Menu

Σαλίχ Ζέκι: Ο Τούρκος φονιάς των Αρμενίων που έγινε κομμουνιστής και πήρε ρωσικό επώνυμο

Αν και θεωρείται ως ένας από τους πιο βίαιους ενορχηστρωτές της Γενοκτονίας των Αρμενίων, ο Σαλίχ Ζέκι (Κουσάρκοφ) βρισκόταν, μέχρι πρότινος, κρυμμένος σε σκοτεινές γωνιές της ιστορίας. Φως στον ρόλο που διαδραμάτισε αυτό το πρόσωπο ρίχνει ο Αρσέν Αβαγκιάν, επικεφαλής του Τμήματος Γειτονικών Χωρών στο υπουργείο Εξωτερικών της Αρμενίας, δρ Ιστορικών Επιστημών και καθηγητής στο Κρατικό Πανεπιστήμιο του Γερεβάν που μελέτησε οθωμανικά, ρωσικά και γεωργιανά αρχεία.

Ο Σαλίχ Ζέκι γεννήθηκε το 1882 στη Σαμσούντα και ήταν Κιρκάσιος (Τσερκέζος). Ο πατέρας του μετανάστευσε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία το 1864, με το μεγάλο μεταναστευτικό κύμα των Κιρκάσιων που προέρχονταν από το Κουμπάν του βόρειου Καυκάσου. Αρμενικές πηγές αλλά και μαρτυρίες που συνδέονται με την περίοδο της Γενοκτονίας των Αρμενίων αναφέρονται σε αυτόν ως το «Τέρας, ο Ζέκι». Αρχικά είχε θέση στη μικρή περιφέρεια Βερεκίου (Έβερεκ), στην Καισάρεια της Καππαδοκίας και στη συνέχεια έγινε κυβερνήτης στο Ντέιρ εζ Ζορ όπου βρισκόταν και το μεγαλύτερο στρατόπεδο συγκέντρωσης.

Διάφορες πηγές αναφέρουν πως ο Σάλιχ Ζέκι ενορχήστρωσε την εξόντωση σχεδόν 200.000 Αρμενίων.

Δυστυχώς οι πληροφορίες για τη ζωή του πριν και μετά τη Γενοκτονία των Αρμενίων είναι ελάχιστες. «Όταν κοιτάμε τις πηγές, φαίνεται ότι εμφανίστηκε το 1915 και εξαφανίστηκε μετά το 1916» δήλωσε ο δρ Αβαγκιάν στο Armenpress. Παρόλο που ο Αβαγκιάν βρήκε πληροφορίες για τον Ζέκι σε οθωμανικές, ρωσικές και γεωργιανές πηγές, τα οθωμανικά αρχεία είχαν σχεδόν 210 αξιωματούχους με το ίδιο όνομα που κατείχαν κάποιο αξίωμα εκείνη την περίοδο, γεγονός που προκαλεί σύγχυση στους ερευνητές.


Το βιβλίο «Karanlıkta Kalmış Bir Eylemci: İttihatçı Komünist Salih Zeki(Kuşarkov)», από τον εκδ. οίκο Sosyal Tarih Yayınları

«Επειδή έχω υπηρετήσει δύο φορές ως Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Αρμενίας στον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας του Ευξείνου Πόντου (BSEC) από το 2001 έως το 2005 και από το 2015 έως το 2019, και γιατί οι μονογραφίες μου και επιστημονικά άρθρα μου έχουν δημοσιευτεί στα τουρκικά στην Τουρκία –με άλλα λόγια είμαι αρκετά γνωστός εκεί–μου επέτρεψαν να χρησιμοποιήσω και να ερευνήσω τα οθωμανικά αρχεία» εξήγησε ο Αρμένιος αξιωματούχος. Επί έξι χρόνια ερεύνησε τα οθωμανικά αρχεία και συγκέντρωσε αρκετά αρχειακά ντοκουμέντα.

Σημαντικά στοιχεία για τον Σαλίχ Ζέκι υπάρχουν επίσης σε ρωσικά αρχεία, αλλά και σε γεωργιανά μια και έζησε στην Τυφλίδα από το 1925 έως το 1933.

