Το Κεσάμπ της Συρίας. Ένα κομμάτι Αρμενίας...

Το Κεσάμπ βρίσκεται στα βορειοδυτικά σύνορα της Συρίας με την Τουρκία. Από μακριά μοιάζει με ένα νησί γεμάτο βουνά, αφού η μια του πλευρά βρέχεται από τη Μεσόγειο θάλασσα. Η υψηλότερη κορυφογραμμή είναι το όρος Γκασιός με υψόμετρο 1.750 μ. Στην νοτιοανατολική πλευρά του Γκασιός και στα 800 μ. από την επιφάνεια της θάλασσας βρίσκεται το Κεσάμπ.

Η εγκατάσταση

Σύμφωνα με την παράδοση, μετά τη διάλυση του αρμενικού βασιλείου της Κιλικίας το 1375 μ.Χ., Αρμένιοι εγκαταστάθηκαν στα περίχωρα της Αντιόχειας. Οι πρόγονοι των κατοίκων του Κεσάμπ ήταν Αρμένιοι από την Κιλικία, οι οποίοι, αφού για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα κατοίκησαν γύρω από το βουνό Γκασιός, τελικά επέλεξαν και εγκαταστάθηκαν μόνιμα πλέον στην περιοχή Κεσάμπ. Το χωριό χρονολογείται πως ιδρύθηκε στις αρχές του 16ου αιώνα.

Νεότερη ιστορία

Το 1909 τη σφαγή των Αδάνων ακολούθησε η σφαγή των κατοίκων του Κεσάμπ. Οι Τούρκοι κατέστρεψαν το χωριό απ’ άκρου σ’ άκρη, λεηλατώντας και καίγοντας κάθε τι που υπήρχε στο δρόμο τους, εκκλησίες, σχολεία, σπίτια, και πετώντας στο δρόμο τα γυναικόπαιδα και τους γέροντες. Οι άνδρες του χωριού, που βρίσκονταν στα βουνά για να μπορούν να οργανώνουν επιθέσεις κατά των Τούρκων, μετά την ολοσχερή καταστροφή του χωριού έπεσαν κι αυτοί στα χέρια του εχθρού. Όσοι τελικά κατάφεραν να φτάσουν στη θάλασσα ζωντανοί, διέφυγαν με πλοία στην περιοχή της Λατάκια (παραθαλάσσια περιοχή της Συρίας).

Μετά την καταστροφή και το διωγμό η περιοχή Κεσάμπ κέντρισε το ενδιαφέρον ξένων αλλά και αρμενικών φιλανθρωπικών οργανώσεων. Όσοι από τους κατοίκους επέστρεψαν συνέβαλαν στην ανοικοδόμηση της περιοχής. Όμως, δυστυχώς, ακολούθησε ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και οι Νεότουρκοι, που είχαν ως στόχο τον αφανισμό των αρμενικών πληθυσμών της περιοχής. Στα τέλη του Αυγούστου του 1915, για δεύτερη φορά έδιωξαν τους κατοίκους του Κεσάμπ προς άλλες περιοχές της Συρίας, όπως το Χόμμς, το Χαλέπι και την έρημο του Ντερ Ζορ. Σύμφωνα με την απογραφή, το 1915 από τους 8.000 κατοίκους του Κεσάμπ σφαγιάσθηκαν οι 5.000. Μετά και τη δεύτερη καταστροφή οι επιζώντες επέστρεψαν πάλι στο χωριό τους. Μέσα στα επόμενα ένα-δύο χρόνια η ζωή ξαναπήρε τους κανονικούς της ρυθμούς.

Το 1946 ήταν μια καθοριστική ημερομηνία για τους τότε κατοίκους της περιοχής. Το χαρμόσυνο νέο του επαναπατρισμού των Αρμενίων στην τότε Σοβιετική Αρμενία είχε ξεσηκώσει θύελλα ενθουσιασμού. Σχεδόν όλοι οι κάτοικοι της περιοχής ήταν έτοιμοι να εγκαταλείψουν το Κεσάμπ και να πάνε στην Αρμενία. Στις 25 Ιουλίου 1947, το πλοίο Πομποντάν μετέφερε τα 2/3 των κατοίκων του Κεσάμπ προς την Αρμενία.

Η απότομη αλλαγή στον πληθυσμό της περιοχής δημιούργησε σοβαρά προβλήματα στα σχολεία, αφού ο αριθμός των μαθητών μειώθηκε δραματικά. Έτσι, τελικά, η εκπαίδευση περιορίστηκε προσωρινά στην πρώτη βαθμίδα. Λόγω έλλειψης μαθητών αλλά και προσωπικού, οικογένειες με παιδιά στη δευτεροβάθμια αλλά και τριτοβάθμια εκπαίδευση αναγκάστηκαν να μετοικήσουν στις πλησιέστερες πόλεις, όπου υπήρχαν αρμενικά σχολεία.

Με προσπάθειες των τοπικών παραγόντων της περιοχής άλλαξαν τα δεδομένα, ώστε να μην εκλείψει το αρμενικό στοιχείο. Το Κεσάμπ μετατράπηκε στην πιο φημισμένη περιοχή αρμενικών κατασκηνώσεων, οι οποίες λειτουργούν κατά τους καλοκαιρινούς μήνες και παράλληλα έγινε η έδρα των καλοκαιρινών δραστηριοτήτων των αρμενικών συλλόγων που εδρεύουν σε άλλες πόλεις της Συρίας.

