Χαρτογράφηση 32 μεσαιωνικών και βυζαντινών λιμανιών της Μαύρης Θάλασσας

Στα παράλια της Μαύρης Θάλασσας, κατά μήκος της ακτογραμμής έξι (σήμερα) χωρών, έχουν ακμάσει τους περασμένους αιώνες 32 σημαντικά λιμάνια, μεσαιωνικά και βυζαντινά. Λιμάνια από τα οποία τα εμπορεύματα έφταναν από την Ευρώπη μέχρι την κεντρική Ασία και τη μακρινή Κίνα, περνώντας από θαλάσσιους δρόμους, τις ρότες των οποίων δεν ακολούθησαν μόνο έμποροι και ταξιδιώτες, αλλά και αυτοκράτορες και προσκυνητές. Ποιος θυμάται σήμερα εκείνα τα λιμάνια;

Σίγουρα το Ευρωπαϊκό Κέντρο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων (ΕΚΒΜΜ), που έχει ήδη εξασφαλίσει κοινοτική χρηματοδότηση από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα «Λεκάνη της Μαύρης Θάλασσας», προκειμένου να τα καταγράψει, σε συνεργασία με εταίρους από άλλες επτά χώρες.

Τα 32 αρχαία λιμάνια εντοπίζονται σήμερα στις χώρες (που είτε βρίσκονται στη Μαύρη Θάλασσα είτε συνορεύουν με αυτή) Ελλάδα, Βουλγαρία, Γεωργία, Τουρκία, Ουκρανία και Ρουμανία. Στο έργο της καταγραφής τους, προϋπολογισμού 525.000 ευρώ, επικεφαλής εταίρος είναι το ΕΚΒΜΜ, ενώ πέραν των έξι χωρών που ήδη αναφέρθηκαν, συμμετέχουν επίσης οι Αρμενία και Μολδαβία.

«Το έργο, υπεύθυνη για το οποίο είναι η αρχαιολόγος Φλώρα Καραγιάννη, στέλεχος του ΕΚΒΜΜ, αναμένεται να ξεκινήσει σύντομα, το αργότερο μέχρι τον Σεπτέμβριο. Στο αμέσως επόμενο διάστημα αναμένεται να υπογραφούν οι σχετικές συμβάσεις με τη Διαχειριστική Αρχή του προγράμματος "Λεκάνη της Μεσογείου" στη Ρουμανία. Το έργο περιλαμβάνει την καταγραφή των λιμανιών, μια μελέτη, ένα ντοκιμαντέρ, μια περιοδεύουσα έκθεση και τη δημιουργία μιας ανεξάρτητης ιστοσελίδας», εξήγησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο αρχαιολόγος Θεόφιλος Σαλωνίδης, στέλεχος της Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης του Στόχου «Ευρωπαϊκή Εδαφική Συνεργασία».

Η καταγραφή των 32 λιμανιών είναι μόνο ένα από τα έργα, που πρόκειται να χρηματοδοτηθούν από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα «Λεκάνη της Μαύρης Θάλασσας 2007-2013». Το πρόγραμμα χρηματοδοτεί δράσεις σε οκτώ κράτη -και στην Ελλάδα- και η δεύτερη πρόσκλησή του επίκειται.

Όπως εξήγησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η υπεύθυνη του προγράμματος για την Ελλάδα, Βασιλική Σωτηροπούλου, αυτό χρηματοδοτείται κατά το 90% από το Μέσο Γειτνίασης (ENPI) και κατά το υπόλοιπο 10% από εθνικούς πόρους. Στόχοι του είναι η οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη των διασυνοριακών περιοχών της Μαύρης Θάλασσας, η χρηματοδότηση κοινών δράσεων, π.χ., για την ανάπτυξη καινοτομίας σε θέματα προστασίας περιβάλλοντος ή υδάτινων πόρων και η στήριξη της κοινωνίας των πολιτών, του πολιτισμού και του τουρισμού.

Από το πρόγραμμα επωφελούνται οι χώρες Ελλάδα (Κ.Μακεδονία και Αν.Μακεδονία-Θράκη), Βουλγαρία, Ρουμανία, Τουρκία, Ουκρανία, Αρμενία, Γεωργία και Μολδαβία. Ο συνολικός προϋπολογισμός του ανέρχεται σε περίπου 24 εκατ. ευρώ, συν άλλο 1 εκατ. ετησίως για την Τουρκία (η οποία χρηματοδοτείται από άλλες πηγές).Ο δε προϋπολογισμός της δεύτερης πρόσκλησης ανέρχεται σε 15,169 εκατ., συν άλλα 5,4 εκατ. για την Τουρκία.

Χωρίς γραφειοκρατία η δεύτερη πρόσκληση,

που αναμένεται μέσα στο καλοκαίρι

«Η δεύτερη πρόσκληση πιστεύουμε ότι θα βγει στον αέρα μέχρι το τέλος Ιουνίου, ενώ οι ενδιαφερόμενοι θα μπορούν να καταθέτουν προτάσεις για περίοδο περίπου τριών μηνών», σημείωσε και πρόσθεσε ότι, σε αυτή τη δεύτερη πρόσκληση, η διαδικασία είναι λιγότερο γραφειοκρατική, αφού δεν χρειάζεται εξαρχής ο όγκος των δικαιολογητικών της πρώτης.

Πλέον, οι ενδιαφερόμενοι καταθέτουν μόνο αίτηση, το σκεπτικό της πρότασής τους και τον προϋπολογισμό της. Μόνο αν περάσουν τα δύο πρώτα στάδια (έλεγχος πληρότητας-ορθότητας φακέλου και ποιότητα πρότασης) καλούνται να καταθέσουν και τα υπόλοιπα δικαιολογητικά.

Κατά την κα Σωτηροπούλου, αν οι ενδιαφερόμενοι θέλουν να αυξήσουν τις πιθανότητες ένταξής τους στο πρόγραμμα πρέπει πρώτα από όλα να μελετήσουν πολύ καλά τα σχετικά εγχειρίδια (βλέπε www.blacksea-cbc.net).

Ακολούθως, πρέπει να διαλέξουν προσεκτικά συνεργάτες, με έμφαση στην άριστη γνώση της αγγλικής γλώσσας και τέλος να εκτιμήσουν καλά ποιες ανάγκες θέλουν να καλύψουν, πριν διαλέξουν εταίρους. Επιλέξιμοι φορείς για το πρόγραμμα είναι: φορείς δημοσίου και τοπικής αυτοδιοίκησης, μη κυβερνητικές οργανώσεις, υπουργεία, πανεπιστήμια κτλ.