Θα δώσει το Αζερμπαιτζάν το καίριο χτύπημα στο Ναμπούκο εξαιτίας της επαναπροσέγγισης Τουρκίας-Αρμενίας?
Ο Πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίγεφ ζυγίζει τις επιλογές του για τις εξαγωγές φυσικού αερίου.Το Αζερμπαϊτζάν έχει προφανώς αποφασίσει να παίξει τo χαρτί της ενέργειας.
Καθώς μεγάλο μέρος του κόσμου χειροκρότησε την ιστορική προσέγγιση της Τουρκίας με την Αρμενία την περασμένη εβδομάδα, το Αζερμπαϊτζάν αισθάνθηκε ότι η Τουρκία το άφησε στα κρύα του λουτρού και εγκαταλείφθηκε έτσι από τον στενότερο σύμμαχο του.
Το Μπακού είχε υποστηρίξει σθεναρά ότι μια συμφωνία για την αποκατάσταση των σχέσεων μεταξύ της Άγκυρας και Ερεβάν δεν θα πρέπει να υπογραφεί ενώ η Αρμενία, συνέχιζει να κατέχει το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, και απειλεί να δώσει απροσδιόριστες διαστάσεις στα αντίμετρα του.
Σε ομιλία του στο υπουργικού συμβουλίου στις 16 Οκτωβρίου η οποία μεταδόθηκε τηλεοπτικά σε εθνικό επίπεδο ο Πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίγεφ αποκάλυψε ένα από αυτά τα βήματα: "Δεν είναι μυστικό για κανέναν το γεγονός ότι για πολλά χρόνια το Αζερμπαϊτζάν πουλάει ποσότητες φυσικού αερίου προς την Τουρκία στο ένα τρίτο των τιμών της αγοράς."
Aliyev πρόσθεσε: " Ποιος θα θα συμφωνήσει να πωλήσει τους φυσικούς πόρους της για 30 τοις εκατό των τιμών της παγκόσμιας αγοράς, ιδίως υπό τις σημερινές συνθήκες; Αυτό θα ήταν παράλογο."
Ο Aliyev παρουσίασε την κίνηση ως μια καθαρά εμπορική απόφαση και δεν συνδεθεί ρητά με την τουρκο-αρμενικής συμφωνία. Το Αζερμπαϊτζάν πωλεί σήμερα η Τουρκία φυσικού αερίου σε ποσοστό ευκαιρίας των 120 δολάρια ανά χίλια κυβικά μέτρα. Αλλά η χρονική στιγμή της ανακοίνωσης του Aliyev, λιγότερο από μία εβδομάδα μετά τη συμφωνία μεταξύ της Άγκυρας και Ερεβάν υπεγράφη, δεν άφησε καμία αμφιβολία.
Αν το Μπακού εφαρμόσει στην πράξη αυτή την δήλωση αυτή , οι αναλυτές υποστηρίζουν ότι θα μπορούσε να υπονομεύσει σοβαρά - αν δεν ματαιώνει τελείως – το σχέδιο της Δύσης για το έργο του αγωγού Ναμπούκο που θα μεταφέρει φυσικό αέριο από την Κασπία Θάλασσα προς την Ευρώπη μέσω Τουρκίας.
"Δυνητικά αυτό είναι πολύ σημαντικό, διότι ενδεχομένως θα μπορούσε να σημάνει το ολοκληρωτικό χτύπημα στο Ναμπούκο. Η συνεργασία με το Αζερμπαϊτζάν θα είναι ακόμη πιο δύσκολη από ό, τι είναι», λέει ο Φεντερίκο Bordonaro, ένας αναλυτής ασφαλείας στα ενεργειακά από την Ιταλική πλευρά.
Ναμπούκο εναντίον South Stream
Το σχέδιο Nabucco, το οποίο έχει σχεδιαστεί για να παρακάμψει τη Ρωσία από μεταφέρει φυσικό αέριο από την περιοχή της Κασπίας μέσω της Γεωργίας και της Τουρκίας στην υπόλοιπη Ευρώπη, αποτελεί βασικό στοιχείο της δυτικής στρατηγικής για να σπάσει τον ασφυκτικό έλεγχο της Μόσχας για τον ενεργειακό εφοδιασμό της Ευρώπης και την δημιουργία εναλλακτικών διαδρομών και των προμηθευτών για την ήπειρο.
Η Ρωσία, από την πλευρά της, πιέζει για τη δική της ενεργειακή λύση του ανταγωνιστικού του αγωγού, που ονομάζεται South Stream, που θα μεταφέρει ρωσικό φυσικό αέριο στην Ευρώπη μέσω της Μαύρης Θάλασσας και της Βουλγαρίας.
Ο Aliyev είπε μια επιλογή για το Αζερμπαϊτζάν θα είναι η εξαγωγή φυσικού αερίου προς την Ευρώπη μέσω της Ρωσίας και όπως υποστηρίζουν οι αναλυτές αυτή η θέση βρίσκεται σε απόλυτη αρμονία με τα σχέδια των αγωγών της Μόσχας.