«Τούρκοι συνάδελφοί μου, ιστορικοί, μου έδωσαν στοιχεία που βρίσκονται σε αρχεία στο Αζερμπαϊτζάν. Ο Ζέκι έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εγκαθίδρυση της σοβιετικής κυριαρχίας στο Αζερμπαϊτζάν και αυτό αποδεικνύεται από αρχειακά ντοκουμέντα. Ήταν ο αντιπρόεδρος της επιτροπής που δούλεψε για την ανάπτυξη του λατινικού αλφάβητου του Αζερμπαϊτζάν αλλά και αρχισυντάκτης του περιοδικού Azerbaijani Dai Yildiz και της εφημερίδας Yeni Fikir» πρόσθεσε.

Ήθελε να αυτοκτονήσει;

Ο Ζέκι έπαιξε σημαντικό ρόλο στην υλοποίηση της Γενοκτονίας των Αρμενίων. Τον τοποθέτησαν κυβερνήτη του Ντέιρ εζ Ζορ επειδή ήταν γνωστός για τη σκληρότητα και τη βαρβαρότητά του. Τον πρότεινε ο κυβερνήτης της Συρίας Αμπντούλ Χαλίκ Ρεντά. «Ο Ρεντά έλεγε ότι ο προηγούμενος κυβερνήτης του Ντέιρ εζ Ζορ ήταν πολύ συμπονετικός προς τους Αρμενίους –δεν τους σκότωσε– ενώ παρείχε και καλύτερες συνθήκες για τους εκτοπισμένους Αρμενίους. Ωστόσο ο Ρεντά χρειαζόταν κάποιον που θα υλοποιούσε τα σχέδια που είχαν καταστρωθεί κατά των Αρμενίων», δήλωσε. Πολλά γεγονότα κατά την περίοδο της Γενοκτονίας των Αρμενίων συνδέονται με τον Ζέκι.

Συγκλονιστικό είναι, σύμφωνα με τον Αρμένιο αξιωματούχο, ότι ο Σάλιχ Ζέκι χρησιμοποίησε Αρμένιους που είχαν αλλαξοπιστήσει και είχαν εξισλαμιστεί ως εργαλεία για να σκοτώσει περισσότερους Αρμένιους.

«Έλεγε στους εξισλαμισμένους Αρμένιους να σκοτώσουν Αρμένιους. Να αποδείξουν την πίστη τους και να σκοτώσουν τους συμπατριώτες τους. Επίσης έπαιρνε ομάδες Τσετσένων από την περιοχή και τους χρησιμοποιούσε για να σκοτώσουν Αρμένιους. Υπάρχουν αρκετές μαρτυρίες και αναφορές επιζώντων που αναφέρονται στον Ζέκι. Το μέλος της Οθωμανικής Εθνοσυνέλευσης Εμμανουήλ Εμμανουηλίδης λέει ότι συναντήθηκε με τον Σαλίχ και αυτός του είπε ότι μετάνιωσε που σκότωσε 60.000 Αρμενίους, που έκαψε παιδιά και πως ήθελε να αυτοκτονήσει. Το 1933, σε σύντομη βιογραφία του που γράφτηκε στη Μόσχα και ενώ περιγράφει την εξόντωση των Αρμενίων και τις μαζικές εκτοπίσεις, ο Σαλίχ Ζέκι ομολόγησε πως ”Ως κυβερνήτης φέρω την ευθύνη καθώς πήρα μέρος σε αυτήν την τρομερή ενέργεια”», είπε ο Αρμένιος διπλωμάτης.

Πώς πήρε το όνομα Κουσάρκοφ

Ο Ζέκι έφυγε από την Τουρκία το 1918. Το 1920 καταδικάστηκε σε θάνατο από τον Σουλτάνο αλλά η απόφαση έμεινε στα χαρτιά. Λίγο αργότερα έγινε κομμουνιστής και του δόθηκε το όνομα Κουσάρκοφ. «Ο Ζέκι έγινε κομμουνιστής και αξίζει να σημειωθεί ότι συνεργάστηκε με Αρμένιους εκείνη την εποχή. Αυτός ο άνθρωπος συνεργάστηκε με Αρμένιους κομμουνιστές αφότου είχε σκοτώσει χιλιάδες Αρμένιους. Την περίοδο που ήταν κομμουνιστής, τον βοήθησε ο Αναστάς Μικογιάν», πρόσθεσε.

