Οι Αρμένιοι της Συρίας στο φάσμα του πολέμου

Ε­δώ και αρ­κετούς μή­νες, η βί­α στη Συ­ρί­α συ­νε­χί­ζε­ται α­μεί­ω­τη με α­πο­τέ­λε­σμα να πλήτ­τε­ται πλέ­ον και ο ά­μα­χος πλη­θυ­σμός. Τις τε­λευ­ταί­ες ε­βδο­μά­δες, μά­λι­στα, γί­να­με α­πο­δέ­κτες ει­δή­σε­ων σχε­τι­κά με θύ­μα­τα κά­θε η­λι­κί­ας, κοι­νω­νι­κής τά­ξης, θρη­σκεί­ας και ε­θνι­κό­τη­τας. Σα­φώς και δεν θα α­πο­τε­λού­σαν ε­ξαί­ρε­ση α­πό τα πα­ρα­πά­νω συμ­βά­ντα και τα μέ­λη της αρ­με­νι­κής κοι­νό­τη­τας στη Συ­ρί­α. Πρό­σφα­τα, μά­λι­στα, υ­πήρ­ξαν και νέ­α θύμα­τα στην ε­κεί αρ­με­νι­κή πα­ροι­κί­α, α­νά­με­σά τους και μια ο­λόκλη­ρη οι­κο­γέ­νεια.

Πα­ρα­κά­τω, δεν θα ε­πι­χει­ρή­σου­με να α­ναλύ­σου­με την κα­τά­στα­ση στη Συ­ρί­α.

Άλ­λω­στε, τα δε­δο­μέ­να αλ­λά­ζουν μέ­ρα με την η­μέ­ρα. Θα προ­σπα­θή­σου­με, ό­μως, να πα­ρου­σιά­σου­με μια σει­ρά α­πό στοι­χεί­α, τα ο­ποί­α ε­ξη­γούν- εν μέ­ρει του­λά­χι­στον- σε ποιο βαθ­μό όλη αυ­τή η κα­τά­στα­ση στη Συ­ρί­α ε­πηρε­ά­ζει την ε­κεί αρ­με­νι­κή κοι­νό­τη­τα.

Σή­με­ρα στη Συρί­α κα­τοι­κούν σχε­δόν 70.000 Αρ­μέ­νιοι, οι ο­ποί­οι α­πο­τε­λούν λι­γό­τε­ρο α­πό το 0,5% του συ­νο­λι­κού πλη­θυ­σμού της χώ­ρας. Οι πε­ρισ­σό­τε­ροι α­πό τους μι­σούς μέ­νουν στο Χα­λέ­πι, ε­νώ οι υ­πό­λοι­ποι ε­ντο­πί­ζο­νται διά­σπαρ­τα σε πό­λεις με­τα­ξύ των ο­ποί­ων: Λα­τά­κια, Χομς, Κα­μι­σλί, Χα­σα­κέ, Για­κου­μπί­ε, Ρα­κά, Κε­σά­μπ, κα­θώς και στην πρω­τεύ­ου­σα τη Δα­μα­σκό.

Η κοι­νό­τη­τα δεν εί­ναι ε­νερ­γή σε πολι­τι­κό ε­πί­πε­δο. Αυ­τό δεν συμ­βαί­νει λό­γω έλλει­ψης θέ­λησης ή εν­δια­φέ­ρο­ντος, αλ­λά επει­δή δεν εί­ναι ι­διαί­τε­ρα ε­φι­κτή η ε­να­σχόλη­ση με τα κοι­νά, ι­διαί­τε­ρα σε χώ­ρες του α­ρα­βι­κού κό­σμου ε­ξαι­τί­ας των κα­θε­στώ­των τους. Ω­στό­σο, οι Αρ­μέ­νιοι πο­λί­τες της Συρί­ας σε γε­νι­κές γραμ­μές α­πο­λαμ­βά­νουν ί­σα δι­καιώ­μα­τα με τους γη­γε­νείς, έ­χουν έ­ναν ε­κλεγ­μέ­νο από την κοι­νότη­τα εκ­πρόσωπο στη βουλή ε­νώ πο­τέ δεν α­ντι­με­τώ­πι­σαν προ­βλήμα­τα λό­γω θρη­σκευ­τι­κών δια­κρί­σε­ων.

Στις αρ­χές της δε­κα­ε­τί­ας του 1950, βέ­βαια, η κοι­νό­τη­τα α­ντι­με­τώ­πι­σε ο­ρι­σμέ­να προ­βλή­μα­τα σχε­τι­κά με τη λειτουρ­γί­α των αρ­με­νι­κών σχο­λεί­ων, κα­θώς και άλλων ι­δρυ­μά­των, τα ο­ποί­α έ­κλει­σαν για λό­γους «ε­ξα­ρα­βι­σμού» αλ­λά και για την α­παλ­λα­γή της χώ­ρας α­πό τη δή­θεν ξένη ε­πιρ­ρο­ή. Οι πα­ρα­τε­τα­μέ­νες τό­τε δια­πραγ­μα­τεύ­σεις της κοινό­τη­τας με το κυ­βερ­νών κα­θε­στώς εί­χαν κα­λή κα­τά­λη­ξη, α­φού τα σχο­λεί­α ε­πα­να­λει­τούρ­γη­σαν.

