Ο όρος «μεγάλη καταστροφή», που συμπεριέλαβε ο πρόεδρος Ομπάμα στο μήνυμά του για την επέτειο της γενοκτονίας του 1915, προκάλεσε και θετικές και αρνητικές αντιδράσεις στην Τουρκία, αφού το μήνυμα χαρακτηρίστηκε από τον πρωθυπουργό Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν «θετικό», επειδή «ελήφθησαν υπόψη οι ευαισθησίες της Τουρκίας», ενώ ο υπουργός Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου έκανε λόγο για «απαράδεκτο» μήνυμα.

Ο Ερντογάν είπε αναφορικά με το μήνυμα ότι «ορισμένοι κύκλοι είχαν διαφορετικές προσδοκίες, αλλά ο κ. Ομπάμα έκανε τη δήλωσή του γνωρίζοντας τις ευαισθησίες μας και δεν δικαίωσε τις προσδοκίες αυτές».

Ο Νταβούτογλου, όμως, σε δήλωσή του ανέφερε ότι «είναι απαράδεκτες τέτοιες ιστορικές κρίσεις από εκτελεστικές ή νομοθετικές εξουσίες. Η προσπάθεια μονομερούς ανάγνωσης της ιστορίας οδηγεί σε ένα είδος αδικίας». Σε ανακοίνωση που εξέδωσε το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών υπογραμμίστηκε ότι «η ανακοίνωση προκαλεί λύπη, αφού αντικατοπτρίζει μία λανθασμένη και μονομερή οπτική».

Η «μεγάλη καταστροφή»

Ο Ομπάμα, στο καθιερωμένο ετήσιο μήνυμά του, έκανε λόγο για «μεγάλη καταστροφή», όπως ακριβώς και πέρσι. Ανέφερε ταυτόχρονα ότι «δολοφονήθηκαν ή προχώρησαν προς τον θάνατο 1,5 εκατομμύριο Αρμένιοι». Ο Ομπάμα επισήμανε μεταξύ άλλων και τα εξής: «Χαιρετίζω τους Τούρκους που το 1915 έσωσαν τη ζωή Αρμενίων και παίρνω θάρρος από τη διαδικασία διαλόγου εντός της Τουρκίας. Ο τουρκικός και ο αρμενικός λαός θα ενισχυθούν, όσο γνωρίζουν την κοινή ιστορία και τον κοινό ανθρωπισμό τους».

Σημειώνεται ότι το Σάββατο ομάδα Τούρκων συγκεντρώθηκε έξω από τον σιδηροδρομικό σταθμό Κωνσταντινούπολης, κρατώντας πανό με φωτογραφίες Αρμένιων διανοουμένων που είχαν δολοφονηθεί κατά τη γενοκτονία και ζητώντας την αναγνώρισή της. Αντισυγκέντρωση επιχείρησαν να πραγματοποιήσουν απόστρατοι αξιωματικοί και πρώην στελέχη του τουρκικού διπλωματικού σώματος. Υπήρξε μεταξύ τους αντιπαράθεση, η οποία δεν πήρε διαστάσεις, εξαιτίας παρέμβασης της αστυνομίας.

Συγκέντρωση πραγματοποίησαν χθες ακροδεξιοί στην πλατεία Ταξίμ, όπου οι έκαψαν σημαία της Αρμενίας, ως «απάντηση» στο κάψιμο τουρκικής σημαίας στη μεγάλη συγκέντρωση που είχε οργανωθεί την προηγούμενη μέρα στην Αρμενία.

Ιστορική η προχθεσινή ημέρα στην Κωνσταντινούπολη, καθώς για πρώτη φορά από συστάσεως του τουρκικού κράτους επιτράπηκαν δημόσιες εκδηλώσεις μνήμης για την Αρμενική Γενοκτονία του 1915!