Διάφορες καταστάσεις συνέβαλαν ώστε να παραμείνει κρυφή η αληθινή και σκληρή ταυτότητα του Ζέκι τόσο καιρό. Ρόλο έπαιξαν και δημοσιεύματα στα αρμενικά μέσα ενημέρωσης το 1918.

«Η τουρκική ιστοριογραφία δεν αρνείται την ύπαρξη του Σαλίχ Ζέκι αλλά υπάρχει ένα πρόβλημα: Δεν υπάρχει καμία μελέτη για αυτόν στην τουρκική ιστοριογραφία. Επίσης ενδιαφέρον είναι ότι, όσοι άγγιξαν ελαφρά την περίπτωσή του, ανέφεραν λάθος το επώνυμό του, συμβάλλοντας έτσι στην εξαφάνισή του από την ιστορία», σημείωσε ο Αβαγκιάν. Οι αρμενικές εφημερίδες έγραψαν ότι το 1918, ο Ζέκι και ο βοηθός του συνελήφθησαν και δολοφονήθηκαν από αρμενικά στρατεύματα κοντά στη Βηρυτό. Σύμφωνα με άλλες αναφορές, ο Ζέκι συνελήφθη και δολοφονήθηκε από Αρμένιους στη Συρία. Στην πραγματικότητα, τότε, ήταν στην Κωνσταντινούπολη, και στα τέλη του 1918 έφυγε για το Μπακού. Φοβόταν ότι θα φυλακιστεί για τα εγκλήματά του κατά των Αρμενίων, κάτι που συνέβη, σημειώνει ο Αρμένιος διπλωμάτης.

Ο Σαλίχ Ζέκι ήταν επίσης ένας από τους στόχους της επιχείρησης «Νέμεσις».

Αρκετοί από τους ανθρώπους που συνεργάστηκαν μαζί του γνώριζαν το αμφιλεγόμενο παρελθόν του. Όπως σημειώνει ο Αβαγκιάν, ο άνθρωπος που δολοφόνησε από επιλογή δεκάδες χιλιάδες Αρμενίους, πέθανε σε ηλικία 57 ετών, στις 3 Νοεμβρίου 1940, στη Μόσχα.

 

 

Μετάφραση: Πόπη Παπαγεωργίου, με πληροφορίες από το Armenpress.

Πηγή: pontos-news.gr

Μήνυμα Πρ. Παυλόπουλου για την 105η Επέτειο της Γενοκτονίας των Αρμενίων

Με απόφαση της Αρμενικής Επιτροπής Ελλάδος, ο τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Προκόπιος Παυλόπουλος είχε ορισθεί κεντρικός ομιλητής και τιμώμενο πρόσωπο στην εκδήλωση της 26ης Απριλίου 2020 για την 105η Επέτειο της Γενοκτονίας των Αρμενίων από τους Τούρκους, το 1915. Λόγω της πανδημίας, η εκδήλωση ματαιώθηκε και πραγματοποιείται διαδικτυακώς σήμερα, Παρασκευή.

Στο μήνυμα που απέστειλε το τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Προκόπιος Παυλόπουλος στην εκδήλωση αυτή για την Γενοκτονία των Αρμενίων τονίζει, μεταξύ άλλων, και τα εξής:

«Φέρνουμε, και φέτος, στην μνήμη μας την 105 η Επέτειο της Γενοκτονίας των Αρμενίων από την Τουρκία, το 1915. Ταυτοχρόνως, τιμούμε την Ιερή Μνήμη 1.500.000 αθώων ψυχών, που σφαγιάσθηκαν σ’ ένα από τα πιο ζοφερά εγκλήματα κατά της Ανθρωπότητας.

I. Ελλάδα και Αρμενία, Αρμενία και Ελλάδα, συμπορεύονται, με στενούς δεσμούς φιλίας, εδώ και πολλές δεκαετίες στον ανηφορικό δρόμο της υπεράσπισης εμβληματικών αρχών και αξιών, ιδίως δε της υπεράσπισης της Ειρήνης, των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, της Δικαιοσύνης και, κυρίως, της Κοινωνικής Δικαιοσύνης. Αυτά τα θεμέλια της τόσο ειλικρινούς φιλίας και στενής συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και Αρμενίας, Αρμενίας και Ελλάδας, εδράζονται και στις μαρτυρικές στιγμές που έχουν ζήσει τα Έθνη μας. Στιγμές, τις οποίες οφείλουμε να μην ξεχνάμε, ούτε κατ’ ελάχιστο, όχι γιατί μας διακατέχουν αισθήματα εκδίκησης απέναντι στους θύτες μας. Αλλά διότι αυτή η μνήμη μας εμπνέει και μας καθοδηγεί στο να υπηρετούμε, στο διηνεκές, την μεγάλη Ανθρωπιστική αρχή: Ποτέ ξανά.

