Η Αρμενία και οι τελευταίες εξελίξεις στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο
Η ένταση στις σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ τα τελευταία δύο χρόνια έφτασε στο ζενίθ της, ύστερα και από τις πρόσφατες εξελίξεις με το πλοίο της ανθρωπιστικής βοήθειας προς τη Γάζα.
Λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες των γεωπολιτικών και διπλωματικών σχέσεων έτσι όπως αυτές διαμορφώνονται δυναμικά, το Αρμενικό ζήτημα αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον σε σχέση με την προσέγγιση Αρμενίας-Ισραήλ και την προοπτική αναγνώρισης της γενοκτονίας των Αρμενίων από το κράτος του Ισραήλ.
Συνεπώς και ακολούθως, το θέμα αποκτά ενδιαφέρον σε σχέση και με τη στάση των Η.Π.Α. έναντι του Αρμενικού ζητήματος με δεδομένη την ιδιαίτερη σχέση με το Ισραήλ. Παραδοσιακά, τις τελευταίες δεκαετίες το λόμπι των Εβραίων στις Η.Π.Α. υποστήριζε τα τουρκικά συμφέροντα στο θέμα της αναγνώρισης της γενοκτονίας επιτυχώς, σύμφωνα και με τα μέχρι σήμερα διαμορφωμένα δεδομένα. Δηλαδή τη μη προώθηση του Αρμενικού ζητήματος στο Κογκρέσο.
Στα παραπάνω θα πρέπει να προσθέσουμε και τις αντιφατικές σχέσεις ανάμεσα στο Ερεβάν και το Τελ Αβίβ σε αντιδιαστολή προς τις σχέσεις Αρμενίων και Εβραίων. Δηλαδή, ενώ το κράτος του Ισραήλ δεν αναγνωρίζει τη γενοκτονία των Αρμενίων από την Τουρκία, η μη κυβερνητική οργάνωση Anti Defamation League (ADL) με έδρα τις Η.Π.Α., την αναγνωρίζει. Πιο συγκεκριμένα, η ADL συστήθηκε το 1913 από Εβραίους της Αμερικής, με σκοπό να σταματήσει με νόμιμα μέσα τη δυσφήμιση των Εβραίων και να εργαστεί για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η ADL αυτοπροσδιορίζεται ως η βασική οργάνωση στις Η.Π.Α., η οποία συστηματικά αγωνίζεται για τα δημοκρατικά ιδεώδη και τα δικαιώματα των πολιτών. Με έδρα τη Νέα Υόρκη η ADL διατηρεί 29 γραφεία σε πολιτείες των Η.Π.Α. και 3 σε χώρες του εξωτερικού. Τον Αύγουστο του 2007, η ADL δήλωσε ότι αναγνωρίζει τη γενοκτονία 1,5 εκατομμυρίου Αρμενίων ως γενοκτονία του αρμενικού λαού. Ο πρόεδρος της ADL Αμπραάμ Φόξμαν διευκρίνισε, ότι η απόφαση πάρθηκε με τη σύμφωνη γνώμη ιστορικών και του νομπελίστα και επιζώντα του Ολοκαυτώματος Έλι Βίζελ. Αξίζει να προσθέσουμε, ότι το Αρμενικό ζήτημα τέθηκε προς συζήτηση για δεύτερη φορά από το 2008 και στη Βουλή των Αντιπροσώπων του Ισραήλ, γεγονός το οποίο τρία χρόνια νωρίτερα φάνταζε αδιανόητο.
Από την άλλη, σύμφωνα με τον Αλεξάντερ Ισκανταριάν, διευθυντή του Ινστιτούτου Caucasus Media (CMI), η περαιτέρω εμβάθυνση της κρίσης ανάμεσα στο Ισραήλ και την Τουρκία, ενδεχομένως να αποτελέσει μια καλή ευκαιρία αναζωογόνησης της συζήτησης για την αναγνώριση της γενοκτονίας από το Ισραήλ. Ο Ρουμπέν Μελκονιάν, ειδικός στις τουρκικές μελέτες, συμφωνεί με την παραπάνω άποψη τονίζοντας ότι το κέρδος της Αρμενίας από τα νέα δεδομένα θα είναι είτε η αναγνώριση της γενοκτονίας από τη Βουλή των Αντιπροσώπων του Ισραήλ, είτε η αλλαγή από αρνητική σε ουδέτερη της στάσης που τηρεί το Ισραήλ στη διεθνή κοινότητα απέναντι στο Αρμενικό ζήτημα. Επισημαίνει, ότι οι στρατηγικές συμμαχίες για το Ισραήλ θα είναι πάντα μεγαλύτερης σημασίας από ότι οι σχέσεις με την Αρμενία και πως το Αρμενικό ζήτημα για το Ισραήλ θα αποτελεί πάντα εργαλείο στο πολιτικό παζάρι.