Η γεωργική παραγωγή της περιοχής άλλαξε ριζικά και από καπνοπαραγωγική μετατράπηκε και οπωροπαραγωγική για τις ανάγκες των παραθεριστών. Φημισμένα είναι τα μήλα της περιοχής για τη γεύση αλλά και το μέγεθός τους.

Σήμερα

Στις μέρες μας η οικονομία της περιοχής στηρίζεται στη γεωργική παραγωγή, η οποία βασίζεται στην καλλιέργεια μήλων και στην παραγωγή πράσινου σαπουνιού με βάση το δαφνέλαιο, η φήμη του οποίου έχει ξεπεράσει τις ευρωπαϊκές χώρες.

Ως παραθεριστικό θέρετρο κατά τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο φιλοξενεί περίπου 50-60 χιλιάδες επισκέπτες, οι οποίοι κατά τα τρία τέταρτα είναι Αρμένιοι από άλλες περιοχές της Συρίας ή από άλλες χώρες.

Η αρμενική κοινότητα του Κεσάμπ αριθμεί περί τα 2.000 άτομα. Οι Αρμένιοι της περιοχής μιλούν τη δική τους ξεχωριστή αρμενική διάλεκτο, διατηρούν τα αρμενικά ήθη και έθιμα τα οποία μεταλαμπαδεύουν και στις επόμενες γενεές.

Δεκαπενταύγουστος

Χαρακτηριστικός είναι ο εορτασμός της Κοίμησης της Θεοτόκου τον δεκαπενταύγουστο στο Κεσάμπ. Αρμένιοι της περιοχής αλλά και από άλλες επαρχίες της Συρίας και από τον Λίβανο έρχονται για να προσκυνήσουν.

Συγκεντρώνονται μεγάλες ποσότητες σταφυλιών από τα γύρω χωριά. Αφού ευλογηθούν τα σταφύλια στην κυριακάτικη λειτουργία, στήνονται κάτω από τα δέντρα τα καζάνια με το κρέας ώστε να ξεκινήσει η προετοιμασία του πατροπαράδοτου εδέσματος «χερισά». Ταυτόχρονα ξεκινούν και τα μουσικά συγκροτήματα με τα νταούλια και τους ζουρνάδες, που δίνουν τον ρυθμό στους παρευρισκόμενους. Έτσι, χορεύοντας και τραγουδώντας έως τις πρωινές ώρες μαγειρεύεται το «χερισά». Το πρωί της Δευτέρας και κατά τη διάρκεια της επίσημης λειτουργίας στην εκκλησία, ευλογείται το πατροπαράδοτο «χερισά» και μοιράζεται στους πιστούς. Οι χοροί και τα τραγούδια δεν σταματούν, συνεχίζονται μέχρι το βράδυ.

Για όσους κατάγονται από το Κεσάμπ αυτή η γιορτή είναι τόσο σημαντική, ώστε όπου κι αν βρίσκονται το δεκαπενταύγουστο επιστρέφουν στον τόπο τους.

Η αρμενική κοινότητα σήμερα

Η αρμενική κοινότητα πλαισιώνεται από τις χριστιανικές εκκλησίες: την ορθόδοξη, την καθολική και την ευαγγελική. Κάθε ενορία έχει το δικό της σχολείο.

Τα αρμενόπουλα έχουν τη δυνατότητα να φοιτούν στα αρμενικά σχολεία της περιοχής, ολοκληρώνοντας και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

Στο Κεσάμπ δραστηριοποιούνται δύο πολιτιστικοί σύλλογοι. Ο εκπολιτιστικός σύλλογος Χαμασκαΐν «Χαμό Οχαντσανιάν» υπό τη σκέπη του οποίου λειτουργούν μια παιδική χορωδία, ένα παιδικό - εφηβικό χορευτικό συγκρότημα και μια θεατρική ομάδα.

Παράλληλα με το «Χαμασκαΐν» δραστηριοποιείται και το πολιτιστικό κέντρο «Μισακιάν», το οποίο ανήκει στην αρμενική ευαγγελική εκκλησία και υπό την αιγίδα του λειτουργεί αρμενικό ωδείο με 60 μαθητές. Κατά τους καλοκαιρινούς μήνες στους χώρους του ωδείου παραδίδονται μαθήματα γλώσσας, ζωγραφικής, ηλεκτρονικών υπολογιστών και διοργανώνονται καλλιτεχνικές εκδηλώσεις.

Πριν από 25 χρόνια ο γαλλοαρμενικός σύλλογος «Γη και πολιτισμός» ανέλαβε και δημιούργησε αρμενικό λαογραφικό μουσείο, το οποίο έχει ανοιχτές τις πύλες του σε όσους θέλουν να γνωρίσουν από κοντά την ιστορία μας.

Τέλος, λειτουργούν και προσκοπικές ομάδες. Για μας που έχουμε γεννηθεί και ζούμε στο Κεσάμπ, η γενέτειρά μας δεν είναι μια απλή κοινότητα. Είναι ένα ατόφιο κομμάτι αρμενικής γης, έξω από τα σύνορα της Αρμενίας, που παρ’ όλες τις δυσκολίες έχει καταφέρει να διατηρήσει αναλλοίωτη την αρμενική κουλτούρα, τα ήθη και τα έθιμα.

Πηγή: armenika.gr