II. Ειδικότερα, ουδέποτε θα λησμονήσουμε ότι τούτες οι μαρτυρικές στιγμές είναι ποτισμένες με το αίμα των τραγικών Θυμάτων βάρβαρων Γενοκτονιών, συγκεκριμένα δε της Γενοκτονίας των Αρμενίων από την μια πλευρά, και της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου και της Μικράς Ασίας από την άλλη. Όπως είναι γνωστό, η Ελλάδα υπήρξε πρωτοπόρος όταν, το 1996, με τον ν.2397/1996, αναγνώρισε την Γενοκτονία των Αρμενίων και καθιέρωσε την 24 η Απριλίου Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Αρμενίων, ενώ το 2014 ποινικοποίησε την άρνησή της. Από την πλευρά της, το 2015 η Ολομέλεια της Εθνοσυνέλευσης της Δημοκρατίας της Αρμενίας αναγνώρισε την Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου.

III. Και εμείς, οι Έλληνες, χαιρετίζουμε το γεγονός ότι η διεθνής αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων διευρύνεται εντυπωσιακά, με κορυφαίο παράδειγμα το πρόσφατο ψήφισμα της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ. Διαμηνύουμε δε προς την Τουρκία ότι θα ήταν προς το συμφέρον της μια γενναία έκφραση συγγνώμης για τα εγκλήματα κατά της Ανθρωπότητας που διέπραξε στο παρελθόν, τόσο εναντίον των Αρμενίων όσο και εναντίον των Ελλήνων. Όσο εμμένει να παραχαράσσει την Ιστορία και να συγκαλύπτει αυτή την ανείπωτη βαρβαρότητα, τόσο περισσότερο μπαίνει, περιφρονώντας τον Άνθρωπο και την αξία του, στο περιθώριο της Διεθνούς Κοινότητας και αποτελεί όνειδος για την Δημοκρατία και τον Πολιτισμό.

Με τις σκέψεις αυτές, και με την ευχή να μην ζήσουμε, ποτέ ξανά, ανάλογες στιγμές βαρβαρότητας στο μέλλον, σας ευχαριστώ, εκ νέου, για την μεγάλη τιμή που μου περιποιήσατε και σας διαβεβαιώ ότι θα είμαι πάντα δίπλα σας στον αγώνα για την καθολική αναγνώριση, σε παγκόσμιο επίπεδο, της Γενοκτονίας των Αρμενίων. Αιωνία η Ιερή Μνήμη των τραγικών Θυμάτων της Γενοκτονίας των Αρμενίων».

 

 

Πηγή: kathimerini.gr

Το κοινοβούλιο της Συρίας αναγνώρισε τη γενοκτονία των Αρμενίων

Το κοινοβούλιο της Συρίας αναγνώρισε επισήμως σήμερα ως «γενοκτονία» τη σφαγή περίπου 1,5 εκατομμυρίου Αρμενίων από το 1915 έως το 1917, με φόντο τις ζωηρές εντάσεις με την Τουρκία έπειτα από φονικές συγκρούσεις στη βορειοδυτική Συρία.

«Το κοινοβούλιο (...) καταδικάζει και αναγνωρίζει τη γενοκτονία που διαπράχθηκε εναντίον των Αρμενίων από το Οθωμανικό κράτος στις αρχές του 20ου αιώνα», αναφέρει σε ανακοίνωσή του το συριακό κοινοβούλιο.

