Συνέντευξη της Ευρωβουλευτού δρ. Ελένης Θεοχάρους στην αρμενική εφημερίδα ΑΖΑΤ ΟΡ
Σαν μέλος διεθνών ανθρωπιστικών οργανισμών συμμετείχε παλαιότερα στις ιατρικές αποστολές ως εθελοντής χειρουργός. Εργάστηκε κάτω από δύσκολες συνθήκες, στη διάρκεια του πολέμου με το Αζερμπαϊτζάν, φροντίζοντας τραυματισμένους στρατιώτες, παιδιά, πολίτες. Η δρ. Θεοχάρους έχει τιμηθεί με το Χρυσό Μετάλλιο Τιμής του Ναγκόρνο Καραμπάχ, το Χρυσό Μετάλλιο του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, καθώς και με το Πανβαλκανικό Βραβείο του Ιδρύματος Βαρδινογιάννη.
Πρόσφατα επισκεφτήκατε το Στεπανακέρτ, στα πλαίσια των υποχρεώσεών σας ως παρατηρήτρια. Οι κάλπες ανέδειξαν πρόεδρο για δεύτερη φορά τον κ. Πακό Σαχακιάν. Ποιες είναι οι εντυπώσεις σας από τον τρόπο διεξαγωγής των εκλογών;
Πήγα πρωτίστως ως προσκυνητής. Σε μια γη λεύτερη και περήφανη. Οι εκλογές στο Ναγκόρνο Καραμ πάχ έγιναν μέσα σε δημοκρατικό κλίμα. Οι όποιες εντάσεις κατεγράφησαν δεν διαφοροποιούν καθόλου την γενική εκτίμηση. Άλλωστε υπάρχουν κράτη που αναγνωρίζονται διεθνώς και καταγγέλλονται για παρανομίες και παρατυπίες. Ακόμη και οι ΗΠΑ και η Ρωσία έχουν καταγγελθεί για δημοκρατικά ελλείμματα. Μια δημοκρατία πάντα έχει περιθώρια βελτίωσης. Οι προεδρικές εκλογές είχαν ξεκάθαρο αποτέλεσμα που δεν αμφισβητήθηκε. Το Αρτσάχ βρίσκεται στον ορθό δρόμο, οδεύει προς την Δημοκρατία, την ανάπτυξη, τον εκσυγχρονισμό, την ευημερία .
Στο Στεπανακέρτ κατά τη διάρκεια των προεδρικών εκλογών
Σήμερα μετά από δυο δεκαετίες ανεξαρτησίας, το Αρτσάχ είναι μια δημοκρατική οντότητα με καλοστημένη διοικητική δομή και κράτος πρόνοιας. Εσείς προσωπικά βιώσατε τις δύσκολες μέρες του πολέμου με το Αζερμπαϊτζάν, ως εθελόντρια γιατρός-χειρούργος.
Πως θα περιγράφατε τις ημέρες εκείνες; Τι αλλαγές έχουν επέλθει έκτοτε στη ζωή των κατοίκων;
Θαυμάζω τον νικηφόρο αγώνα των Αρμενίων γα την Ελευθερία, και πάντα εύχομαι να ζήσω αυτό το έπος και στην Κύπρο. Βεβαίως ο πόλεμος είναι σκληρός, και έζησα σκληρές μέρες. Αλλά με αγαλλίαση είδα τις τωρινές αλλαγές. Βεβαίως σκέφτομαι πως μπορείς να ξαναφτιάξεις τις πόλεις και τα χωριά από το μηδέν, όμως δεν μπορείς να σβήσεις τα σημάδια από τις ψυχές των ανθρώπων. Ούτε να σβήσεις από τη μνήμη τον ήχο των οβίδων, τον αχό του πολέμου, τον θρήνο. Ούτε να διαγράψεις από το μυαλό σου τον πόνο και τις αντίξοες συνθήκες κάτω από τις οποίες οι εν εκστρατεία γιατροί προσπαθούν να κερδίσουν μια ζωή ή μάλλον να αναστείλουν τον θάνατο. Να κερδίσουν ένα χαμόγελο μέσα στη δίνη του πολέμου. Όταν δεν ξέρεις αν θα ζεις την επόμενη ώρα, εκ των πραγμάτων συνδέεσαι με τους ανθρώπους, γίνεσαι μαζί τους ένα για πάντα. Πόσο μάλλον όταν σε έχει συνεπάρει και ο Αγώνας τους για τα ίδια ιδανικά για τα οποία κι εσύ αγωνίζεσαι. Σήμερα, χρόνια μετά, το Ναγκόρνο Καραμπάχ ακολουθεί μια λαμπρή πορεία στην οδό της ανάπτυξης, που θα γίνει ακόμη πιο μεγάλη με την επίλυση του προβλήματος. Μια επίλυση, η οποία μπορεί να προκύψει με δημοκρατικά και διπλωματικά μέσα επί τη βάσει της αρχής της αυτοδιαθέσεως του άρθρου 1 παράγραφος 2 του χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.
