Ολες οι μεγάλες δυνάμεις του πλανήτη (πλην Κίνας...) έπεσαν πάνω στον Αρμένιο πρόεδρο Σερζ Σαρκισιάν για να τον υποχρεώσουν να υπογράψει σήμερα στη Ζυρίχη την εξομάλυνση των σχέσεων με την Τουρκία. Κλείνοντας τα αυτιά του στις διαμαρτυρίες 5,7 εκατομμυρίων της Αρμενικής Διασποράς, που τον λοιδορούν ως «προδότη» και «ιστορικό νεκροθάφτη» των 1,5 εκατομμυρίου θυμάτων της Γενοκτονίας του 1915.

Τα δύο ιστορικά πρωτόκολλα της Ζυρίχης αποκαθιστούν τις διπλωματικές σχέσεις Τουρκίας - Αρμενίας, εξυπηρετώντας ταυτόχρονα τα οικονομικά συμφέροντα των δύο χωρών και διευκολύνοντας τα ενεργειακά σχέδια των ΗΠΑ, της Ρωσίας και της Ευρώπης στον Καύκασο.

Οι αγωγοί πετρελαίου και φυσικού αερίου θα διέρχονται από «ειρηνικό περιβάλλον και ανοιχτά σύνορα», ενώ το απομονωμένο αρμενικό κράτος των 3,2 εκατομμυρίων θα συνδεθεί εμπορικά με τη Δύση μέσω Τουρκίας. Παράλληλα η Τουρκία δείχνει καλό πρόσωπο στην ΕΕ και κλείνει ακόμη ένα μέτωπο στον περίγυρό της.

Για όλους τους παραπάνω λόγους ανακοίνωσαν ότι θα παραστούν (σαν άτυποι εγγυητές) στη Ζυρίχη οι υπουργοί Εξωτερικών των ΗΠΑ Χ. Κλίντον, της Ρωσίας Σ. Λαβρόβ, της Γαλλίας Μπ. Κουσνέρ και ο διπλωματικός επικεφαλής της ΕΕ Χαβιέ Σολάνα. Κυριολεκτικά η τελευταία πράξη ειρήνης του Α Παγκοσμίου Πολέμου!

«Οταν οι δύο υπουργοί Εξωτερικών καθίσουν να υπογράψουν το πρωτόκολλο στην Ελβετία, θα εύχονται να μην τρέξει αίμα από τα στιλό τους αντί για μελάνι», έγραψε, ωστόσο, στην Independent ο Ρόμπερτ Φισκ.

«Η αιώνια έχθρα μας με την Τουρκία θα τερματιστεί μόνο όταν η τουρκική κυβέρνηση αναγνωρίσει τη Γενοκτονία», είπε στη «Ηurriyet» o Αρά Χατσατουριάν, εκδότης της μεγαλύτερης αρμενικής εφημερίδας στις ΗΠΑ (Asbarez Daily News). Παράλληλα ο Καναδο-αρμένιος αναλυτής Ραζμίρ Πανοσιάν προειδοποίησε όλες τις πλευρές «να μην περιμένουν σύντομη επούλωση ενός τόσο βαθιού ιστορικού τραύματος». Τάχθηκε, ωστόσο, υπέρ της συνέχισης του αρμενο-τουρκικού διαλόγου.

Ενδεικτικό των τρομακτικών εσωτερικών πιέσεων που δέχεται ο Σαρκισιάν ήταν το γεγονός ότι μέχρι χθες το απόγευμα ούτε το Ερεβάν ούτε η ελβετική κυβέρνηση είχαν ανακοινώσει επίσημα την οριστική υπογραφή του πρωτοκόλλου.

Δυσκολίες, όμως, από εθνικιστικούς κύκλους αντιμετωπίζει και η κυβέρνηση Ερντογάν, που θέλει παραχωρήσεις από την Αρμενία στο θέμα του Ναγκόρνο Καραμπάχ (του αρμενικού θύλακα στο έδαφος του τουρκογενούς Αζερμπαϊτζάν, που κατέχει στρατιωτικά η Αρμενία από το 1992).

Γι αυτόν τον σκοπό ο Σαρκισιάν και ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν, Ιλχάν Αλίεβ, σύρθηκαν κυριολεκτικά σε μια «εποικοδομητική» συνάντηση στο ουδέτερο έδαφος της Μολδαβίας, στην κατοικία του Αμερικανού πρέσβη και με τις ευλογίες του Ρώσου προέδρου Μεντβέντεβ, έτσι ώστε να μην πάει κάτι στραβά στη Ζυρίχη.

Η «Ηurriyet» αποκάλυψε ότι το πρώτο αρμενο-τουρκικό πρωτόκολλο αφορά τη σύναψη διπλωματικών σχέσεων και το δεύτερο την περαιτέρω ανάπτυξής τους, εντός συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος.

Αργότερα θα έλθουν τα δύσκολα, όταν η συμφωνία θα πρέπει να κυρωθεί από τα κοινοβούλια του Ερεβάν και της Αγκυρας.