"Εμείς δεν θα πρέπει να αποκλείσουμε το ενδεχόμενο ότι οι Ρώσοι προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν αυτές τις εντάσεις, ώστε να στρέψουν το Αζερμπαϊτζάν εναντίον του Nabucco και να εξασφαλίσουν άμεσα ή έμμεσα την υποστήριξη του στο σχέδιο του Αγωγού South Stream, λέει ο Bordonaro .
Πράγματι, όπως η Τουρκία-Αρμενία προχωρησαν σε μια θερμή προσέγγιση με αποτέλεσμα να ματαιωθεί η όποια πιθανότητα σχετικής προόδου στο θέμα να σχετικά με το Ναγκόρνο-Καραμπάχ – Ο Aliyev άρχιζαν να κινείται πιο κοντά στη Μόσχα.
Ο Aliyev συναντήθηκε με τον Ρώσο πρόεδρο Ντμίτρι Μεντβέντεφ σε συνάντηση κορυφής της Κοινοπολιτείας Ανεξαρτήτων Κρατών (ΚΑΚ) στο Chisinau στις 9 Οκτωβρίου , λίγο πριν Τουρκία και την Αρμενία υπογράψουν την συμφωνία τους.
Και στις 14 Οκτωβρίου, όταν πρόεδρος της Αρμενίας Σερζ Sarkisian ήταν στην Τουρκία για να παρακολουθήσει το ποδοσφαιρικό αγώνα Παγκοσμίου Κυπέλλου με τον Τούρκο ομόλογό του Αμπντουλάχ Γκιουλ, το Αζερμπαϊτζάν υπέγραψε συμφωνία για την πώληση 500 εκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως με την Gazprom της Ρωσίας από το 2010.
Μιλώντας για τη συμφωνία αυτή ο Aliyev είπε τα 500 εκατομμύρια κυβικά μέτρα ήταν μόνο ένα σημείο εκκίνησης και ότι «δεν υπήρχε ανώτατο όριο» για το ποσό του φυσικού αερίου που το Μπακού θα μπορούσε να πωλήσει στη Ρωσία.
Ενώ η κίνηση Aliyev δημιουργεί αυξημένους φόβους ότι το Αζερμπαϊτζάν μπορεί να κινείται γρήγορα σε τροχιά φιλική προς τη Μόσχα, ορισμένοι παρατηρητές λένε ότι θα μπορούσε να είναι μπλόφα σε μια προσπάθεια να επηρεάσουν το κοινοβούλιο της Τουρκίας, η οποία οφείλεται στην συζήτηση της συμφωνίας ομαλοποίηση των σχέσεών της με την Αρμενία στις 21 Οκτωβρίου.
"Οι Αζέροι είναι σαν να λένε προς [Δύση και Τουρκία] ότι αν δεν έχουν την στήριξη τους στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, θα επιλέξουν τον να συμμετέχουν στον South Stream ενάντια στο Ναμπούκο," λέει ο Bordonaro
«Είναι δύσκολο να πούμε αν είναι ή δεν είναι μπλόφα. Αλλά εμείς δεν πρέπει να αποκλείσουμε ότι δεν είναι μπλόφα."
Ilham Shaban αναλυτής ενέργειας, είναι πιο αισιόδοξος. Λέει ότι αγωγοί παροχής φυσικού αερίου του Αζερμπαϊτζάν προς στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας έχουν πολύ μεγαλύτερη χωρητικότητα από αυτές που διέρχεται από τη Ρωσία.
"Η Τουρκία είναι η πόρτα που το Αζερμπαϊτζάν θα πρέπει να χρησιμοποιήσει για να έχουν πρόσβαση οι ενεργειακοί του πόροι στην παγκόσμια αγορά. Πρέπει να σε αυτό να δώσουμε μεγαλύτερη βαρύτητα και αυτή ήταν η πολιτική μας έως τώρα," λέει ο Shaban.
"Δεν νομίζω ότι πρόκειται να κλείσει την πόρτα, λόγω αυτών των πρωτοκόλλων» μεταξύ Τουρκίας και Αρμενίας.
Η Τουρκία διέκοψε τις διπλωματικές σχέσεις με την Αρμενία το 1993 σε υποστήριξη του Αζερμπαϊτζάν, που ηττήθηκε στο πόλεμο κατά των εθνοτικών Αρμενίων αυτονομιστών στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
Σε απάντηση στην οργή του Αζερμπαϊτζάν για την εξομάλυνση με την Αρμενία, ο Υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Αχμέτ Davutoglu, διαβεβαίωσε το Μπακού ότι η η στήριξη της Τουρκίας παραμένει αμετάβλητη, και είπε χαρακτηριστικά "ότι το έδαφος του Αζερμπαϊτζάν, είναι ιερό για μας, όπως το δικό μας."
Ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας Taner Yildiz δήλωσε στις 19 Οκτωβρίου ότι η Άγκυρα είναι έτοιμη να πληρώσει περισσότερα για το φυσικό αέριο του Αζερμπαϊτζάν, γεγονός που υποδηλώνει περισσότερο ότι υπάρχει πιθανότητα για διαπραγματεύσεις στον μέλλον.