Ο Φατίχ Ακίν, η γενοκτονία των Αρμενίων και «Η μαχαιριά»

Μεγάλη κουβέντα και διαφωνίες έχει προκαλέσει η «Μαχαιριά», το τελευταίο φιλμ του Φατίχ Ακίν, που θα προβάλλεται από την επόμενη εβδομάδα και στις ελληνικές αίθουσες. Στην ειδική προβολή που έγινε την Τρίτη το βράδυ, ο περισσότερος κόσμος έφυγε δακρυσμένος, όμως η κριτική (ξένη και εγχώρια) έχει εκφραστεί μάλλον αρνητικά. Ο ίδιος πάντως στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου στο Ινστιτούτο Γκαίτε, για την οποία πραγματοποίησε ειδικό ταξίδι-αστραπή από τη Γερμανία, επισήμανε πως κάνει ταινίες με ειλικρίνεια. «Ταινίες για τις οποίες δεν θα ντρέπομαι», όπως είπε χαρακτηριστικά.

Δυσκολίες στα γυρίσματα

«Η μαχαιριά» έχει ως θέμα τη γενοκτονία των Αρμενίων. Με φόντο την τραγωδία ενός ολόκληρου λαού, ο τουρκικής καταγωγής Ακίν ξεκινά μαζί με τον πρωταγωνιστή του Ταχάρ Ραχίμ («Το παρελθόν») ένα επικό ταξίδι σε τέσσερις ηπείρους, ακολουθώντας τα χνάρια της προσφυγιάς και του ξεριζωμού. Η ταινία ολοκληρώνει την τριλογία «Αγάπη-Θάνατος- Διάβολος», όπως την ονομάζει ο ίδιος, επισημαίνοντας πως κάθε μία από αυτές τις ταινίες –οι άλλες δύο είναι το «Μαζί ποτέ» και «Η άκρη του ουρανού»– πήγε ένα βήμα παρακάτω τη σχέση αλλά και την αντίληψή του για τη χώρα καταγωγής του. «Αισθάνομαι πως με την Τουρκία έχω μια σχέση γάμου, όμως αυτή τη στιγμή ετοιμάζομαι μάλλον να πάρω διαζύγιο. Την αγαπώ, αλλά πρέπει να χωρίσουμε...» λέει χαρακτηριστικά, αναφέροντας πως εξαιτίας της «Μαχαιριάς» είναι μάλλον δύσκολο πια γι’ αυτόν να «κόβει βόλτες εκεί».

Η μεγαλύτερη δυσκολία άλλωστε που αντιμετώπισε στα γυρίσματα της ταινίας ήταν η ανάγκη να κρατηθεί «κρυφό» το περιεχόμενό της, τουλάχιστον για το κομμάτι της δουλειάς που έγινε στην Ιορδανία και γενικότερα στο ασιατικό έδαφος: «Προς τα έξω παρουσιάζαμε ένα τελείως διαφορετικό πρότζεκτ, μια ταινία για έναν μποξέρ, γιατί ξέραμε πως οι αντιδράσεις θα ήταν πολύ άσχημες και μπορούσαν να μας δημιουργήσουν σοβαρά προβλήματα». Το ζήτημα της ελευθερίας της έκφρασης και της δημοκρατίας είναι φανερό πως τον απασχολεί πολύ: «Αυτή η ταινία, μπορεί λιγότερο από όλες τις προηγούμενες, να γίνει αντικείμενο χειραγώγησης. Το “Μαζί ποτέ”, για παράδειγμα, είχε γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης από την τουρκική Δεξιά, το ίδιο σε ένα βαθμό και «Η άκρη του ουρανού». Ο Φατίχ Ακίν, πάντως, αν και δηλώνει αριστερός, δεν ταυτίζεται απόλυτα με συγκεκριμένους πολιτικούς χώρους: «Είμαι καλλιτέχνης. Η τέχνη και ο κινηματογράφος πρέπει να αποτελούν εναλλακτική στη θέση-αντίθεση της πολιτικής. Αλλωστε, η δημοκρατία δεν έρχεται με το ταχυδρομείο ούτε ισχύει μόνο κάθε 4 χρόνια που ψηφίζουμε· τη δημοκρατία πρέπει κανείς να την υπερασπίζεται καθημερινά με τις πράξεις του».

Φιλέλληνας

Αν και Τούρκος στην καταγωγή, ο Φατίχ Ακίν έχει γεννηθεί, μεγαλώσει και ανδρωθεί καλλιτεχνικά στη Γερμανία – είναι χαρακτηριστικό πως αυτοπροσδιορίζεται ως «μέλος μιας μειονότητας μέσα σε μια άλλη μειονότητα». Ταυτόχρονα, όπως είναι γνωστό, ο ίδιος αγαπά την Ελλάδα (στην προηγούμενη ταινία του, το «Soul Kitchen», πρωταγωνιστούν δύο Ελληνες), συνεπώς η ερώτηση για τις πρόσφατες πολιτικές εξελίξεις και τις ελληνογερμανικές σχέσεις ήταν μάλλον αναπόφευκτη. «Στη Γερμανία αποκομίζει κανείς μια μονοσήμαντη εικόνα, ο Τύπος εκεί παρουσιάζει μόνο τη μία σκοπιά των πραγμάτων, οπότε δεν νομίζω πως έχω ολοκληρωμένη άποψη. Το ίδιο ισχύει και για άλλα ζητήματα όπως το Ουκρανικό».

ΑΙΜΙΛΙΟΣ ΧΑΡΜΠΗΣ

Πηγή: kathimerini.gr