Πως κρίνετε τα αποτελέσματα των προσπαθειών της ομάδας Μινσκ, όπου ακόμα το Ναγκόρνο Καραμπάχ δεν συμμετέχει στις διαπραγματευτικές διαδικασίες σαν ενδιαφερόμενη πλευρά;
Η διεθνής κοινότητα οφείλει να αναγνωρίσει το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης για τους Αρμένιους του Ναγκόρνο Καραμπάχ και να πάψει να χαϊδεύει το Αζερμπαϊτζάν, μια κληρονομική δικτατορία που πουλάει φυσικό αέριο και εξαγοράζει την ανοχή και την υποκρισία πολλών. Μην ξεχνάτε το παράδειγμα της Λιβύης και των σχέσεων του Καντάφι με την Δύση. Στο Αρτσάχ ζει ένας λαός που απέδειξε ότι δικαιούται τον σεβασμό της διεθνούς κοινότητας και το δικαίωμα να διαχειρίζεται την τύχη του. Καμία συζήτηση και καμία απόφαση δεν μπορεί να παρθεί ερήμην του. Συνεπώς η ομάδα του Μινσκ, τις ενέργειες της οποίας παρακολουθούσα από κοντά όταν εκπροσωπούσα την Κυπριακή Δημοκρατία ως Βουλευτής στον ΟΑΣΕ, πρέπει να λάβει υπ όψιν της αυτή την πραγματικότητα.
Η έκδοση του δολοφόνου Ραμίλ Σαφάροβ στη χώρα του το Αζερμπαϊτζάν και ακολούθως η υποδοχή του ως “ήρωα” καταδικάστηκαν βέβαια από την διεθνή κοινότητα, δεν ενόχλησαν όμως στο παραμικρό ούτε οικονομικές συμφωνίες, ούτε σχέσεις με το Αζερμπαϊτζάν. Τελικά κατάλαβε η διεθνής κοινότητα τι πραγματικά έγινε;
Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πολλοί το κατάλαβαν και πολλοί μίλησαν αρνητικά για το Αζερμπαϊτζάν και την εγκληματική συμπεριφορά του. Αλλά, γενικότερα, ζήσαμε ξανά το ίδιο φαινόμενο: Η διεθνής κοινότητα να ενεργεί όχι στην βάση της δικαιοσύνης, του διεθνούς δικαίου, του Νόμου και της Ηθικής αλλά στην βάση των συμφερόντων. Δεν θέλω να πω ότι στο τέλος το δίκαιο γίνεται συχνά το καταφύγιο ή το όπλο του αδυνάτου, αλλά όταν η διεθνής κοινότητα ενώ κατανοεί πολύ καλά τι συμβαίνει, αφήνει την τιμή και αξία του πετρελαίου και του φυσικού αερίου να υπερισχύουν των αξιών της δημοκρατίας και της δικαιοσύνης, τότε θυμάσαι πά- ραυτα τους στίχους του Βάρναλη,
...όπου ποθεί
Λευτεριά παίρνει σπαθί.