Περίπου 300 διανοούμενοι, καλλιτέχνες και ακτιβιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων συμμετείχαν στο πολιτικό μνημόσυνο, που ξεκίνησε από τον σιδηροδρομικό σταθμό Χαϊντάρπασα. Ηταν το σημείο επιβίβασης του πρώτου κομβόι θανάτου για την Ανατολία, 95 χρόνια πριν. Μέσα σε κλοιό 1.000 και πλέον αστυνομικών, οι Τούρκοι και Αρμένιοι ακτιβιστές άναψαν κεριά και εναπόθεσαν λουλούδια στη μνήμη του 1,5 εκατ. θυμάτων στην πλατεία Ταξίμ. Αρκετοί κρατούσαν και φωτογραφίες των εκτοπισμένων, ενώ κυριάρχησαν τα συνθήματα "Ποτέ πια" και "Αρμένιοι, Τούρκοι, Κούρδοι, ενωμένοι ενάντια στον φασισμό".

Η αστυνομία εμπόδισε ομάδα Τούρκων εθνικιστών και παλιών διπλωματών να πλησιάσουν στο σημείο, ενώ και οι διοργανωτές απέφυγαν τη λέξη "Γενοκτονία" στο ψήφισμα που εξέδωσε η Ενωση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. "Παρά τα μέτρα ασφαλείας, πάντα υπήρχε ο φόβος ότι μπορεί να γίνουν επεισόδια", τόνισε ο γνωστός πανεπιστημιακός και αναλυτής Τσενγκίζ Τσαντάρ, εκ των συνδιοργανωτών της εκδήλωσης.

Στο μεταξύ, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα για ακόμη μία φορά δεν ανέφερε τον όρο "Γενοκτονία" στον χαιρετισμό του προς το αρμενικό συνέδριο των ΗΠΑ στις 24 Απριλίου, με αφορμή τη μαύρη επέτειο. Χρησιμοποίησε τον αρμενικό όρο "Μετζ Γεγκέρν" (Μεγάλη Καταστροφή) και χαρακτήρισε τη θανάτωση των Αρμενίων από τους Οθωμανούς "μία από τις μεγαλύτερες βαρβαρότητες του 20ού αιώνα". Παράλληλα ενθάρρυνε τον διάλογο Τούρκων και Αρμενίων, αλλά και τον εσωτερικό διάλογο στην τουρκική κοινωνία.

Ιδιαίτερα ενοχλημένος από τη φρασεολογία του Ομπάμα εμφανίστηκε ο Τούρκος ΥΠΕΞ, Αχμέτ Νταβούτογλου, χαρακτηρίζοντάς τη "λανθασμένη και απαράδεκτη".

Χωριστή ανακοίνωση εξέδωσε και το τουρκικό ΥΠΕΞ, εκφράζοντας τη "βαθιά λύπη του για τη δήλωση του Αμερικανού προέδρου, η οποία αντανακλά μια εσφαλμένη και μονομερή πολιτική αντίληψη των γεγονότων".

Εκδηλώσεις χιλιάδων ατόμων για την 95η επέτειο της Γενοκτονίας έγιναν στην Αρμενία, στη Γαλλία, στον Λίβανο και σε πολλές χώρες του κόσμου.

Ολα αυτά ενώ η διαδικασία της αρμενο-τουρκικής προσέγγισης έχει παγώσει για τα καλά.

Ο Ταγίπ Ερντογάν είπε ότι "έχει δηλώσει κατηγορηματικά στον Αρμένιο πρόεδρο Σερζ Σαρκισιάν πως η τουρκική Βουλή δεν πρόκειται να κυρώσει τα Πρωτόκολλα της Ζυρίχης πριν από την ειρηνική επίλυση του προβλήματος του Ναγκόρνο Καραμπάχ".

Την προηγούμενη εβδομάδα η αρμενική κυβέρνηση πάγωσε την κύρωση των Πρωτοκόλλων επιρρίπτοντας την ευθύνη στην τουρκική αδιαλλαξία, ενώ την Παρασκευή τα υπουργεία Αμυνας Αζερμπαϊτζάν και Αρμενίας αντάλλαξαν απειλές σε πολεμικούς τόνους.