Ο επικεφαλής του κόμματος Τασνακτσιουτιούν (ARF), Βαχάν Χοβαννισιάν, εκτιμά ότι η Τουρκία προκάλεσε το ζήτημα χρησιμοποιώντας το πλοίο της ανθρωπιστικής βοήθειας, καθώς θεωρεί απίθανο να μην είχε προβλέψει ότι το Ισραήλ θα προχωρούσε στο σχετικό έλεγχο στην περιοχή των χωρικών υδάτων λίγο πιο έξω από τη Γάζα και ενώ η βοήθεια προοριζόταν για εκεί.
Εν τω μεταξύ στις 31 Μαΐου στο Τελ Αβίβ πραγματοποιήθηκαν εκδηλώσεις διαμαρτυρίας στην τουρκική πρεσβεία με συνθήματα κατά της Τουρκίας και αναφορές υπέρ των Αρμενίων.
Είναι γεγονός, ότι επικρατεί μια σύγχυση με τα νέα υπό διαμόρφωση δεδομένα ανάμεσα στις σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ σε σχέση με την Αρμενία και τη στάση της. Από τη μια μεριά Τουρκία και Ισραήλ είναι παραδοσιακά στρατηγικοί εταίροι, από την άλλη όμως η Τουρκία τα δύο τελευταία χρόνια προσπαθεί να γίνει η ηγέτιδα δύναμη του αραβικού κόσμου σε μια προσπάθεια να πάρει το ρόλο αυτό από το Ιράν.
Η τρίτη άποψη για το θέμα προσεγγίζει την αλληλεγγύη του αραβικού κόσμου και του Ιράν υπέρ της τουρκικής στάσης έναντι του Ισραήλ. Από πολιτικής απόψεως τα γεγονότα ευνοούν την Τουρκία, εάν λάβει κανείς μεταξύ άλλων υπόψη του και το ότι πρόσφατα η τουρκική σημαία υψώθηκε όσο ποτέ άλλοτε σε μουσουλμανικές χώρες.
Συνεπώς, με δεδομένη τη στάση σιωπής που τηρεί το Ερεβάν και την αντικειμενική δυσκολία στη μελλοντική πρόβλεψη και αξιολόγηση των σχέσεων ισορροπίας δυνάμεων στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, το μόνο βέβαιο είναι ότι η αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων από το Ισραήλ θα καθυστερήσει ακόμα.
Λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες των γεωπολιτικών και διπλωματικών σχέσεων έτσι όπως αυτές διαμορφώνονται δυναμικά, το Αρμενικό ζήτημα αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον σε σχέση με την προσέγγιση Αρμενίας-Ισραήλ και την προοπτική αναγνώρισης της γενοκτονίας των Αρμενίων από το κράτος του Ισραήλ.
Συνεπώς και ακολούθως, το θέμα αποκτά ενδιαφέρον σε σχέση και με τη στάση των Η.Π.Α. έναντι του Αρμενικού ζητήματος με δεδομένη την ιδιαίτερη σχέση με το Ισραήλ. Παραδοσιακά, τις τελευταίες δεκαετίες το λόμπι των Εβραίων στις Η.Π.Α. υποστήριζε τα τουρκικά συμφέροντα στο θέμα της αναγνώρισης της γενοκτονίας επιτυχώς, σύμφωνα και με τα μέχρι σήμερα διαμορφωμένα δεδομένα. Δηλαδή τη μη προώθηση του Αρμενικού ζητήματος στο Κογκρέσο.
Στα παραπάνω θα πρέπει να προσθέσουμε και τις αντιφατικές σχέσεις ανάμεσα στο Ερεβάν και το Τελ Αβίβ σε αντιδιαστολή προς τις σχέσεις Αρμενίων και Εβραίων. Δηλαδή, ενώ το κράτος του Ισραήλ δεν αναγνωρίζει τη γενοκτονία των Αρμενίων από την Τουρκία, η μη κυβερνητική οργάνωση Anti Defamation League (ADL) με έδρα τις Η.Π.Α., την αναγνωρίζει. Πιο συγκεκριμένα, η ADL συστήθηκε το 1913 από Εβραίους της Αμερικής, με σκοπό να σταματήσει με νόμιμα μέσα τη δυσφήμιση των Εβραίων και να εργαστεί για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η ADL αυτοπροσδιορίζεται ως η βασική οργάνωση στις Η.Π.Α., η οποία συστηματικά αγωνίζεται για τα δημοκρατικά ιδεώδη και τα δικαιώματα των πολιτών. Με έδρα τη Νέα Υόρκη η ADL διατηρεί 29 γραφεία σε πολιτείες των Η.Π.Α. και 3 σε χώρες του εξωτερικού. Τον Αύγουστο του 2007, η ADL δήλωσε ότι αναγνωρίζει τη γενοκτονία 1,5 εκατομμυρίου Αρμενίων ως γενοκτονία του αρμενικού λαού. Ο πρόεδρος της ADL Αμπραάμ Φόξμαν διευκρίνισε, ότι η απόφαση πάρθηκε με τη σύμφωνη γνώμη ιστορικών και του νομπελίστα και επιζώντα του Ολοκαυτώματος Έλι Βίζελ. Αξίζει να προσθέσουμε, ότι το Αρμενικό ζήτημα τέθηκε προς συζήτηση για δεύτερη φορά από το 2008 και στη Βουλή των Αντιπροσώπων του Ισραήλ, γεγονός το οποίο τρία χρόνια νωρίτερα φάνταζε αδιανόητο.