Και δεν εννοώ φυσικά μόνο τον ένοπλο αγώνα αλλά την εγκατάλειψη της βελούδινης διπλωματίας της γονυκλισίας, των θωπειών, του εξευτελισμού.
Η παραδοσιακή αδελφική σχέση Τουρκίας-Αζερμπαϊτζάν αποκτά συνεχώς νέες μεγαλύτερες και βαθύτερες διαστάσεις. Το Αζερμπαϊτζάν εξοπλίζεται με γοργούς ρυθμούς δαπανώντας τεράστια ποσά, ενώ συνεχώς “ρίχνει λάδι στη φωτιά” με τις πολεμοχαρείς δηλώσεις του Προέδρου της χώρας. Είναι δυνατή μια ειρηνική επίλυση των διαφορών με την αρμενική πλευρά, όταν συγχρόνως υποθάλπεται ο ρατσισμός κατά των Αρμενίων;
Ποιών διαφορών με την Αρμενική πλευρά; Έχουμε κερδίσει κατά κράτος στο πεδίο της μάχης. Ας πάνε να κλαφτούν και να κάνουν το παράπονο τους. Εμείς μοναδικό αίτημα πρέπει να έχουμε την εφαρμογή της αρχής της Αυτοδιάθεσης και τον σεβασμό της βούλησης του Λαού. Οι Αζέροι έχουν χάσει στο πεδίο της μάχης. Κανείς δεν θέλει έναν άλλο πόλεμο. Θέλουμε την Ειρήνη, συνεπώς η επίλυση του όποιου προβλήματος πρέπει και μπορεί να εξευρεθεί με διπλωματικά μέσα.
Ο εξοπλισμός των Αζέρων δεν θα τους βοηθήσει, θα βοηθήσει μόνο τους κατασκευαστές οπλικών συστημάτων. Αλλοίμονο αν τα όπλα είναι η μόνη οδός. Αν το Αζερμπαϊτζάν και η διεθνής κοινότητα κατανοήσουν ότι μόνο με σεβασμό στην βούληση του λαού μπορεί να επέλθει η ειρήνη, τότε, ναι, νομίζω πως με τις διαπραγματεύσεις κάποια εδάφη θα πρέπει να επιστραφούν. Και οι εκτοπισμένοι να επιστρέψουν στα χωριά τους. Μπορεί όμως να γίνει το ίδιο και για το Ναχιτζεβάν; Μπορεί η διεθνής κοινότητα να δώσει απάντηση σ’ αυτό το ερώτημα; Η διεθνής κοινότητα πρέπει να ενεργοποιηθεί για να εφαρμοσθεί ανόθευτο το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης.
Ας έρθουμε στη Κύπρο. Διαβάζουμε στον τύπο για τις προσπάθειες ακραίου εξισλαμισμού των κατεχόμενων της Κύπρου. Χαρακτηριστικά, όλα τα ονόματα των κατεχομένων ελληνικών χωριών αντικαθίστανται με τουρκικά. Ακόμη περισσότερο, μαθαίνουμε για συστηματικούς προσηλυτισμούς εφήβων και δημιουργία κλίματος φόβου. Υπάρχει δυνατότητα αντίδρασης στις ενέργειες αυτές και τι προσπάθειες γίνονται στην κατεύθυνση αυτή;
Δυστυχώς, με τα σημερινά δεδομένα, με την βελούδινη πολιτική και την αδράνεια και ανεπάρκεια δεκαετιών, την ηττοπάθεια και τον ραγιαδισμό, δεν μπορούμε να περιορίσουμε τη δράση της Τουρκίας στα κατεχόμενα. Δεν μπορούμε να σταματήσουμε την δράση του βαθέως ισλαμικού τουρκικού επεκτατισμού. Αυτό που κάνουμε είναι να επισημαίνουμε τον κίνδυνο δημιουργίας στην κατεχόμενη Κύπρο ενός ισλαμικού δράκου που μονίμως θα απειλεί την σταθερότητα στην Ευρώπη και μέσω του οποίου η Τουρκία θα μπορεί να εξάγει θρησκευτικό φανατισμό και να διενεργεί παράνομες δοσοληψίες. Αλλά, η κατοχή πρέπει να τερματιστεί και η λύση πρέπει να είναι δημοκρατική. Να στηρίζεται στις αρχές και τις αξίες της ΕΕ, του Διεθνούς Δικαίου, της Αυτοδιάθεσης των Λαών. Εύχομαι και αγωνίζομαι για να ζήσω το Έπος του Ναγκόρνο Καραμπάχ και στο νησί μου.
