Logo
Εκτύπωση αυτής της σελίδας

Τι σημαίνει η σύγκρουση Βατικανού - Τουρκίας

Τι σημαίνει η σύγκρουση Βατικανού - Τουρκίας

Του Κώστα Ράπτη

“Η στρατηγική της τουρκικής κυβέρνησης να εμποδίσει τη συζήτηση για την αρμενική γενοκτονία αποτυγχάνει. Για αυτό υπάρχει νευρικότητα και τόσο σκληρές αντιδράσεις από πλευράς της Τουρκίας. Αλλά ο Πάπας μίλησε σύμφωνα με τη συνείδησή του και κανείς δεν μπορεί να φιμώσει τη συνείδηση ενός Πάπα” υποστήριξε, μιλώντας στο πρακτορείο Fides του Βατικανού, ο Πατριάρχης Κιλικίας των Αρμενο-καθολικών Nerses Bedros XIX, μετά την τελετή της 12ης Απριλίου στην Βασιλική του Αγίου Πέτρου, εις μνήμην των θυμάτων της Σφαγής των Αρμενίων.

Δώδεκα ημέρες πριν από την συμπλήρωση εκατό ετών από την έναρξη της γενοκτονίας και με αφορμή την ανακήρυξη του Αρμενίου Αγίου Γρηγορίου του Νάρεκ ως “Διδασκάλου της Εκκλησίας” (Doctor Ecclesiae), o Πάπας Φραγκίσκος όχι μόνο χαρακτήρισε τα γεγονότα του 1915-1918 ως “γενοκτονία”, αλλά τα τοποθέτησε σε ένα ευρύτερο και επίκαιρο πλαίσιο. Μιλώντας ενώπιον του προέδρου της Αρμενίας και των Αρμενίων θρησκευτικών ηγετών, ο κατά κόσμον Jorge Mario Bergoglio τόνισε ότι “η άρνηση ή η απόκρυψη του κακού είναι σαν να αφήνει κανείς μια πληγή να αιμορροεί” και έκανε λόγο για “τρεις μαζικές και ανεπανάληπτες τραγωδίες” που σημάδεψαν τον 20ό αιώνα: την γενοκτονία των Αρμενίων, Ασσυροχαλδαίων και Ελλήνων της Ανατολίας κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τα εγκλήματα που διέπραξαν ο Ναζισμός και ο Σταλινισμός, ενώ μνημόνευσε και τις σφαγές στην Καμπότζη, τη Ρουάντα και τη Βοσνία.

Κανείς δεν περίμενε εκ των προτέρων ότι ο Πάπας Φραγκίσκος θα φτάσει τόσο μακριά, καθώς το διπλωματικό σώμα του Βατικανού (το αρχαιότερο του κόσμου) με μεγάλη προσοχή χειρίζεται τα θέματα που μπορεί να θίξουν τις σχέσεις με χώρες όπου οι Ρωμαικοκαθολικοί αποτελούν μειονότητα. Όμως, ο ποντίφηκας δεν έφερε πραγματικά κάποια ανατροπή: απλώς παράθεσε απόσπασμα της Κοινής Δήλωσης που συνυπέγραψαν τον Νοέμβριο του 2000 ο (αγιοποιηθείς) προκατόχός του Ιωάννης-Παύλος Β΄ και ο Αρμένιος πατριάρχης Karekin II σχετικά με την “πρώτη γενοκτονία του 20ού αιώνα”.

Έχοντας σωρεύσει τεράστιο “πολιτικό κεφάλαιο” στην διεθνή κοινή γνώμη κατά τα δύο χρόνια της παποσύνης του, ο Jorge Mario Bergoglio περνά πλέον στη φάση που το αξιοποιεί για θέματα όπου η καθολική αποδοχή δεν είναι δεδομένη. Η πρωτοβουλία του να αναδείξει την Αρμενική Γενοκτονία εντάσσεται στην επιλογή του να αρθρώσει λόγο περισσότερο ηχηρό για τους σημερινούς αντιχριστιανικούς διωγμούς. Όπως ο ίδιος θύμισε, το Χαλέπι της Συρίας που υποδέχθηκε τους Αρμένιους πρόσφυγες το 1915 είναι τώρα μία πόλη-φάντασμα. Μάλιστα, παρά το “ειρηνιστικό" δόγμα της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας (που το 2003 λ.χ. μεταφράσθηκε σε έντονη αντίθεση στην αμερικανική επέμβαση στο Ιράκ) ο Πάπας έχει δώσει την υπό όρους συγκατάθεσή του σε μία επιχείρηση κατά του Ισλαμικού Κράτους. Άλλωστε, οι αβροφροσύνες του διαθρησκειακού διαλόγου δεν έχουν αποτρέψει την πλάγια στήριξη των τζιχαντιστών από αρκετά κράτη -στα οποία οπωσδήποτε θα πρέπει να συμπεριληφθεί και η Τουρκία.

