Menu

George Mgrdichian - Το ούτι και οι Αρμένιοι της Αμερικής

Όπως έχουμε ξαναπεί, το ούτι είναι αραβικό όργανο και, ως εκ τούτου, κατά παράδοση, ξεχωρίζουν σε αυτό οι Άραβες με την πλούσια…θεωρητικά και φιλοσοφικά δομή της μουσικής τους με τους αυτοσχεδιασμούς και τα μακάμ. Εν τούτοις, στην Αμερική εκείνοι που ξεχώρισαν περισσότερο και έφεραν το ούτι πιο κοντά στο δυτικό ακροατήριο ήταν οι Αρμένιοι, οι οποίοι άφησαν σημαντικό έργο και μια παράδοση που ξεκινά από τις αρχές του περασμένου αιώνα και φτάνει μέχρι της μέρες μας. Έπαιζαν το ούτι μ’ ένα τρόπο πιο δυτικό, κάνοντάς το ελκυστικότερο στο πολύχρωμο ακροατήριο του νέου κόσμου. Η πρώτη σημαντική περίοδός τους ήταν στα χρόνια του ‘40-‘50 με την παρουσία τους στα κέντρα των μεταναστών της 8ης Λεωφόρου στη Νέα Υόρκη. Από εκείνη την παλιά φουρνιά οργανοπαικτών ξεχώρισαν ο Μάρκο Μελκόν Αλεμσεριάν και αργότερα, όταν πήγε στην Αμερική από την Πόλη, ο πολιτογραφημένος Τούρκος, Αρμένιος τυφλός ουτίστας Ούντι Χραν Κενκουλιάν. Στη δεκαετία του ’50 μια δεύτερη γενιά Αρμενίων γεννημένων στην Αμερική από γονείς μετανάστες έκανε τη δική της κατάσταση φέρνοντας το ούτι στη τζαζ και σ’ ένα πρώτο έθνικ επίπεδο παίζοντας με μουσικούς της πολυεθνικής σκηνής των Η.Π.Α. Τέτοιοι μουσικοί ήταν ο Τσικ Γκανιμιάν, ο Τζον Μπερμπεριάν και ο Τζορτζ Μγκρντιτσιάν.


Από τους χορούς και τους γάμους στο Juilliard school

Ο Τζορτζ Μγκρντιτσιάν ήταν ένας από τους πρωτοπόρους μουσικούς της αρμένικης διασποράς, που έπαιξε τόσο με τα μικτά ανατολικά συγκροτήματα που αποτελούσαν, Έλληνες, Τούρκοι, Αρμένιοι, Εβραίοι και Άραβες όσο και με τζαζίστες, όπως τον Phil Woods , τον Dave Brubeck και τον David Amram, αλλά και κλασικές ορχήστρες. Γεννήθηκε στη Φιλαδέλφεια στις 28 Ιανουαρίου του 1935 από γονείς Αρμένιους μετανάστες . «Αν και δεν γεννήθηκε σε οικογένεια μουσικών η ζωή και τα όνειρά του ήταν γεμάτα μουσική, από τότε που ήταν νεαρός έφηβος». Ξεκίνησε αυτοδίδακτος, στη Φιλαδέλφεια. Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 έπαιξε κλαρινέτο σε μια αρμένικη μπάντα που έπαιζε μουσική σε γάμους και χορούς. Το 1960 πήγε στη Νέα Υόρκη, σπούδασε μουσική και πήρε μπάτσελορ και μεταπτυχιακούς τίτλους από το Juilliard school και σπούδασε εθνομουσικολογία στο Wesleyan University στο Κονέκτικατ.

Το ούτι, μπορεί να κάνει οτιδήποτε

Ο Χάρης Λεμονόπουλος, περίφημος μπουζουξής της ιστορίας, ο οποίος προερχόταν από το βιολί, έχοντας σπουδάσει 8 χρόνια στο ωδείο Αθηνών, είχε την άποψη ότι το μπουζούκι ως πλήρες όργανο το οποίο περιέχει 4 με 5 οκτάβες, όσες δηλαδή το βιολί το πιάνο και όλα τα σολιστικά όργανα, μπορεί να αποδώσει κλασικούς συνθέτες αρκεί να αποδοθούν με αλλαγή στο ύφος του παιξίματος και λεπτότητα. Αντίστοιχα, ο Τζορτζ Μγκρντιτσιάν «όπως ο Σεγκόβια έφερε την κλασική κιθάρα στον κόσμο, έκανε αποστολή του να φέρει τις ομορφιές του μουσικού του οργάνου στον κόσμο, και να επεκτείνει τη γλώσσα του» δήλωνε στους New York Times ο φλαμένκο κιθαρίστας Ντένις Κόστερ, συνεργάτης του για πάνω από 20 χρόνια. «Ήταν λόγιος μουσικός και η συνεισφορά του στη μουσική κουλτούρα των Αρμενίων της Αμερικής, ανεκτίμητη». Ονειρεύτηκε το ούτι σαν ένα όργανο που θα μπορούσε να παίξει τα πάντα και, κυρίως, με μεγάλες ορχήστρες. Είχε την πεποίθηση ότι, «το ούτι, μπορεί να κάνει οτιδήποτε». Το είχε αποδείξει στην πράξη παίζοντας σε συναυλίες με μεγάλες ορχήστρες όπως τη Metropolitan Opera, τη New York City Opera, τη Φιλαρμονική της Νέας Υόρκης και την Ορχήστρα της Φιλαδέλφειας. Ήταν η πρώτη φορά που το ούτι μοιραζόταν τη σκηνή μαζί με μια συμφωνική ορχήστρα, στη δεκαετία του 60.