H Ευρωπαϊκή Ένωση φροντίζει να υπενθυμίζει στην Τουρκία τις υποχρεώσεις της απέναντι της. Πως θα σεβαστεί όμως η Τουρκία τις ευρωπαϊκές της υποχρεώσεις όταν συστηματικά καταπατά κάθε αρχή δικαίου; Υπάρχει δυνατότητα - αλλά και πρόθεση - επιβολής μέτρων εις βάρος της;
Η επιβολή κυρώσεων από την ΕΕ προς την Τουρκία έχει δυο όψεις. Η μία αφορά στην ίδια την ΕΕ και η άλλη στην Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία ως κράτος μέλος έχει έννομο συμφέρον για την επιβολή κυρώσεων. Είναι ζήτημα πολιτικής της Κυπριακής Κυβέρνησης η οποία για χάρη των συνομιλιών, που τελικά οδηγούν στη συνομοσπονδία-συνώνυμο της άνευ όρων παράδοσης και τουρκοποίησης του νησιού, αντί στην απελευθέρωση, χαϊδεύει την Τουρκία. Προωθεί το ημέρωμα της στρίγγλας, την εξημέρωση του θηρίου, τον εξευμενισμό. Στην ΕΕ πολλοί έχουν την ψευδαίσθηση ότι με το καλόπιασμα και ενδίδοντας συνεχώς στις απαιτήσεις της Τουρκίας, η χώρα αυτή θα γίνει διαλλακτικότερη. Το είπα πολλές φορές και το ξαναλέω: Η Τουρκία κατανοεί μόνο μια γλώσσα : την γλώσσα του κόστους. Σήμερα για παράδειγμα αρνείται να συνομιλεί με την Κυπριακή Δημοκρατία ως Προεδρεύουσα χώρα και παγώνει τις ενταξιακές της διαδικασίες. Η προσβολή δεν είναι μόνο για την Κυπριακή Δημοκρατία, αλλά για την ίδια την ΕΕ. Συνεπώς, το λογικό είναι να επιβάλουμε την αναστολή των ενταξιακών διαδικασιών μέχρις ότου η Τουρκία εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της και σεβαστεί και αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία. Υπάρχει το προηγούμενο της Κροατίας όταν οι ενταξιακές της διαδικασίες είχαν διακοπεί για έξι μήνες μέχρις ότου το Ζάγκρεμπ εκπλήρωσε την υποχρέωση του, που ήταν η παράδοση ενός στρατηγού ύποπτου για διενέργεια εγκλημάτων στον πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας.
Τι ομοιότητες και τι διαφορές βλέπετε ανάμεσα στις περιπτώσεις της Βόρειας Κύπρου αφ’ ενός και του Ναγκόρνο Καραμπάχ αφ’ ετέρου. Ενώ οι Αζέροι αναγνωρίζουν την ψευδοδημοκρατία της Β. Κύπρου, κάποιοι θεωρούν πως η δημοκρατία του Ναγκόρνο Καραμπάχ αποτελεί και αυτή αντίστοιχη περίπτωση κατοχής εδαφών άλλου κράτους. Για μας, σωστή θα ήταν η απελευθέρωση της Β. Κύπρου από τις τουρκικές δυνάμεις κατοχής.
