Ο Τούρκος Πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απογοήτευσε τους ηγέτες της Αρμενίας την προηγούμενη βδομάδα, όταν ανέφερε κατά τη διάρκεια ταξιδιού του στο Μπακού ότι η Τουρκία δεν πρόκειται να επαναλειτουργήσει τα σύνορά της με την Αρμενία μέχρι να αποσύρει το Γερεβάν τα στρατεύματά του από την επίμαχη περιοχή Ναγκόρνο-Καραμπάχ, στο Αζερμπαϊτζάν.

Το μήνυμα του Ερντογάν ήταν καθαρή νίκη για τον Πρόεδρο του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίεφ, ο οποίος προτρέπει εδώ και καιρό την Τουρκία να ζητήσει απομάκρυνση των Αρμένικων δυνάμεων από την επίμαχη περιοχή. Οι δυνάμεις αυτές ελέγχουν το Ναγκόρνο-Καραμπάχ από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, παροτρύνοντας τόσο το Αζερμπαϊτζάν όσο και την Τουρκία να κλείσουν τα σύνορά τους με την ηπειρωτική γειτονική χώρα.

Αξιωματούχοι στο Γερεβάν αποκρίθηκαν άμεσα στα σχόλια του Ερντογάν. "Οποιαδήποτε Τουρκική προσπάθεια παρέμβασης στη διευθέτηση του προβλήματος Ναγκόρνο-Καραμπάχ το μόνο που μπορεί να καταφέρει είναι να πλήξει τη διαδικασία", δήλωσε ο Πρόεδρος της Αρμενίας Σερζ Σαρκσιάν.

Έτσι, η αισιοδοξία που είχε δημιουργηθεί για πάνω από ένα έτος διασκορπίστηκε. Μόλις λίγες εβδομάδες πριν, Τουρκία και Αρμενία ανακοίνωσαν τη συμφωνία τους για "οδικό χάρτη" προς εξομάλυνση των σχέσεων. Οι δηλώσεις του Ερντογάν εξέπληξαν τόσο τη Γερεβάν όσο και Δυτικές πρωτεύουσες, καθώς επίσης ειδήμονες της Τουρκικής εξωτερικής πολιτικής.

"Οικτρή διπλωματία", έγραψε ο αρθρογράφος της Referans Τσενγκίζ Τσαντάρ.

"Μπορεί να διορθώσει η Τουρκία αυτό το λάθος;" διερωτήθηκε. "Πιστεύω ότι [η διπλωματική ανάκαμψη] είναι εφικτή μόνο εάν υπάρξει συμφωνία μεταξύ Αζερμπαϊτζάν και Αρμενίας στο εγγύς μέλλον".

Ωστόσο, ο Ερντογάν ίσως σκέφτηκε ότι δεν είχε άλλη επιλογή, καθώς δεχόταν πιέσεις από αντιπολιτευόμενα κόμματα τα οποία τον κατηγορούσαν ότι πρόδωσε ένα σύμμαχο, αλλά και από το εξαγριωμένο Μπακού.

Όταν Τουρκία και Αρμενία ανακοίνωσαν τα σχέδιά τους για εξομάλυνση των σχέσεων, ηγέτες του Αζερμπαϊτζάν επεσήμαναν την ανάγκη για ανανέωση της συμφωνίας αερίου που έχουν με την Τουρκία και πιθανότατα επανεξέταση της ευνοϊκής τιμής που χρεώνουν αυτή τη στιγμή -- λιγότερο από το μισό σε σύγκριση με το τι ζητούν άλλοι εξαγωγείς αερίου από την Τουρκία.

Επίσης, η Άγκυρα τη στήριξη του Αζερμπαϊτζάν για να υλοποιήσει το στρατηγικό έργο του αγωγού Ναμπούκο, το οποίο θα μειώσει την εξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσική ενέργεια.

Συνεπώς, δεν αποτέλεσε έκπληξη το γεγονός ότι ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας Τανέρ Γιλντίζ συνόδευσε τον Ερντογάν στο Μπακού.

Ειδικοί διαφωνούν για τις ελπίδες της Τουρκίας να διαφύγει από το τρέχον αδιέξοδο. Κάποιοι προβλέπουν ότι οι ανησυχίες του Αζερμπαϊτζάν -- και η ανάγκη για φτηνό φυσικό αέριο -- θα συνεχίσουν να επηρεάζουν την πολιτική της Άγκυρας. Άλλοι, ωστόσο, τονίζουν τα μακροπρόθεσμα πλεονεκτήματα της αποκατάστασης των φιλικών σχέσεων με την Αρμενία, τόσο για την Τουρκία όσο και για το Αζερμπαϊτζάν.

