Εν όψει της επίσκεψης του προέδρου Ομπάμα στην Τουρκία στις αρχές Απριλίου, σκληρή διαφαίνεται η διαπραγμάτευση με πυρήνα το θέμα της γενοκτονίας των Αρμενίων. Ηδη εκτοξεύθηκαν εκατέρωθεν οι πρώτες προειδοποιητικές βολές.

Τις δυσμενείς συνέπειες στην από εξαμήνου συντελούμενη προσέγγιση μεταξύ Τουρκίας και Αρμενίας σε περίπτωση που το αμερικανικό Κογκρέσο ψηφίσει υπέρ της αναγνώρισης της γενοκτονίας, συμφώνως προς την προεκλογική δέσμευση του κ. Ομπάμα, επεσήμανε χθες ο Αλί Μπαμπατζάν. O Τούρκος υπουργός Εξωτερικών ενημέρωσε τους Αμερικανούς βουλευτές και γερουσιαστές ότι η χώρα του διεξάγει ήδη συνομιλίες με την Αρμενία «σε σχέση με τις σφαγές του 1915», ως εκ τούτου διαβήματα τρίτων επί του συγκεκριμένου ζητήματος θα ζημιώσουν αντί να ωφελήσουν την ολη διαδικασία. Υπενθυμίζεται ότι το ψήφισμα για το αρμενικό κατετέθη την Τρίτη στο Κογκρέσο και ότι η ισχυρή αρμενική κοινότητα των ΗΠΑ έχει ζητήσει να αναγνωριστεί η γενοκτονία την ημέρα της επίσημης επετείου της, στις 24 Απριλίου.

Των δηλώσεων Μπαμπατζάν είχε προηγηθεί δημοσίευμα των «Τάιμς» του Λος Αντζελες, με τίτλο «Ο Ομπάμα διστάζει ως προς τη δέσμευση να ανακηρύξει επισήμως την αρμενική γενοκτονία». Ο συντάκτης επισημαίνει ότι μολονότι η αναγνώριση της γενοκτονίας αποτελεί πόθο και επιθυμία των Αρμενίων της Αμερικής, την ώρα τούτη η αμερικανική κυβέρνηση ζητεί τη βοήθεια της Αγκυρας στο Αφγανιστάν, το Ιράκ, το Ιράν και αλλού. Εξ ου και η Τουρκία προειδοποιεί ότι σε περίπτωση επίσημης ανακήρυξης της αρμενικής γενοκτονίας, η συμβολή της θα τεθεί υπό αίρεσιν. Το δημοσίευμα επικαλείται μάλιστα τον εκπρόσωπο του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας Μάικλ Χάμερ, ο οποίος αντί των ανακηρύξεων και διακηρύξεων, συμβουλεύει να δοθεί έμφαση στην προσπάθεια η Τουρκία και η Αρμενία να συμφιλιωθούν με το παρελθόν τους.

Επιστολή βουλευτών

Κατόπιν όλων αυτών, χθες Αμερικανοί βουλευτές σε επιστολή τους προς τον πρόεδρο Ομπάμα ζητούν να αναγνωρίσει επισήμως την ύπαρξη της γενοκτονίας, έστω και αν αυτό οργίσει την Τουρκία.

Χθες, ο κ. Μπαμπατζάν συνέχισε τις προειδοποιήσεις, αφού χαρακτήρισε την επίσκεψη του προέδρου Ομπάμα στη χώρα του απόδειξη του ειδικού διπλωματικού βάρους που αποδίδεται στην Τουρκία. Ως εκ τούτου, αυτή θα αξιολογήσει την παροχή βοήθειας προς τους Αμερικανούς κατά την αποχώρηση από το Ιράκ, εφόσον αυτό της ζητηθεί επισήμως.

«Θα παράσχουμε υποστήριξη με γνώμονα τα εθνικά μας συμφέροντα και εκείνα του γειτονικού μας Ιράκ», είπε ο κ. Μπαμπατζάν, που τήρησε την ίδια στάση στο θέμα της αποστολής ενισχύσεων στο Αφγανιστάν. Διακρίνοντας «κάποιους κινδύνους να ελλοχεύουν στο Κογκρέσο», υπενθύμισε ότι η Τουρκία συνεργάζεται με τη Ρωσία, την Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν για την ειρήνευση του Καυκάσου, με τη συναίνεση των ΗΠΑ.