Ποια είναι η δική σας άποψη επί του θέματος;
Οι περιπτώσεις του Ναγκόρνο Καραμπάχ και της κατεχόμενης Κύπρου δεν είναι οι ίδιες. Το Αρτσάχ, όπως και το Ναχιτζεβάν, “δόθηκαν” στο ανύπαρκτο τότε κράτος του Αζερμπαϊτζάν αυθαίρετα και παράνομα και δικτατορικά. Οι νόμιμοι κάτοικοι του Ναγκόρνο Καραμπάχ είναι γηγενής συμπαγής αρμενικός πληθυσμός, ο οποίος κατάφερε να διασωθεί και να πολεμήσει για την Απελευθέρωση του και να λευτερωθεί. Αυτό δεν είναι απόσχιση ή κατοχή εδαφών άλλου κράτους , είναι η Θεία Δικαιοσύνη. Στην κατεχόμενη Κύπρο ο πανάρχαιος γηγενής Ελληνικός πληθυσμός το 1974, μπροστά σε ένα απίστευτο όγκο πυρός εκδιώχθηκε, δολοφονήθηκε, βιάστηκε και αντικαταστάθηκε από μουσουλμάνους εποίκους.
Ζούμε με την εκκρεμότητα της απελευθέρωσης της κατεχόμενης Κύπρου και δεν μπορούμε να κληροδοτήσουμε στα παιδιά μας αυτή την εκκρεμότητα. Με έχουν κατηγορήσει ανοήτως ότι στηρίζοντας το Αρτσάχ, υποστηρίζω ένα αποσχιστικό κίνημα. Φυσικά δεν είναι αποσχιστικό κίνημα η απελευθέρωση του Καραμπάχ, όπως δεν θα είναι απόσχιση από την Τουρκία η απελευθέρωση της κατεχόμενης Κύπρου.
Σας ευχαριστούμε πολύ!
Η δρ. Ελένη Θεοχάρους γεννήθηκε στο Κάτω Αμίαντο, επαρχία Λεμεσού, στην Κύπρο. Είναι εκλεγμένο μέλος της Κυπριακής Βουλής των Αντιπροσώπων από το 1991.
Έλαβε το πτυχίο της στην Ιατρική και Φιλοσοφία από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές στην παιδοχειρουργική στο Μάντσεστερ και το Παρίσι.
Έλαβε τον τίτλο του Δόκτωρα Φιλοσοφίας από το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης.
Η δρ. Θεοχάρους έχει πλούσιο κοινωνικό και ανθρωπιστικό έργο. Σαν μέλος διεθνών ανθρωπιστικών οργανισμών συμμετείχε σε μεγάλο αριθμό ιατρικών και άλλων αποστολών σε εμπόλεμες ζώνες, στη Βοσνία, το Κουρδιστάν, την Παλαιστίνη, την Αρμενία, το Ναγκόρνο Καραμπάχ, το Κοσσυφοπέδιο, και το Αφγανιστάν. Εργάστηκε εντατικά ανακουφίζοντας θύματα πολέμου, φτώχειας, πείνας, διδάσκοντας σε τοπικά ιδρύματα, δίνοντας διαλέξεις και δουλεύοντας με τοπικές αρχές και μη κυβερνητικούς οργανισμούς.
Ως διευθύντρια των Περιβαλλοντικών έργων του International Hilfsfodns η δρ. συντονίζει, διευθύνει και συμμετέχει σε έργα εναντίον της απερήμωσης και της πείνας μέσω έργων για την αποκατάσταση του περιβάλλοντος στην Έρημο Γκόμπι (Εσωτερική Μογγολία), Τσικομπέτζι (Ζιμπάμπουε), Έρημο Μπακάνας (Καζακστάν), Μεντόζα (Αφγανιστάν), και αλλού.
Είναι επίτιμη πρόεδρος του οργανισμού “Γιατροί του Κόσμου-Κύπρος”.
Η δρ. Θεοχάρους έχει εκδώσει μεγάλο αριθμό ποιητικών έργων σε διάφορες γλώσσες, σε Λευκωσία, Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Χιλή, Αμστερνταμ και τη Μόσχα.
Έχει βραβευθεί δυο φορές με το Πρώτο Κρατικό Βραβείο Ποίησης.
Είναι επίτιμη διδάκτωρ των πανεπιστημίων του Μινσκ και της Σικτιβκάρ.
Πηγή: azador.gr