύτερη περιοχή του παλιού φρουρίου του Ερεβάν. Μια δεκαετία αργότερα, πωλήθηκε στη ρωσική οικογενειακή επιχείρηση Σούστοβ και υιοί. Το αρμενικό κονιάκ (αποκαλείται μπράντι στη Δύση λόγω των γαλλικών νόμων περί πνευματικών δικαιωμάτων) είχε ήδη αρχίσει να εγκαθιστά την υστεροφημία του, απολαμβάνοντας την αναγνώριση στους προσδίδοντας γόητρο διαγωνισμούς του Μπορντό. Ένα μεγάλο μέρος της επιτυχίας του είχε γαλλικές ρίζες.
Η απόσταξη του αλκοόλ και η προετοιμασία για την παραγωγή του κονιάκ πραγματοποιόταν σύμφωνα με τις γαλλικές παραδόσεις, ενώ ο σημαντικότερος παραγωγός ο Μικιρδίτς Μουζινιάν, ήταν πτυχιούχος του γεωργικού τμήματος του διάσημου πανεπιστημίου Montpelier.
Ο Μουζινιάν δημιούργησε τον πρώτο «επταετή τρύγο» στις αρχές του 20ού αιώνα (1902). Το 1921 η επιχείρηση κρατικοποιήθηκε μαζί με όλες τις άλλες ιδιωτικές επιχειρήσεις, όταν η Αρμενία ενσωματώθηκε στη Σοβιετική Ένωση. Το εργοστάσιο κονιάκ μετονομάστηκε σε Αραράτ, και ο έλεγχος ανατέθηκε στο υπουργείο Γεωργίας. Στη δεκαετία του ’50, η παραγωγή μεταφέρθηκε σε μια νέα οινοπνευματοποιία, όπου και παραμένει μέχρι σήμερα.
Το 1999, ανανεώθηκε η γαλλική σύμπραξη όταν η γιγαντιαία επιχείρηση Ρernod Ricard αγόρασε την Αραράτ για 30 εκατομμύρια δολάρια, με μία ιδιωτικοποίηση που προκάλεσε δημόσια διαμάχη.
Αυτήν την περίοδο, η Yerevan Brandy Company παράγει 13 διαφορετικές ποικιλίες κονιάκ, διαφόρων ηλικιών. Η επιχείρηση απασχολεί περισσότερα από 500 άτομα και διατηρεί κλάδους στο Αρμαβίρ και το Αϊκεβάν, όπου τελείται και η αρχική επεξεργασία. Κάθε χρόνο αγοράζονται 12 έως 14 χιλιάδες τόνοι σταφύλια.
Κατά τη διάρκεια 110 ετών τελειοποιήθηκαν οι μέθοδοι παραγωγής, ώστε να συνδυάζουν τις πραγματικά εθνικές, παραδοσιακές συνταγές με τη σύγχρονη τεχνολογία. Στο δυνατό αυτό ποτό συνδυάζονται αρμονικά η πλούσια γεύση, το άρωμα της σοκολάτας και της βανίλιας. Οι εγκαταστάσεις του αρμενικού κονιάκ παράγουν όλα τα είδη των συνηθισμένων μπράντι από 3 έως 5 ετών, έως τα ώριμα είδη 10, 15, 18, 20 και 25 ετών, καθώς και εκλεκτό κονιάκ περίπου 70 ετών.
Μετά την ένταξη στην επιχείρηση Pernod Ricard η χρήση νέων τεχνικών δραστηριοποιήθηκε έντονα. Τα προγράμματα αυτά είχαν στόχο την τελειοποίηση των ποιοτικών χαρακτηριστικών του κονιάκ.
Τα σταφύλια που χρησιμοποιούνται είναι τοπικά. Ο Σεπτέμβρης και ο Οκτώβρης κάθε έτους είναι μια εορταστική περίοδος, όταν γίνεται η συγκομιδή και η προετοιμασία για τη διαδικασία που θα οδηγήσει τελικά στην εμφιάλωση και τη διανομή ανά τον κόσμο.
Η διαδικασία παραγωγής του κονιάκ είναι σύνθετη. Μόλις μαζευτούν τα σταφύλια αρχίζει η προσεκτική διαδικασία εξαγωγής του χυμού τους, ώστε ν’αποφευχθεί η ανάμειξη με σπόρους και μίσχους. Συγκεντρωμένος στις δεξαμενές ο χυμός φιλτράρεται, χωρίς καμιά χρήση χημικών ουσιών. Κατόπιν διενεργείται ήπια ζύμωση μέχρι τη διαδικασία απόσταξης.