Στη Βοστώνη με μπουζούκια και κλαρίνα

Παίζοντας στο ούτι θέματα από τη Μέση και την Εγγύς Ανατολή ηχογράφησε τον πρώτο του δίσκο το 1958, με το ψευδώνυμο Αράμ Αρακελιάν, στην ετικέτα του οποίου, όμως, όλες οι μελωδίες αναφερόντουσαν ως διασκευές και δημιουργίες του (Το 1985 επανεκδόθηκε με το όνομά του). Την περίοδο αυτή έπαιξε και σε δυο αρμένικα συγκροτήματα. Με το σεξτέτο του Χανκ Μαρντικιάν και με το συγκρότημα «Κόμιτας», που έφερε την ονομασία του πατριάρχη της Αρμένικης μουσικής, με το οποίο ηχογράφησε τέσσερις δίσκους αφιερωμένους στη μουσική της Αρμενίας, της Τουρκίας και της Ελλάδας με παραδοσιακά και λαϊκά τραγούδια και χορούς, από τσάμικα και καλαματιανά μέχρι Γεράσιμο Κλουβάτο και Τι είναι αυτό που το λένε αγάπη σε μια μελωδική εκτέλεση με κιθάρα και ούτι. Στις αρχές της δεκαετίας του 60 συμμετείχε και σ’ ένα δυναμικό ελληνοαρμένικο συγκρότημα της Βοστώνης, με κανονάκια, ούτια, κλαρίνα και μπουζούκια στο οποίο μεταξύ άλλων συμμετείχαν ο Πέτρος Καλύβας με κλαρίνο, ο Λάμπρος Χαλκιάς με κιθάρα και ο Σταύρος Τζουανάκος με μπουζούκι και τραγούδι. Ηχογράφησαν κι ένα δίσκο που κυκλοφόρησε από την Prestige με τον τίτλο « East of Athens » στον οποίο έπαιζαν άπό ταξίμια και οριεντάλ μέχρι Πουλάκι ξένο και Φύγε κι άσε με.

Ένας γλυκός άνθρωπος που έπαιζε γλυκιά μουσική

Έμεινε σαν ένας από τους καλύτερους Αρμένιους ουτίστες της Αμερικής και μαζί με τον Τσικ Γκανιμιάν και τον Τζον Μπερμπεριάν υπήρξαν από τους πρωτοπόρους του είδους που συγκέρασαν την ανατολική υφή και τεχνοτροπία του οργάνου με τη δυτική κουλτούρα και τη νοοτροπία της τζαζ. Τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο του 1967 συμμετείχε στις ηχογραφήσεις του δίσκου Greek Cooking ο οποίος εκδόθηκε από την ειδικευμένη στη τζαζ δισκογραφική εταιρεία Impulse συμπράττοντας με τον σαξοφωνίστα Φιλ Γουντς και τον μπουζουξή Ιορδάνη Τσομίδη. Στις αρχές του 70 ηχογράφησε και δυο εξαιρετικούς προσωπικούς σολιστικούς δίσκους στον πρώτο έπαιξε από Take five και Yesterday των Beatles μέχρι αρμένικα, τούρκικα και ελληνικά θέματα, ενώ για τον δεύτερο έλαβε εντολή από τον επίσκοπο της Αρμένικης εκκλησίας να ερευνήσει και να εκτελέσει μια σειρά από παραδοσιακά τραγούδια και χορούς της Αρμενίας που ηχογραφήθηκαν μόνο με ούτι και κιθάρα. Ακόμη, συμμετείχε σε μια σειρά ηχογραφήσεων του ελληνοαμερικανού κλαρινετίστα και φλαουτίστα Γκας Βάλι, παίζοντας δεξιοτεχνικές μουσικές και σόλο με αρκετά ψυχεδελικά στοιχεία. Το παίξιμό του ήταν ιδιαίτερο και χαρακτηριζόταν από λεπτότητα, μελωδικότητα και ευελιξία. Σε μια συναυλία του στη Νέα Υόρκη με μουσικούς της Metropolitan Opera έπαιξε με το δικό του τρόπο ένα κονσέρτο για όμποε του Χάντελ και οι συνάδελφοι του μουσικοί και το κοινό τον αποθέωσαν «προκαλώντας πτώση των γνάθων σε όλους γύρω του» όπως έγραψαν χαρακτηριστικά, την άλλη μέρα, οι New York Times . Συνέθεσε και έπαιξε μουσική για την παράσταση "Nine Armenians" που παρουσιάστηκε στο City Center και στο Manhattan Theatre Club το 1996. Με το ούτι του συνόδεψε τον Ζεράρ Εντερί σε μια σειρά σεφαραδίτικων τραγουδιών της εβραϊκής διασποράς από τα βαλκάνια (Θεσσαλονίκη, Σεράγεβο), την Τουρκία και τη Μεσόγειο (Ισραήλ, Αίγυπτο, Ισπανία). Τα τελευταία χρόνια συμμετείχε σε συναυλίες και δίσκους του σεφαραδίτικου σχήματος Αλάμπρα στη Νέα Υόρκη. Οι τελευταίες ηχογραφήσεις αλλά και παλαιότερο ανέκδοτο υλικό από ζωντανές εμφανίσεις του εκδόθηκαν από την American Recording Productions. Ο Τζορτζ Μγκρντιτσιάν έφυγε από τη ζωή στο Μπρονξ, στις 30 Απριλίου 2006 στα 71 του χρόνια. Από καρκίνο, είπε ο αδερφός του, παλιός μουσικός από τα χρόνια του 60, Ρότζερ. E γκωμιαστικά σχόλια έγραψαν οι New York Times: «Ο Τζορτζ Μγκρντιτσιάν είναι αναμφισβήτητα ο κορυφαίος δάσκαλος στο ούτι», Washington post : «Δικαίως αποκαλείται ο πρώτος βιρτουόζος στο ούτι», και New York Sun: «Ήταν ένας γλυκός άνθρωπος που έπαιζε γλυκιά μουσική».