Τούρκος δικαστικός έχει διατάξει έρευνα εναντίον μελών ιστοσελίδας που ζητούν συγνώμη από τους Αρμενίους για τη γενοκτονία του 1915. Η πράξη τους αυτή θα μπορούσε να οδηγήσει στην καταδίκη τους με την κατηγορία «προσβολής του τουρκισμού». Ο πρωθυπουργός της γείτονος έχει ήδη κρίνει αρνητικά την κίνηση συλλογής υπογραφών υπέρ της αναγνώρισης της γενοκτονίας των Αρμενίων από περισσότερους από 200 Τούρκους ακαδημαϊκούς, λόγιους και συντάκτες εφημερίδων. Το θέμα θεωρείται ταμπού για την κοινωνία της Τουρκίας, ωστόσο οι συμμετέχοντες στην ιστοσελίδα δηλώνουν πως επιθυμούν να καταρρίψουν την επίσημη άρνηση της αναγνώρισης της γενοκτονίας και να εγείρουν συζητήσεις επί του θέματος. Οι αρχές της τούρκικης αστυνομίας έχουν στα χέρια τους πληροφορίες ότι ένας Τούρκος πολίτης συνέλεγε πληροφορίες και σχεδίαζε επίθεση εναντίον μερικών από τα μέλη της «απολογητικής καμπάνιας». Ήδη έχουν πραγματοποιηθεί 30 συλλήψεις ατόμων που θα συμμετείχαν σε αυτή την εκδήλωση υπερεθνικισμού που θα «ταρακουνούσε», όπως οι ίδιοι είπαν, την Τουρκία. Η ανάκριση από τις αρχές οδήγησε στο κρησφύγετο της ομάδας στο οποίο βρέθηκε μεγάλη ποσότητα όπλων και εκρηκτικών.

Διακήρυξη για ειρηνική διευθέτηση της μακρόχρονης διένεξης για τον θύλακο του Ναγκόρνο Καραμπάχ υπέγραψαν στη Μόσχα ο πρόεδρος της Αρμενίας και ο ομόλογός του Αζερμπαϊτζάν μετά την συνάντηση που είχαν με το Ρώσο πρόεδρο Ντμίτρι Μεντβέντεφ.

Παραμερίζοντας για λίγο την αντιπαλότητα των κρατών τους, ο Αρμένιος πρόεδρος Σερζ Σαρκισιάν και ο Αζέρος Ιλχάμ Αλίγιεφ έδωσαν τα χέρια πριν προχωρήσουν στις συνομιλίες που διεξήχθησαν στην επίσημη εξοχική κατοικία του Ντμίτρι Μεντβέντεφ.

Ο θύλακος, σύμφωνα με τα όσα ανακοίνωσε ο κ.Μεντβέντεφ, θα τελεί υπό καθεστώς διεθνών εγγυήσεων.

«Θα συνεχιστούν οι διεργασίες με στόχο τον ειρηνικό διακανονισμό στο Ναγκόρνο Καραμπάχ» αναφέρει η επίσημη ανακοίνωση που εκδόθηκε.

Οι δύο πρόεδροι, «συμφωνούν στην ανάγκη ύπαρξης διεθνών εγγυήσεων, που ο χαρακτήρας τους, από τη νομική σκοπιά, θα είναι δεσμευτικός, για όλες τις πτυχές της διένεξης και σε όλα τα χρονικά στάδια» της επίλυσής της, προστίθεται στην ίδια επίσημη ανακοίνωση.

Ωστόσο, ο Αρμένιος και ο Αζέρος πρόεδρος δεν προέβησαν σε δηλώσεις.

Το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, έδαφος του Αζερμπαϊτζάν που κατοικείται από Αρμενίους, αποσχίσθηκε από το Αζερμπαϊτζάν στις αρχές της δεκαετίας του 1990 και αποτέλεσε θέατρο σφοδρών συγκρούσεων μεταξύ των δύο χωρών με αποτέλεσμα πάνω από 30.000 νεκρούς και ένα εκατομμύριο πρόσφυγες. Η ανακωχή υπογράφηκε το 1994 αν και δεν έχει υπογραφεί συνθήκη ειρήνης.

Σήμερα το Ναγκόρνο-Καραμπάχ βρίσκεται σε καθεστώς αυτονομίας με υποστήριξη και από την Αρμενία αλλά δεν αναγνωρίζεται από κανένα κράτος ως ανεξάρτητο.