Κά­ποια χρό­νια αρ­γό­τε­ρα και συ­γκε­κρι­μένα το 1967, με­τά τον πό­λε­μο με το Ισρα­ήλ, τα σχο­λεί­α α­πει­λή­θη­καν και πά­λι με ο­ριστι­κό κλεί­σι­μο. Τό­τε συμ­φω­νήθη­κε να δι­δά­σκε­ται μό­νο η αρ­με­νι­κή γλώσ­σα, ως γλώσ­σα θρη­σκευ­τι­κής τε­λε­τουρ­γί­ας, ως έ­να ερ­γα­λεί­ο δη­λα­δή που θα επι­τρέ­πει την κα­τα­νό­η­ση της λει­τουρ­γί­ας και των δι­δα­χών της εκ­κλη­σί­ας. Πα­ρά ταύ­τα, στα αρ­με­νι­κά σχο­λεί­α συ­νέ­χι­σαν να δι­δά­σκο­νται η ι­στο­ρί­α και η λο­γο­τε­χνί­α. Αυ­τό βέ­βαια συ­νέ­βη με την α­νο­χή των αρ­χών, οι ο­ποί­ες γνώ­ρι­ζαν ότι η δια­τή­ρη­ση της ε­θνι­κής ταυ­τό­τη­τας των Αρ­με­νί­ων δεν α­πο­τε­λού­σε α­πει­λή για τη Συ­ρί­α. Κα­τά τις δύ­ο τε­λευ­ταίες δε­κα­ε­τί­ες, μά­λι­στα, ο α­ριθ­μός των μα­θη­τών στα αρ­με­νι­κά σχο­λεί­α ξε­πέ­ρα­σε α­κό­μη και τον α­ριθ­μό αυ­τών που φοι­τού­σαν στα α­ντί­στοι­χα του Λι­βά­νου.

Δι­με­ρείς σχέ­σεις

Η Συ­ρί­α και η Αρ­μενί­α δια­τη­ρούν στε­-νές σχέ­σεις. Ω­στό­σο, οι ε­πα­φές της πρώ­της με την Τουρ­κί­α την τε­λευ­ταί­α δε­κα­ε­τί­α έ­χουν ε­πη­ρε­ά­σει ως έ­να βαθ­μό τη στά­ση των Μέ­σων Μα­ζι­κής Ε­νη­μέ­ρω­σης, σχε­τι­κά με την πα­ρου­σί­α­ση ζη­τη­μά­των που α­φο­ρούν τους Αρ­μέ­νιους.

Έ­νας ση­μα­ντι­κός α­ριθ­μός Αρ­με­νί­ων της Συ­ρί­ας έ­χει υπο­βά­λει αί­τη­ση για την α­πό­κτη­ση της αρ­με­νι­κής υ­πη­κο­ό­τη­τας. Αυ­τό όμως δεν ση­μαί­νει ό­τι αυ­τοί οι άν­θρω­ποι εί­ναι έ­τοι­μοι ή πρό­θυ­μοι να με­τα­βούν ά­με­σα στην Αρ­με­νί­α. Και αυ­τό διό­τι δεν εί­ναι δια­τε­θει­μέ­νοι να ε­γκα­τα­λεί­ψουν τη δεύ­τε­ρη πα­τρί­δα τους ό­που ζουν για δε­κα­ε­τί­ες τώ­ρα. Του­λά­χι­στον αυ­τό ί­σχυε πριν ξε­κι­νή­σουν τα γε­γο­νό­τα στη Συ­ρί­α.

Πλέ­ον, η ι­δέ­α της με­τά­βα­σης προς την Αρ­με­νί­α εί­ναι πιο ε­πί­και­ρη α­πό πο­τέ. Πρό­κει­ται ω­στό­σο για έ­να ι­διαί­τε­ρα ευαί­σθη­το κομ­μά­τι και για τους Αρ­μέ­νιους της Συ­ρί­ας αλ­λά και για την ί­δια την Αρ­με­νί­α. Δεν θα πρέ­πει να ξε­χνά­με τα προ­βλή­μα­τα που κλί­θη­καν να α­ντι­με­τω­πί­σουν με­ρι­κά χρό­νια πριν Αρ­μενί­α και Αρ­μέ­νιοι μπρο­στά σε πα­ρό­μοιο πρό­βλη­μα με το Ι­ράκ, τα ο­ποί­α ό­μως ή­ταν πο­λύ μι­κρό­τε­ρης κλί­μα­κας.