Με τη Γεωργία επισκιασμένη από την εγχώρια αστάθεια και την απειλή της Ρωσίας, η Αρμενία μοιάζει όλο και περισσότερο ως καλύτερη διαδρομή διακίνησης παροχών ενέργειας από την Κασπία. Επιπρόσθετα, το να επιτραπεί στην επί μακρόν παρεμποδισμένη Αρμενία να ακμάσει ενδέχεται να την αποκόψει από την οικονομική εξάρτησή της από τη διασπορά, η οποία τάσσεται υπέρ σκληροπυρηνικής στάσης προς την Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες αύξησαν πρόσφατα τις προσπάθειές τους για επίσπευση λύσης στο Καραμπάχ και διευκόλυνση της εξομάλυνσης των σχέσεων Τουρκίας-Αρμενίας.

Οι συμπρόεδροι της Ομάδας Μινσκ του ΟΑΣΕ -- Ρωσία, Γαλλία και ΗΠΑ -- επιβλέπουν τις διαπραγματεύσεις. Ηγέτες Αζερμπαϊτζάν και Αρμενίας θα συναντηθούν στην Αγία Πετρούπολη στις 4 Ιουνίου, σε προσπάθεια άμβλυνσης των διαφορών τους.

Κοντά στη έναρξη διπλωματικών σχέσεων βρίσκονται η Τουρκία και η Αρμενία μετά από δεκαετίες εχθρικής σχέσης αναφέρουν επίσημοι και από τις δύο χώρες, αν και οι μεταξύ τους διαφορές παραμένουν σε πολλά αγεφύρωτες.

«Οι συνομιλίες συνεχίζονται και καταγράφεται πρόοδος», δήλωσε ο Αρμένιος υπουργός Εξωτερικών Έντουαρντ Ναλμπάντιαν στο περιθώριο της συνόδου Οικονομικής Συνεργασίας της Μαύρης Θάλασσας. Πρόσθεσε ότι στο κοντινό μέλλον μπορεί να υπάρξει πρόοδος.

Στην ίδια σύνοδο παρέστη και ο Τούρκος ομόλογός του Αλί Μπαμπατζάν. Μιλώντας σε δημοσιογράφους δήλωσε ότι η χώρα του επιθυμεί «συνολική συμφωνία και πλήρη εξομάλυνση».

Οι συνομιλίες μεταξύ των δύο χωρών άρχισαν το 2008.

Η Τουρκία ευελπιστεί ότι το κλείσιμο των διαφορών μεταξύ τους θα έχει θετικό αντίκτυπο στις ενταξιακές της συνομιλίες με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αξιωματούχος της ΕΕ ζήτησε μάλιστα το άνοιγμα των συνόρων με την Αρμενία που μένουν κλειστά από το 1993. Πιέσεις υπέρ της επαναπροσέγγισης άσκησαν και οι ΗΠΑ.

Παραταύτα, η Τουρκία εξακολουθεί να αρνείται κατηγορηματικά την γενοκτονία των Αρμενία στα εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας το 1915.

Αντιδρά το Αζερμπαϊτζάν

Παρά τα βήματα που πραγματοποιούν οι δύο χώρες, το Αζερμπαϊτζάν, στενός σύμμαχος της Τουρκίας και αντίπαλος της Αρμενίας με την οποία είχε εμπλακεί σε πόλεμο για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, έχει εκφράσει την αντίθεσή του.

Συγκεκριμένα, το Αζερμπαϊτζάν ζητά μαζί με τη συμφωνία ανάμεσα στην Τουρκία και την Αρμενία να υπάρξουν και παραχωρήσεις της Αρμενίας για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Για τη διαφιλονικούμενη περιοχή δεν έχει υπογραφεί συνθήκη ειρήνης.

Η Τουρκία δεν θα ανοίξει τα σύνορά της με την Αρμενία όσο το Ερεβάν δεν αποσύρει τα στρατεύματά του από την αποσχισθείσα αζερινή περιφέρεια του Ναγκόρνο Καραμπάχ, δήλωσε σήμερα ο τούρκος πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στη διάρκεια επίσκεψής του στο Αζερμπαϊτζάν.
"Τα σύνορα έκλεισαν ως επακόλουθο της κατοχής εδαφών του Αζερμπαϊτζάν, γι' αυτό δεν θα ανοίξουν ξανά πριν από το τέλος της κατοχής" του Ναγκόρνο Καραμπάχ, δήλωσε ο Ερντογάν στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου με τον αζέρο πρόεδρο Ιλχάμ Αλίεφ.
Η επίσκεψη του τούρκου πρωθυπουργού στο Μπακού έχει στόχο να καθησυχάσει το Αζερμπαϊτζάν καθώς η Τουρκία και η Αρμενία συμφώνησαν τον Απρίλιο σ' έναν "οδικό χάρτη" για διαπραγματεύσεις ενόψει μιας εξομάλυνσης των διμερών σχέσεών τους.
Η Τουρκία έκλεισε τα σύνορά της με την Αρμενία το 1993 σε ένδειξη υποστήριξης του Αζερμπαϊτζάν, καθώς το Μπακού είχε έρθει σε σύγκρουση με το Ερεβάν για τον έλεγχο της περιφέρειας του Ναγκόρνο Καραμπάχ, ενός θυλάκου με αρμενικό πληθυσμό μέσα στο αζερινό έδαφος.