Η διαφάνεια, το χρώμα (το παλαιότερο είναι και πιο σκούρο), η γεύση και η μυρωδιά είναι οι παράγοντες που προσδιορίζουν την ποιότητα του καλού αρμενικού κονιάκ. Αρχικά, το μπράντι είναι λευκό και έχει 62-67 βαθμούς οινοπνεύματος. Μετά την απόσταξη το μπράντι μεταφέρεται σε δρύινα βαρέλια στο εργοστάσιο, για τη διαδικασία παλαίωσης. Το παλαιότερο κονιάκ στο εργοστάσιο χρονολογείται από το 1902.
Οι Αρμένιοι χρησιμοποιούν άριστης ποιότητας δρύινα βαρέλια. Η βελανιδιά, της οποίας η πορώδης φύση επιτρέπει στο κονιάκ ν’ αναπτύξει το όμορφο χρυσό του χρώμα και το άρωμά του, επιλέγεται ειδικά και αποθηκεύεται στο ύπαιθρο, για τουλάχιστον τρία έτη. Η βελανιδιά για την κατασκευή των βαρελιών παλαιότερα προερχόταν από τη Γαλλία ή τη Ρωσία. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών όμως άρχισαν να χρησιμοποιούνται αρμενικά δρύινα βαρέλια. Κάθε βαρέλι μπορεί να χρησιμοποιηθεί για 50 χρόνια και φέρει κωδικό ασφαλείας με τις πληροφορίες για το έτος παραγωγής και την ηλικία του κονιάκ που περιέχει.
Τα βαρέλια με το πολύτιμο υγρό αποθηκεύονται στα ογκώδη κελάρια, όπου φυλάσσονται μέχρι και 40 χρόνια, σε ελεγχόμενα επίπεδα θερμοκρασίας και υγρασίας, ώστε να εξασφαλίζεται η τελειότητα της παραγωγής. Οι εμπειρογνώμονες στα εργοστάσια ισχυρίζονται ότι το αρμενικό κονιάκ εκτιμάται ιδιαίτερα και ελέγχουν τακτικά τις παραγωγές ώστε να εξασφαλίζεται η άριστη ποιότητα. Το μίγμα του εδάφους, η γεύση του νερού και το ευνοϊκό κλίμα της χώρας συμβάλλουν στη διαμόρφωση της εξαιρετικής ποιότητας του κονιάκ. Θα έπρεπε να επισημάνουμε ότι η Ρernod Ricard φέρνει τα μπουκάλια για την εμφιάλωση του αρμενικού κονιάκ από την Ιταλία, με ετικέτες από τη Γαλλία και φελλούς από την Πορτογαλία. Αλλά το μοντέλο αποφασίζεται στην Αρμενία και κάθε ετικέτα αναγράφει μια σύντομη ιστορία της παραγωγής του κονιάκ.
Σήμερα 90 τις εκατό του προϊόντος εξάγεται σε 21 χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, του Καναδά, της Ιαπωνίας, της Γερμανίας και φυσικά της Ρωσίας.
Μετά το 1999 οι εξαγωγές του αρμενικού κονιάκ τριπλασιάστηκαν, φτάνοντας ετησίως τα έξι εκατομμύρια μπουκάλια. Τα τρία τέταρτα της παραγωγής πηγαίνουν στη Ρωσία και τη Λευκορωσία. Ακόμη και στις Η.Π.Α. εντούτοις, οι πωλήσεις έχουν ανέλθει από μηδενική βάση σε 60.000 μπουκάλια.
Από όλα τα οινοπνευματώδη ποτά της Αρμενίας, το κονιάκ είναι το πιο γνωστό προϊόν. Η Αρμενία επιδεικνύει το αρμενικό κονιάκ με υπερηφάνεια, λόγω της ανώτερης ποιότητάς του και της θετικής υποδοχής που απολαμβάνει όπου παρουσιάζεται. Δεν είναι τυχαίο πως ήταν το μόνο είδος που απολάμβανε ο Ουίλιαμ Τσώρτσιλ. Λέγεται ότι ο Στάλιν συχνά παραπονιόταν τονίζοντας πως ο Τσώρτσιλ ενδιαφερόταν περισσότερο για το επόμενο φορτίο παραλαβής αρμενικού κονιάκ παρά για την έκβαση του πολέμου. Ο βρετανός πολιτικός παραλάμβανε ετησίως 300 φορτία αρμενικού κονιάκ.
Το αρμενικό κονιάκ κέρδισε το πρώτο του χρυσό μετάλλιο σε Grand-Prix στη Γαλλία το 1904. Κατά τη διάρκεια των ετών ακολούθησαν 51 χρυσά, 21 ασημένια και 3 χάλκινα μετάλλια. Μέχρι στιγμής σε διεθνείς εκθέσεις και διαγωνισμούς δοκιμών στα αρμενικά κονιάκ έχουν απονεμηθεί 5 “Grand Prix” και 165 διπλώματα.