Η αδράνεια και η σκέψη

Γράφει ο Νικόλαος Λυγερός

Εξετάζουμε την επιστροφή των μαρμάρων ως μία νοσταλγική σκέψη. Δίχως να της δίνουμε την εμβέλεια που έχει για την ιστορία του πολιτισμού μας. Είναι η αδράνειά μας που θέλει να αποφύγει καινούριους αγώνες, καινούριες μάχες. Θα θέλαμε να ξεχάσουμε αυτήν την κατάσταση, για να μην ενοχλήσουμε τους συνέταιρούς μας, για να μην ενοχλήσουμε την ησυχία μας. Δεν εξετάζουμε καν το θέμα της Καρυάτιδας παρόλο που έχουμε την υποδομή να το υποστηρίξουμε. Μας αρκεί να λέμε ότι υπάρχει μια αδικία που δήθεν δεν ξεχνάμε. Ενώ τα πράγματα είναι πολύ πιο απλά. Ήδη οι δημοσκοπήσεις στον αγγλικό λαό δείχνουν πόσο είναι θετικός για την επιστροφή των μαρμάρων. Γιατί λοιπόν να μην επικεντρωθούμε στην Καρυάτιδα που αποτελεί ένα μοναδικό κομμάτι ως αρχή του αγώνα μας. Αυτό το γυναικείο άγαλμα δεν είναι μόνο μάρμαρο, δεν είναι μόνο ένα γλυπτό, ανήκει σε μία ομάδα, μία συλλογή που παίρνει όλη την έννοια της μόνο όταν είναι πλήρης. Είναι η πληρότητα των Καρυάτιδων που υποστηρίζει τον ναό του Ερεχθείου. Απομονωμένη η Καρυάτιδα που βρίσκεται στο British Museum δεν αναδεικνύει παρά μόνο το παράλογο της βαρβαρότητας. Δεν υπάρχει κανένας Άγγλος που θα ήθελε να θεωρηθεί συνένοχος μιας τέτοιας πράξης. Γιατί λοιπόν να μην βοηθήσουμε ο ένας τον άλλον, για να ξεπεράσουμε αυτό το εμπόδιο του πολιτισμού; Η καταστροφή έγινε. Το έγκλημα διατελέστηκε. Αλλά η διαδικασία διόρθωσης υπάρχει. Ας φανταστούμε για λίγο πώς θα νιώθουν κι οι δύο λαοί, όταν θα δουν επιτέλους την Καρυάτιδα να παίρνει τη θέση της στο Νέο Μουσείο της Ακρόπολης. Θα ξέρουν κι οι δύο λαοί ότι χάρη σ’ αυτούς έγινε αυτό το νέο θαύμα, αυτή η νέα νίκη του πολιτισμού ενάντια της βαρβαρότητας, της μνήμης ενάντια της λήθης. Αν συλλογιστούμε πραγματικά και θετικά το όλο θέμα, θα καταλάβουμε ότι μπορούμε να ξεπεράσουμε την αδράνεια μας και να σκεφτούμε αποτελεσματικά τον τρόπο επίλυσης του τεχνικού προβλήματος. Η ουσία όμως είναι αλλού. Η επιστροφή δεν είναι μόνο η επαναφορά στην προηγούμενη κατάσταση. Είναι μία πραγματική υπέρβαση που έχει πρόσθετη αξία και για τους δύο λαούς. Είναι λοιπόν θέμα χρόνου και ανθρωπότητας.