Παρότρυνση προς τη φίλη Αρμενία να αξιοποιήσει τις υπηρεσίες του ΟΑΣΕ, τόσο για την ειρηνική επίλυση του Ναγκόρνο Καραμπάχ, όσο και για τον δημοκρατικό εκσυγχρονισμό του αρμενικού κράτους, απηύθυνε η υπουργός Εξωτερικών Ντ. Μπακογιάννη κατά την επίσκεψή της στο Ερεβάν, τονίζοντας ότι η ελληνική προεδρία είναι παρούσα σε κάθε προσπάθεια.
Μετά τη συνάντηση με τον Αρμένιο υπουργό Εξωτερικών, Εντουαρντ Ναλμπαντιάν, η κα Μπακογιάννη, με την ιδιότητά της, ως προεδρεύουσας του ΟΑΣΕ, υπογράμμισε τους ιστορικούς δεσμούς, που συνδέουν την Ελλάδα με την Αρμενία, ευχαρίστησε τον Αρμένιο ομόλογό της για τη συμμετοχή του στην άτυπη υπουργική σύνοδο, που αποτέλεσε το έναυσμα για τη «Διαδικασία της Κέρκυρας». «Προσβλέπουμε στη συνεχή υποστήριξη της Αρμενίας, καθώς ξεκινούμε έναν ανοικτό και ειλικρινή διάλογο για την ευρωπαϊκή ασφάλεια εν όψει της Υπουργικής Συνόδου της Αθήνας, το Δεκέμβριο» πρόσθεσε.
Η υπουργός εγκαινίασε τα νέα γραφεία του ΟΑΣΕ στο Ερεβάν, η δράση του οποίου «περιλαμβάνει το μετριασμό των επιπτώσεων της χρηματοοικονομικής κρίσης σε μια κρίσιμη στιγμή, τη συνεργασία με την αστυνομία και την υποστήριξη του γραφείου του Human Rights Defender». Αναφερόμενη στη λειτουργία του, είπε ότι «το γραφείο στοχεύει να υπηρετήσει το λαό της Αρμενίας και να τον βοηθήσει να οικοδομήσει μια ανοικτή, ελεύθερη και δημοκρατική κοινωνία, καθώς θέτει τα θεμέλια για μια πιο ισχυρή κοινωνία των πολιτών, με σεβασμό στο παρελθόν της και έτοιμη να πάρει το μέλλον στα ίδια της τα χέρια».
Ως προς το Ναγκόρνο Καραμπάχ, η κα Μπακογιάννη είπε ότι τον τελευταίο χρόνο «η Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν έχουν συμμετάσχει εποικοδομητικά στο υψηλότερο επίπεδο σε ένα νέο διαπραγματευτικό γύρο, που δίνει νέα ελπίδα, ότι οι συνομιλίες βρίσκονται σε κρίσιμο σημείο». Εξέφρασε επίσης αισιοδοξία για την «πολιτική βούληση που επιδεικνύουν και οι δύο πλευρές» καθώς και για την προσήλωση της Ομάδας του Μινσκ (με τη συμπροεδρία των ΗΠΑ-Ρωσίας-Γαλλίας) να οδηγήσει σε θετικά αποτελέσματα».
Αναγνώρισε ότι «η Αρμενία είναι μια σημαντική χώρα για τη σταθερότητα στο Νότιο Καύκασο και ότι έχει ξεκινήσει ένα λεπτό διάλογο με την Τουρκία, επιδεικνύοντας ωριμότητα και αυτοπεποίθηση». Τόνισε ακόμη πως η Ελλάδα ενθαρρύνει αυτές τις προσπάθειες και ελπίζει ότι θα υπάρξει ανταπόκριση και από την τουρκική πλευρά.
Παράλληλα, υπογράμμισε ότι η ελληνική προεδρία του ΟΑΣΕ και το υπουργείο Εξωτερικών θα είναι πάντα παρόντες. Εξέφρασε, επίσης, την ελπίδα ότι θα σημειωθεί πρόοδος κατά τις συναντήσεις των προέδρων ΗΠΑ-Ρωσίας, την επόμενη εβδομάδα στη Μόσχα, δεδομένου ότι συμπροεδρεύουν στην Ομάδα Μινσκ και ότι ο Ν. Καύκασος πιστεύεται ότι θα αποτελέσει ένα από τα σημεία των συζητήσεών τους.
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής της, η κα Μπακογιάννη συνάντησε τον Πρόεδρο Σερζ Σαργισιάν, τον Πρόεδρο της Εθνοσυνέλευσης, Χόβικ Αμπρααμιάν, τον ηγέτη του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, Μπάκο Σαχακιάν, και εκπροσώπους των πολιτικών κομμάτων, μεταξύ των οποίων τον πρώτο Πρόεδρο της Αρμενίας, κ. Πετροσιάν.
Πριν την Αρμενία, η κα Μπακογιάννη επισκέφθηκε το Αζερμπαϊτζάν, όπου είχε σειρά επαφών με το σύνολο της πολιτικής ηγεσίας. Απόψε επιστρέφει στην Αθήνα.