Από την άλλη, σύμφωνα με τον Αλεξάντερ Ισκανταριάν, διευθυντή του Ινστιτούτου Caucasus Media (CMI), η περαιτέρω εμβάθυνση της κρίσης ανάμεσα στο Ισραήλ και την Τουρκία, ενδεχομένως να αποτελέσει μια καλή ευκαιρία αναζωογόνησης της συζήτησης για την αναγνώριση της γενοκτονίας από το Ισραήλ. Ο Ρουμπέν Μελκονιάν, ειδικός στις τουρκικές μελέτες, συμφωνεί με την παραπάνω άποψη τονίζοντας ότι το κέρδος της Αρμενίας από τα νέα δεδομένα θα είναι είτε η αναγνώριση της γενοκτονίας από τη Βουλή των Αντιπροσώπων του Ισραήλ, είτε η αλλαγή από αρνητική σε ουδέτερη της στάσης που τηρεί το Ισραήλ στη διεθνή κοινότητα απέναντι στο Αρμενικό ζήτημα. Επισημαίνει, ότι οι στρατηγικές συμμαχίες για το Ισραήλ θα είναι πάντα μεγαλύτερης σημασίας από ότι οι σχέσεις με την Αρμενία και πως το Αρμενικό ζήτημα για το Ισραήλ θα αποτελεί πάντα εργαλείο στο πολιτικό παζάρι.
Ο επικεφαλής του κόμματος Τασνακτσιουτιούν (ARF), Βαχάν Χοβαννισιάν, εκτιμά ότι η Τουρκία προκάλεσε το ζήτημα χρησιμοποιώντας το πλοίο της ανθρωπιστικής βοήθειας, καθώς θεωρεί απίθανο να μην είχε προβλέψει ότι το Ισραήλ θα προχωρούσε στο σχετικό έλεγχο στην περιοχή των χωρικών υδάτων λίγο πιο έξω από τη Γάζα και ενώ η βοήθεια προοριζόταν για εκεί.
Εν τω μεταξύ στις 31 Μαΐου στο Τελ Αβίβ πραγματοποιήθηκαν εκδηλώσεις διαμαρτυρίας στην τουρκική πρεσβεία με συνθήματα κατά της Τουρκίας και αναφορές υπέρ των Αρμενίων.
Είναι γεγονός, ότι επικρατεί μια σύγχυση με τα νέα υπό διαμόρφωση δεδομένα ανάμεσα στις σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ σε σχέση με την Αρμενία και τη στάση της. Από τη μια μεριά Τουρκία και Ισραήλ είναι παραδοσιακά στρατηγικοί εταίροι, από την άλλη όμως η Τουρκία τα δύο τελευταία χρόνια προσπαθεί να γίνει η ηγέτιδα δύναμη του αραβικού κόσμου σε μια προσπάθεια να πάρει το ρόλο αυτό από το Ιράν.
Η τρίτη άποψη για το θέμα προσεγγίζει την αλληλεγγύη του αραβικού κόσμου και του Ιράν υπέρ της τουρκικής στάσης έναντι του Ισραήλ. Από πολιτικής απόψεως τα γεγονότα ευνοούν την Τουρκία, εάν λάβει κανείς μεταξύ άλλων υπόψη του και το ότι πρόσφατα η τουρκική σημαία υψώθηκε όσο ποτέ άλλοτε σε μουσουλμανικές χώρες.
Συνεπώς, με δεδομένη τη στάση σιωπής που τηρεί το Ερεβάν και την αντικειμενική δυσκολία στη μελλοντική πρόβλεψη και αξιολόγηση των σχέσεων ισορροπίας δυνάμεων στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, το μόνο βέβαιο είναι ότι η αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων από το Ισραήλ θα καθυστερήσει ακόμα.
Πηγή: armenika.gr