 

 

Πηγή: kathimerini.gr από ΑΠΕ - ΜΠΕ

Συναυλία για την ανάμνηση των θυμάτων της Γενοκτονίας των Αρμενίων θα διεξαχθεί στις Βερσαλλίες

Συναυλία στη μνήμη των θυμάτων της Αρμενικής Γενοκτονίας του 1915 θα διεξαχθεί στο Βασιλικό Παρεκκλήσι του παλατιού των Βερσαλλιών στη Γαλλία στις 24 Απριλίου. Σύμφωνα με την υπηρεσία τύπου της διοίκησης του παλατιού των Βερσαλλιών, κατα τη συναυλία θα ακουστεί μουσική που  χαρακτηρίζει «τη φωνή του αρμενικού λαού και την αιώνια ιστορία του».

 

 

Πηγή: el.armradio.am

Μακρόν: Εξετάζουμε πώς θα κάνουμε νόμο την άρνηση της Γενοκτονίας των Αρμενίων

Τη δέσμευσή του, που μετρά ήδη έναν χρόνο, ότι η ημέρα μνήμης για τη Γενοκτονία των Αρμενίων θα συνεχίσει να τιμάται επανέλαβε ο Εμανουέλ Μακρών ενώπιον των μελών του CCAF, της οργάνωσης που εκπροσωπεί την αρμενική κοινότητα στη Γαλλία. Ο πρόεδρος της Γαλλίας έδωσε χθες το παρών στο ετήσιο δείπνο που διοργανώνουν οι Αρμένιοι στο Παρίσι, και κατά τη διάρκεια της ομιλίας του τόνισε ότι, όπως είχε δεσμευτεί προεκλογικά, από το 2019 η 24η Απριλίου είναι στο επίσημο ημερολόγιο της χώρας.

Μακρόν: Η Τουρκία βασίζει την πολιτική της στο ρεβιζιονισμό. Καμία μεγάλη ιστορία δεν είναι δομημένη με ψέματα και άρνηση.

«Η μάχη των Αρμενίων για τη διεθνή αναγνώριση είναι και μια μάχη κατά της σιωπής και της λήθης. Σε ό,τι αφορά στο ζήτημα της αλήθειας, υπάρχει ένας ισχυρός δεσμός αδελφοσύνης ανάμεσα στους Αρμένιους και στους Γάλλους», ανέφερε και σημείωσε ότι η χώρα του έχει αναγνωρίσει τη Γενοκτονία των Αρμενίων από το 2001.

Επίσης, δήλωσε ότι είναι σε εξέλιξη η νομοτεχνική διαδικασία για την ποινικοποίηση της άρνησης της Γενοκτονίας των Αρμενίων· αυτή η αποστροφή στο λόγο του Γάλλου προέδρου προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Τουρκίας. Τον Ιούλιο του 2016 η Γερουσία ενέκρινε ομόφωνα τη σχετική τροπολογία που προβλέπει ποινή φυλάκισης έως 1 έτος και χρηματικό πρόστιμο 40.000 ευρώ. Η νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης Σαρκοζί, ωστόσο, «πάγωσε» από το Συνταγματικό Δικαστήριο που απεφάνθη ότι περιορίζει την ελευθερία της έκφρασης.

Εμανουέλ Μακρόν και Τανέρ Ακτσάμ (φωτ.: EPA / Christophe Petit Tesson)

 

Πριν από την έναρξη του ετήσιου δείπνου του CCAF, στο οποίο επίσημος προσκεκλημένος ήταν και ο Τούρκος ιστορικός Τανέρ Ακτσάμ, τηρήθηκε ενός λεπτού σιγή στη μνήμη του Ζακ Σιράκ ο οποίος έφυγε από τη ζωή τον Σεπτέμβριο του 2019. «Καταγγείλατε την άρνηση», είπε ο Εμανουέλ Μακρόν στον Τανέρ Ακτσάμ αναφερόμενος στο έργο του Killing Orders: Talat Pasha’s Telegrams and the Armenian Genocide.

 

 

Πηγή: pontos-news.gr

Συνδρομή σε αυτήν την τροφοδοσία RSS

Στον διαδικτυακό τόπο μας χρησιμοποιούμε Cookies με σκοπό τη βελτίωση της online εμπειρίας σας. Επιλέγοντας να συνεχίσετε την περιήγησή σας σε αυτόν, αποδέχεστε αυτομάτως τη χρήση των cookies. Περισσότερα...

Πολιτική Απορρήτου - Όροι Χρήσης - Περιορισμός Ευθύνης - Επικοινωνία Σχετικά με Προσωπικά Δεδομένα
Αποδέχομαι