Πάντως η διπλωματία του ποδοσφαίρου καλείται να παίξει και αυτήν τη φορά τον ρόλο της. Οπως πέρυσι τον Σεπτέμβριο ο Αμπντουλάχ Γκιουλ πήγε στο Ερεβάν για τον προκριματικό αγώνα Παγκοσμίου Κυπέλλου Αρμενίας - Τουρκίας, έτσι και τώρα ο Σαρκισιάν καλείται να παραβρεθεί στη ρεβάνς, που θα γίνει στην Προύσα την Τετάρτη 14 Οκτωβρίου. Ούτε παραγγελία στη FIFA να είχε γίνει η κλήρωση!

Με ισχυρές παρασκηνιακές διαβουλεύσεις, οι ΗΠΑ κατάφεραν και έφεραν την Αρμενία στο τραπέζι, προκειμένου να υπογραφεί στη Ζυρίχη η συμφωνία με την Τουρκία. Η τελετή πραγματοποιήθηκε με τρεις ώρες καθυστέρηση και χρειάστηκε η αυτοπρόσωπη παρέμβαση της αμερικανίδας ΥΠΕΞ Χίλαρυ Κλίντον, προκειμένου να εμφανιστεί η Αρμενική αντιπροσωπεία. Με τη συμφωνία ανοίγουν τα συνοριακά περάσματα Αρμενίας – Τουρκίας και οι Αμερικανοί θέλουν να πιστεύουν ότι μπαίνει ένα τέλος στην εδώ και έναν αιώνα εχθρικότητα που επικρατεί στις σχέσεις Αρμενίων και Τούρκων, εξαιτίας της Γενοκτονίας των Αρμενίων. Η συμφωνία για να τεθεί σε ισχύ θα πρέπει να επικυρωθεί από τα Κοινοβούλια και των δύο χωρών, κάτι που είναι εξαιρεικά δύσκολο για αυτό της Αρμενίας, καθώς θα πρέπει να πειστούν όχι μόνο οι βουλευτές, αλλά και οι Αρμένιοι της διασποράς, οι οποίοι είχαν καταβάλει μεγάλη προσπάθεια και είχαν κατορθώσει στον αμερικανικό προεκλογικό αγώνα το θέμα της αναγνώρισης της Γενοκτονίας να αποτελέσει σημείο στην εξωτερική πολιτική Ομπάμα. Ενδεικτικό πάντως του κλίματος που επικρατούσε μετά την υπογραφή της συμφωνίας, είναι το γεγονός ότι κανένας από τους υπουργούς Εξωτερικών της Τουρκίας και της Αρμενίας δεν έκαναν καμία δήλωση. Μόνο η Κλίντον δήλωσε ότι είναι πολύ ευχαριστημένη. Διαβάζοντας “πίσω από τις γραμμές”, η συμφωνία αυτή θα αποτελέσει ένα καλό χαρτί στα χέρια της Τουρκίας στις διαπραγματεύσεις που διεξάγονται για την ένταξη της στη Ε.Ε, ενώ ταυτόχρονα βοηθά τους Αμερικανούς στο να χτίσουν τις εναλλακτικές οδούς για τα πετρέλαια της περιοχής που σχεδιάζουν εδώ και χρόνια.

Χθες στη Ζυρίχη παίχτηκε ένα διπλωματικό θρίλερ, με εξαιρετικά σκληρές διαπραγματεύσεις και την άμεση εμπλοκή των Αμερικανών, προκειμένου να υπογραφεί η συμφωνία συνεργασίας Αρμενίας – Τουρκίας. Ούτε 24 ώρες μετά, οι Τούρκοι αποδεικνύουν ότι ξέρουν να χειρίζονται τα διπλωματικά θέματα εξαιρετικά καλά. Έτσι, ενώ χθες οι “κακοί” της υπόθεσης φαινόταν οι Αρμένιοι, με τον Τούρκο ΥΠΕΞ να περιμένει υπομονετικά για περισσότερες από 3 ώρες στο ξενοδοχείο για την υπογραφή της συμφωνίας, σήμερα ο Ερντογάν δήλωσε ότι η επικύρωση της συμφωνίας από το τουρκικό κοινοβούλιο – απαραίτητη προϋπόθεση για την ισχύ της συμφωνίας – είναι η Αρμενία να αποσύρει τα στρατεύματά της από το θύλακα του Ναγκόρνο – Καραμπάχ. Μόνο τυχαία δεν είναι λοιπόν η αμερικανική επιμονή για το θέμα, και μάλιστα υπό το πρίσμα της γνωστής σε όλους τουρκικής στήριξης στο Αζερμπαϊζάν στη διαμάχη με την Αρμενία για το Ναγκόρνο – Καραμπάχ. Τί θα κάνουν τώρα οι Αρμένοι; Θα αποδεχτούν τα τετελεσμένα και θα αποχωρήσουν ή θα γράψουν στα “παλαιότερα των υποδημάτων” τους αμερικανούς και τούρκους; Αυτά, για να μαθαίνουμε ότι η διπλωματία, άλλα λέει, άλλα εννοεί και άλλα τελικά στοχεύει…