Δισκογραφία
Προσωπικοί δίσκοι και συμμετοχές

1958 The oud – Carlton STLP 12/109 (επανέκδοση 1985 Global Village Music 801)
1960 Hank Mardigian Sextet with G. Mgrdichian - Oriental Delight – Forum SF-9010
1961 The Gomidas Band - Portraits of the Near East – Portraits P-1013
1963 The Gomidas Band - Rendezvous in Istanbul – Roulette SR-25228
1963 The Comidas Band - Rendezvous in Greece – Roulette SR 25229
1963 The Gomidas Band - Rendezvous in Armenia – Roulette SR-25230
1963 East of Athens – Prestige / International 13079
1967 Greek Cooking – Impulse AS 9143
1970 The Now Sounds of the Middle East – Monitor MFS-709
1971 George Mgrdichian on the Oud - Diocese of the Armenian Church of America – DAC-1504 ( επανέκδοση 1986 Global Village Music 803)
1972 Belly Dance Navel Academy ( with Gus Vali) Peters International 30
1973 Let's Belly Dance with Gus Vali ( with Gus Vali) Peters International 93
1974 Chimera-A Fantasy in Jazz-Rock Mid-East Sounds ( with Gus Vali) Peters International 9005
1977 Belly Dance Navel Academy Vol. 2 ( with Gus Vali) Peters International 2003
1986 Alha mbra & G. Mgrdichian - Performs Judeo Spanish Songs – Global Village Music 108
1988 Alha mbra & G. Mgrdichian - The Art of Judeo Spanish Songs – Global Village Music 127
1990 One Man's Passion – Shanachie 65004 ( επανέκδοση 1997 ARP 009)
1991 Gerard Eder y & G. Mgrdichian - Romanzas Sefarditas – Sefarad Records
2002 Gerard Eder y featuring G. Mgrdichian - The Sons of Sepharad's – Sefarad Records
2007 George Mgrdichian - American oud master – ARP 32

Φωτό : Ο George Mgrdichian και οι «Sultana Ensemble» στο «Celebrate Brooklyn Festival», στη Νέα Υόρκη το 2004.

 

 

Πηγή: ogdoo.gr

Προσθήκη σχολίου

Βεβαιωθείτε ότι εισάγετε τις (*) απαιτούμενες πληροφορίες, όπου ενδείκνυται. Ο κώδικας HTML δεν επιτρέπεται.

επιστροφή στην κορυφή

Στον διαδικτυακό τόπο μας χρησιμοποιούμε Cookies με σκοπό τη βελτίωση της online εμπειρίας σας. Επιλέγοντας να συνεχίσετε την περιήγησή σας σε αυτόν, αποδέχεστε αυτομάτως τη χρήση των cookies. Περισσότερα...

Πολιτική Απορρήτου - Όροι Χρήσης - Περιορισμός Ευθύνης - Επικοινωνία Σχετικά με Προσωπικά Δεδομένα
Αποδέχομαι