Ο επίσκοπος Ρώμης δεν ανέφερε ούτε μία φορά τη λέξη “Τουρκία” -αλλά δεν χρειαζόταν. Οι τουρκικές αρχές τέθηκαν σε κατάσταση συναγερμού με τον νούντσιο του Πάπα στην Άγκυρα Antonio Lucibello να καλείται στο τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών για διάβημα διαμαρτυρίας και τον Τούρκο πρεσβευτή στην Αγία Έδρα Mehmet Paçacı να ανακαλείται από τη Ρώμη για διαβουλεύσεις.

Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Mevlüt Çavuşoğlu προανήγγειλε ότι θα ακολουθήσουν “και άλλα βήματα”, ενώ εξέφρασε την απογοήτευσή του για το γεγονός ότι η Ιστορία εργαλειοποιείται στην υπηρεσία της πολιτικής και κατηγόρησε τον Πάπα ότι αγνόησε τα δεινά που υπέστησαν κατά την ίδια περίοδο οι Τούρκοι και Μουσουλμάνοι της Ανατολίας. “Για την Τουρκία και τον τουρκικό λαό οι δηλώσεις αυτές είναι κενές περιεχομένου” πρόσθεσε ο Çavuşoğlu -αλλά βέβαια οι αντιδράσεις αποδεικνύουν το αντίθετο.

Ο Τούρκος υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Volkan Bozkir υπενθύμισε ότι ο Πάπας προέρχεται από την Αργεντινή, χώρα που “προσέφερε καταφύγιο στους ναζιστές αυτουργούς του Ολοκαυτώματος” και όπου η αρμενική διασπορά “ελέγχει τα μέσα ενημέρωσης”, ο πρόεδρος της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης Cemil Çiçek υποστήριξε ότι η ομιλία του Πάπα προωθεί τις διακρίσεις, τον ρατσισμό και τον “λόγο μίσους”, ενώ ο επικεφαλής της τουρκικής Διεύθυνσης Θρησκευτικών Υποθέσεων Mehmet Görmez χαρακτήρισε ανησυχητικό το ότι τα λόμπι και οι εταιρείες δημοσίων σχέσεων βρίσκουν απήχηση ακόμη και στις θρησκευτικές τελετές. Σε κάθε περίπτωση, διαμηνύει η Άγκυρα, βρισκόμαστε πολύ μακριά από το κλίμα της επίσημης επίσκεψης του Πάπα στην Τουρκία τον περασμένο Νοέμβριο οπότε ο Tayyip Erdogan επιχείρησε να “στρατολογήσει” τον επικεφαλής ενός δισεκατομμυρίου Καθολικών στην υπόθεση της καταπολέμησης της Ισλαμοφοβίας.

Η σφοδρότητα των τουρκικών αντιδράσεων εξηγείται από λόγους τόσο τρέχοντες όσο και γενικότερους. Σε ευρύτερο επίπεδο, η αναγνώριση της αρμενικής γενοκτονίας αποτελεί στην πραγματικότητα ένα αναπάντητο ερώτημα για τη φυσιογνωμία της ίδιας της Τουρκίας – όπου η κυριαρχία της “τουρκο-ισλαμικής” σύνθεσης και η εξάπλωση μιας συνομωσιολογικής “λογικής περικύκλωσης” (έτσω και με αντιρατσιστικό περιτύλιγμα “πολιτικής ορθότητας”) εμποδίζουν το άνοιγμα σε ένα μέλλον πραγματικά πλουραλιστικό. Επιπλέον, η γειτονική χώρα βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο – και οι κυβερνώντες έχουν κάθε λόγο να παίξουν το χαρτί της έξαρσης του εθνικισμού.

Όπως άλλωστε υπενθύμισε ο Çavuşoğlu, ο όρος “γενοκτονία” είναι νομικός (παραβλέποντας βέβαια να αναφέρει ότι ο δημιουργός του Raphael Lemkin στηρίχθηκε ακριβώς στο προηγούμενο της Σφαγής των Αρμενίων). Ενόψει των τελετών μνήμης που θα διεξαχθούν, παρόντων και ξένων ηγετών όπως ο Vladimir Putin, στις 24 Απριλίου στο Ερεβάν (και στις οποίες η Τουρκία απαντά διοργανώνοντας την ίδια ημέρα τελετές για τα εκατοντάχρονα της Μάχης της Καλλίπολης), οι φωνές για νομική αναγνώριση της Αρμενικής Γενοκτονίας από περισσότερα από τα 22 κράτη που το έχουν ήδη πράξει θα πληθύνουν διεθνώς. Κυρίως δε, η τοποθέτηση του Πάπα δημιουργεί ένα προηγούμενο για τον Αμερικανό πρόεδρο Barack Obama, ο οποίος ως γερουσιαστής είχε τοποθετηθεί απερίφραστα και πλέον θα φαντάζει αμήχανος αν επιμείνει σε περισσότερο διπλωματικές διατυπώσεις.

 

 

Πηγή: capital.gr

Πηγή:

Armenian Portal ©