Ε­πί της πα­ρού­σης, η κυ­βέρ­νη­ση της Αρ­με­νί­ας δεν μπο­ρεί να κά­νει και πολ­λά, κα­θώς η κα­τά­στα­ση ε­ξε­λίσ­σε­ται ε­πί συ­ρια­κού ε­δά­φους. Επίσης, λόγω της δύ­σκο­λης οι­κο­νο­μικής κα­τά­στα­σης της Αρ­με­νί­ας, και το πιο ση­μα­ντι­κό το ο­ποί­ο α­κού­γε­ται ο­λο­έ­να και πε­ρισ­σό­τε­ρο στις μέ­ρες μας, λόγω της έλλει­ψης στοι­χεί­ων σχε­τι­κά με τις α­νά­γκες της Δια­σπο­ράς. Αυ­τό βέ­βαια δεν ση­μαίνει, ότι οι Αρ­χές της Αρ­με­νί­ας δεν κα­τα­βάλ­λουν προ­σπά­θειες προς τη σω­στή κα­τεύθυν­ση.

Ε­ντού­τοις, κα­θώς η κα­τά­στα­ση στη Συ­ρί­α κλι­μα­κώ­νε­ται, οι Αρ­μέ­νιοι της Συ­ρί­ας συ­νεχί­ζουν να κρα­τούν α­νοι­χτές τις ε­πι­λογές τους…

Έ­κρυθ­μη κα­τά­στα­ση

Α­πό την αρ­χή της κρί­σης την Ά­νοι­ξη του 2011 το Ι­ράν, η Ρω­σί­α και η Κί­να συ­νε­χί­ζουν να υ­πο­στη­ρί­ζουν την κυ­βέρ­νη­ση Α­σά­ντ. Α­πό την άλ­λη, τα κρά­τη του Κόλ­που μα­ζί με την Τουρ­κί­α, τις Η­ΠΑ κα­θώς και ο­ρι­σμέ­νες Δυ­τι­κο­ευρω­πα­ϊ­κές κυ­βερ­νήσεις, ό­πως η Γαλ­λί­α και το Η­νω­μέ­νο Βα­σί­λειο έ­χουν πά­ρει το μέ­ρος της α­ντι­πο­λί­τευ­σης.

Η πλειο­ψη­φί­α της αρ­με­νι­κής κοι­νό­τητας φαί­νε­ται να ελ­πί­ζει στη νί­κη της πα­ρού­σας κυ­βέρ­νη­σης, κα­θώς προ­βλη­μα­τί­ζε­ται ιδιαί­τε­ρα α­πό την α­βε­βαιό­τη­τα που θα μπο­ρού­σε να φέ­ρει στο μέλ­λον ο­ποια­δήπο­τε ε­ναλ­λα­κτι­κή λύ­ση. Αν και φαί­νε­ται ό­τι η κυ­βέρ­νη­ση έ­χει α­κό­μη τον έ­λεγ­χο στη Δαμα­σκό, η κα­τά­στα­ση εί­ναι ρευστή και κα­νείς δεν μπο­ρεί να προ­βλέψει πραγ­μα­τι­κά ποιος έ­χει το «πά­νω χέ­ρι».

Εί­ναι σχε­δόν σί­γου­ρο ό­τι οι ξέ­νες δυ­νά­μεις θα ε­πη­ρεά­σουν ση­μα­ντι­κά την έκβα­ση της κα­τά­στα­σης στη Συ­ρί­α, η ο­ποί­α αυ­τή τη στιγ­μή εί­ναι σχε­δόν υ­πό κα­θε­στώς «εμ­φυ­λί­ου» πο­λέ­μου. Δεν θα ή­ταν πα­ρά­τολ­μο να ι­σχυ­ρι­σθού­με, ό­τι η κα­τά­στα­ση δεν εί­ναι πλέ­ον στα χέ­ρια των Σύ­ριων...

Υ­πάρ­χουν ά­ρα­γε σο­βα­ρές δια­πραγ­μα­τεύ­σεις σε διε­θνές ε­πί­πε­δο για την ε­ξεύ­ρε­ση ει­ρη­νι­κής λύ­σης;

Θα μπο­ρέ­σει η αρ­με­νι­κή κοι­νό­τη­τα να βγει α­πό αυ­τό το α­διέ­ξο­δο με τις ελά­χι­στες α­πώ­λειες; Υ­λι­κές και η­θι­κές.

Ί­σως, ό­ταν το άρ­θρο αυ­τό δει το φως της δη­μο­σιό­τη­τας η ό­λη κα­τά­στα­ση να έ­χει ε­ξο­μα­λυν­θεί και η Συ­ρί­α, μα­ζί με την αρ­με­νι­κή κοι­νό­τη­τα, να έ­χουν βρει τους κα­νο­νι­κούς τους ρυθ­μούς.

Ί­σως πά­λι αυ­τό να εί­ναι μια α­νεκ­πλή­ρω­τη ευ­χή…

Κρικόρ Μιχικιάν

Πηγή: armenika.gr